Studia Gdańskie, 2016, T. 38
Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/28451
Przeglądaj
Ostatnie zgłoszenia
Pozycja Antoni Drabowicz, Egzorcyzm w walce z demonami, Wydawca U.P.Z.P Dorant, Starachowice 2016, s. 315.Werbiński, Ireneusz (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2016)Pozycja We wszystkim Chrystus. O narodzie, Kościele, mediach i rodzinie. Z biskupem Stanisławem Stefankiem TChr rozmawia Marzena Nykiel, Wydawnictwo SPES, Kraków 2015, s. 318.Romejko, Adam (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2016)Pozycja John L. Allen Jr., Globalna wojna z chrześcijanami. Wstrząsający obraz współczesnych prześladowań, Wydawnictwo WAM, Kraków 2015, s. 357.Romejko, Adam (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2016)Pozycja Ahmad Mansour, Generation Allah. Warum wir im Kampf gegen religiösen Extremismus umdenken müssen, S. Fischer Verlag GmbH, Frankfurt am Main 2015, s. 271.Romejko, Adam (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2016)Pozycja Ks. Edward Wasilewski, Aplikacja założeń metody wykresograficznej do teorii i praktyki homiletycznej, Wydawnictwo Gaudentinum, Gniezno 2015, s. 274.Cichosz, Wojciech (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2016)Pozycja Piotr Tomasz Goliszek, Personalistyczny wymiar katechezy, Wydawnictwo KUL, Lublin 2016, s. 467.Cichosz, Wojciech (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2016)Pozycja Problematyka zagrożeń duchowych w medytacji Wschodu w kontekście inicjacji okultystycznych i synkretyzmu religijnegoWdowiszewski, Andrzej (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2016)Kontrowersyjne kwestie związane z medytacją Wschodu rozpatrywano na Zachodzie w latach 70. XX wieku. Psycholodzy, psychiatrzy i terapeuci już wtedy dzielili się na zwolenników i przeciwników tej metody ćwiczeń. W obecnym czasie, w środowisku duchowieństwa również zdania są podzielone, co do pozytywnych i negatywnych efektów tej wschodniej metody relaksacyjnej. Duchowni zaangażowani w tzw. chrześcijański zen i w tzw. chrześcijańską jogę twierdzą, że te metody pomagają pogłębić relacje z Bogiem. Kapłani, którzy negatywnie oceniają ten sposób duchowego rozwoju, podkreślają fakt, iż medytacja oraz joga Wschodu posiadają okultystyczne korzenie i dla tego stanowią duchowe zagrożenie dla chrześcijan. Zwracają też uwagę, że włączanie tych technik do modlitw chrześcijańskich może prowadzić wprost do synkretyzmu.Pozycja Kariera zawodowa kobiet w ujęciu etyczno-społecznymBobulska, Monika (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2016)Najwłaściwszym kryterium konstytuującym znaczenie kariery zawodowej dla człowieka, a w szczególności dla kobiety, jest ujęcie jej w kategorii wartości, co spróbowano przedstawić w niniejszym artykule. Analiza i dane statystyczne prezentują, na jakiej pozycji w hierarchii wartości stoi kariera zawodowa i jak wielkie znaczenie ma dla życia poszczególnej jednostki. Jak postrzeganie pracy odbija się na tworzeniu sieci kontaktów międzyludzkich, pokażą analizy poszczególnych tekstów źródłowych, a wśród nich dokumenty kościelne. Przedmiotem badań objęty jest tak zwany ,,geniusz kobiety”. Termin ten wywodzi się z papieskiego nauczania Jana Pawła II, który w ten sposób chciał zwrócić uwagę na zasadnicze kwestie dotyczące kobiecej natury i jej osoby. Aby nakreślić jego koncepcję widzenia wspomnianego ,,geniuszu”, analizą zostaną objęte jego własne, opublikowane dokumenty, jak i nawiązania do nich w innych tekstach. Artykuł podejmuje również próbę spojrzenia na karierę zawodową kobiet i macierzyństwo jako dwa obszary możliwe do jednoczesnej realizacji, bez dyskryminacji któregokolwiek z nich. Stanowić on będzie propozycję odpowiedzi na postulat pogodzenia ze sobą podstawowych potrzeb kobiet: życia małżeńskiego, rodzinnego, społecznego i zawodowego.Pozycja Der Einfluss der Soziallehre der Kirche auf die europäische Kultur und GesellschaftŠtuhec, Ivan Janez (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2016)The article presents the development of the social teaching of the Church from Rerum novarum onwards from the view of responsiveness or non- responsiveness to the social changes and regarding the development of the teaching from ideological confrontation with modern ideologies to the last encyclicals which put emphasis on the civilization of love and charity as a specific social paradigm without the ambition that the Church would be in power. In any case, in all periods, the social teaching with its basic principles has influenced the development of the European culture and its legal order. The shift of focus from the alternative to the existent social systems to the ethical role of the social teaching of the Church has strengthened the endeavours to establish religious freedom as a basic human right. And at the same time, the clear differentiation between the mission of religious and political institutions and the central role of a citizen and believer in a democratic and pluralist society.Pozycja Spowiednik jako uczestnik rewolucji czułości w świetle nauczania Papieża FranciszkaWanat, Zbigniew (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2016)Ojciec św. Franciszek w adhortacji apostolskiej Evangelii gaudium wezwał do odnowy duszpasterskiego zaangażowania. Wskazał, że drogą do tego celu jest udział w „rewolucji czułości”. Polega ona na naśladowaniu sposobu, w jaki miłosierny Bóg zwraca się do potrzebującego pomocy, słabego i grzesznego człowieka. Autor artykułu odniósł to papieskie wezwanie do księży-spowiedników. W świetle licznych wypowiedzi ojca świętego wskazał, że ich postawa czułości jest naśladowaniem wzoru Boga Ojca, który swoje ucieleśnienie znalazł w osobie Jezusa Chrystusa. To On jako Dobry Pasterz staje się punktem odniesienia dla postawy i sposobu działania spowiednika wobec penitenta. Zwrócił uwagę, że papieskie zachęty mają nade wszystko charakter pozytywny, podkreślają bowiem możliwość naśladowania Bożej czułości. Zawierają jednak także – w formie przestrogi – pewne negatywne przykłady oraz pobudzające wyobraźnię porównanie spowiedzi z torturami. Te dwa aspekty nauczania uzupełnia wątek osobisty Franciszka – wskazanie na spotkanych w życiu bardzo wielu dobrych spowiedników, którzy byli autentycznymi świadkami czułości i miłosierdzia Boga.Pozycja Liturgia jako przestrzeń przepowiadania słowa BożegoZinka, Jakub (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2016)Pomimo tego, iż wartość i znaczenie słowa mocno osłabły, to przepowiadanie słowa Bożego, które jest nieustannym głoszeniem kerygmatu, pozostaje nadal sprawą bardzo aktualną i potrzebną. Jak mówi św. Paweł „wiara rodzi się z tego, co się słyszy, a tym, co się słyszy jest słowo Chrystusa” (Rz 10, 17). W artykule wskazano na to, że obowiązek głoszenia słowa Bożego spoczywa na wszystkich chrześcijanach. Szczególną rolę w tym odgrywają biskupi i kapłani, którzy są pierwszymi i uprzywilejowanymi podmiotami do przepowiadania słowa Bożego. Wyraźnym miejscem do głoszenia kerygmatu jest liturgia, a wyjątkową pozycję zajmuje w niej homilia, która najczęściej jest związana z Eucharystią. Nie należy pomijać faktu, iż głoszenie słowa Bożego jest mocno związane ze świadectwem życia. Podejmowane przez człowieka decyzje i jego zachowania są najbardziej skutecznym głoszeniem Ewangelii. W artykule dokonano usystematyzowania treści dotyczących przepowiadania słowa Bożego. Przedstawiono konkretne wnioski wskazując na celebrację liturgiczną, jako najbardziej powszechne i dostępne dla wszystkich miejsce głoszenia i słuchania Dobrej Nowiny. Celem artykułu było pokazanie wartości słowa Bożego, a także wpływu świadectwa życia mówiącego na jego „skuteczność”. Zwrócono również uwagę na pierwszorzędną rolę kerygmatu w głoszeniu Ewangelii.Pozycja Quo vadis Academia? – kulturowa rekonfiguracja naukiCichosz, Wojciech (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2016)Zachodzące zmiany kulturowe pokazują, że od czasu renesansu nauka została skierowana ku technologii. Hasłem przewodnim stała się użyteczność, pojęta szerzej niż zwykła przydatność. To konsekwencja zastąpienia w nauce paradygmatu poznania paradygmatem użyteczności (kulturowa rekonfiguracja nauki). Kluczowe pytanie DLA-CZEGO? i DLA-KOGO? ustąpiło miejsca pytaniu JAK? i ILE? Gdy dla starożytnych Greków nauka była aitiologią (szukała przyczyn), to dla współczesnej Akademii stała się ideologiczną pragmatyką. Takie podejście do nauki kompletnie zmieniło jej dotychczasowe oblicze. Fizyka metafizyczna została zamieniona na fizykę matematyczną. Takie panowanie nauki nad człowiekiem odbiera mu szanse zadawania pytań ostatecznych (o źródło i cel). Współczesna zideologizowana koncepcja nauki wymierzona jest zarówno przeciwko teologii, jak i samej religii – a ostatecznie – przeciwko człowiekowi. Doceniając rolę i wagę nauki w kulturze, nie można stracić z pola widzenia jej źródła, granicy i celu. Nauce i kulturze należy przywrócić nadrzędną rolę pytania DLA-CZEGO?, gdyż dopiero wówczas możemy żyć i poznawać z sensem! Człowiek, któremu się wydaje, że zrozumiał świat, ale nie zrozumiał siebie, może stać się groźny.Pozycja Opresyjna lub porządkująca funkcja prawa. Karla Poppera i Erica Voegelina interpretacja Platońskiego projektu polisSubczak, Marcin (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2016)Według Karla Poppera Platoński projekt organizacji „idealnej” polis jest projektem antydemokratycznym, totalitarnym i rasistowskim, a prawo, na którym się on opiera, jest ze swej istoty tyrańskie, opresyjne i dławiące godność oraz wolność obywateli. Z kolei, zdaniem Erica Voegelina, ten sam projekt ma charakter terapeutyczny – jest środkiem wychowawczym, który ma na celu przywrócenie ładu, duchowego porządku polis i zapewnienie szczęścia obywatelom. W swoim artykule zwracam uwagę na fakty, które pozwalają porównać propozycje obu badaczy: przede wszystkim to, że obaj zgodnie odnajdują w filozofii Platona wymiar „diagnostyczny”, a następnie to, że dostrzegają też konieczność terapii. Zasadniczo różnią się jednak, jeśli chodzi o jej konkretyzację. W dalszej części artykułu wskazuję na przesłanki, których przyjęcie pozwoliło na sformułowanie tak skrajnych opinii. Ukazuję więc założenia, które wpłynęły na to, że Popper dostrzegł w Platonie tyrańskiego prawodawcę, a Voegelin kogoś, kto leczy duchową kondycję polis.Pozycja I fondamenti dell’ideologia di Vladimir Il’ič Lenin circa la religioneLewiński, Przemysław August (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2016)Undoubtedly the ideology of V.I. Lenin has had a huge impact on the history of many countries not only in Europe but in entire world in the twentieth century. It has become an integral part in the construction of a real communism. Its primary purpose was the indoctrination of the masses, changing their attitudes, traditions and values. Inevitably it had to lead to a confrontation of the Lenin’s ideology with religion. This article in an attempt to present concisely the official views of V.I. Lenin on this matter. In order to acquire a more profound understanding of the issue, the article will describe the initial foundations of communism, its origin, as well as the semantics of the word “ideology”. A thorough analysis of Lenin’s texts pertaining to the role of religion reveals the impossibility of a reconciliation of the ideology with faith in God. Although the quoted texts do not call explicitly for a final confrontation with religion, the historial facts show many concrete example of such action. Lenin’s ideology, based on the dialectical materialism of K. Marx and combined with the vision of a secular State, is incompatible with religious values, especially Christian values. It seeks not only to destroy spiritual values, but above all to replace them with the idea of the class struggle and to become a new religion.Pozycja Krzyże i kapliczki pokutne (pojednania), jako element średniowiecznej jurysdykcji karnejWarylewski, Jarosław (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2016)Artykuł prezentuje zagadnienia z zakresu historii prawa karnego i tzw. archeologii prawnej oraz przedstawia ich źródła oraz wpływ na kształtowanie się i rozwój kultury prawnej w wiekach średnich na ziemiach polskich. Zagadnieniem kluczowym jest ewolucja kary i pojawienie się systemu kompozycji, w ramach której dochodziło do zawarcia ugody między sprawcą zabójstwa i rodziną (krewnymi) zabitego. Elementem zawieranej ugody był nakładany na sprawcę zabójstwa obowiązek wystawienia kamiennego krzyża lub kapliczki. Te elementy: krzyże i kapliczki, miały charakter ekspiacyjny, dlatego też powszechnie używa się nazwy krzyże i kapliczki pokutne. Tych kamiennych świadków średniowiecznego wymiaru sprawiedliwości karnej jest w Polsce kilkaset.Pozycja Aleksander Lubomski – badacz dziejów opactwa cysterskiego w Oliwie. Na marginesie rozwoju historiografii szarych mnichów Pomorza Gdańskiego. Cz.1Dekański, Dariusz Aleksander (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2016)Publikacja stara się przybliżyć postać zapomnianego, a raczej zapominanego przez historiografię badacza dziejów i kultury opactwa cysterskiego w Oliwie. Ma ona stanowić element przygotowywanej przez Autora biografii historyka oraz element przygotowywanego wydawnictwa źródłowego, którego celem jest udostępnienie szerszemu gronu badaczy rękopisów Aleksandra Lubomskiego, dotyczących opactwa oliwskiego, które niezwykle rzadko są wykorzystywane przez historyków, zwłaszcza młodszego pokolenia. Postać badacza i jego rękopiśmienny dorobek jest ukazany na tle rozwoju historiografii polskiej 2. poł. XX w., ze zwróceniem uwagi na jej niedociągnięcia w zakresie postrzegania mniej znanych historyków, którzy jednak oddali całe serce i swoje zdolności przybliżeniu dziejów i kultury Oliwy.Pozycja Historyczne uwarunkowania misji Kościoła w kontekście jubileuszy chrztu Polski 1966 i 2016Żmudziński, Marek (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2016)Misja Kościoła wynika z nakazu Chrystusa i opiera się na głoszeniu Ewangelii. W istocie jest to przekaz Bożego objawienia i jego niezmiennych prawd w różnych epokach i kulturach. Poniższy artykuł stawia pytanie: na ile kontekst historyczny może warunkować pracę ewangelizacyjną. Obszar badawczy to oficjalne dokumenty Kościoła wydane w związku z celebracją jubileuszy chrztu Polski w 1966 i 2016. Rzeczywistość polityczno-społeczna Polski zmieniła się w przeciągu pięćdziesięciu lat diametralnie. Przygotowanie i przebieg Milenium miał charakter konfrontacji Kościoła i państwa, natomiast 1050 rocznica organizowana była w harmonijnej współpracy. Szczegółowe faktory teologiczne: historiozbawczy, eklezjologiczny i mariologiczny, uwidocznią wpływ zewnętrznych warunków na działalność duszpasterską.Pozycja Zachowane msze Ottona Mieczysława Żukowskiego jako przejaw troski o polskość. Zagadnienia semantyczne i muzyczneKaczorowski, Robert (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2016)Niniejszy artykuł omawia cztery zachowane msze wciąż mało znanego polskiego kompozytora Ottona Mieczysława Żukowskiego (1867–1942). Są to: Msza polska op. 38, Trzecia msza polska op. 50 do słów Henryka Odyńca, Czwarta msza polska op. 41 do słów Marii Konopnickiej oraz zachowany w Bibliotece Naukowej we Lwowie jedynie Introit z Piątej mszy polskiej op. 81. Te wykonywane jednogłosowo lub przez chóry utwory, faktycznie były pieśniami mszalnymi, odpowiadającymi poszczególnym częściom stałym (ordinarium missae) i zmiennym (proprium missae) liturgii. Ich śpiew w języku narodowym, polskim, wzmacniał poczucie tożsamości narodowej w czasie, gdy Polski nie było na mapach Europy, oraz w naturalny sposób stawał się nośnikiem treści religijnych, przyczyniając się do ugruntowania prawd katechizmowych.Pozycja Introdukcja do religijnej literatury użytkowej w Polsce XIX wieku (środowisko rzymskokatolickie)Jakiel, Edward (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2016)Niniejszy szkic jest wprowadzeniem w badania religijnej literatury użytkowej, jaka istniała w XIX wieku na ziemiach polskich. Jak dotąd nie prowadzono systematycznych badań w tym zakresie, a znane publikacje dotyczą jednostkowych zjawisk i tekstów. Najpierw wprowadzam podstawowe pojęcia i rozróżnienia terminologiczne, za pomocą których definiowany jest materiał badawczy. W dalszej części wskazuję na źródła i cele użytkowej literatury religijnej, omawiam podstawowe cechy i formy religijnej literatury użytkowej. Charakteryzuję i dokonuję wstępnej typologizacji druków religijnych, w których publikowana była przedmiotowa literatura religijna.Pozycja Moses Mendelssohn a judaizm i kultura żydowskaPilarczyk, Krzysztof; Dublański, Robert (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2016)Druga połowa XVIII wieku przyniosła istotną zmianę w dziejach Żydów i ich religii – judaizmu. Nowe elity żydowskie, pod wpływem europejskich prądów oświeceniowych, zaczęły kwestionować paradygmaty żydowskiego życia religijnego i społecznego, eksponując takie wartości jak: tolerancja, równouprawnienie i wolność religijna. Dążono do obywatelskiego zrównania praw Żydów oraz odrzucenia tradycji ukształtowanej przez judaizm rabiniczny. Do głosu doszły także nurty racjonalistyczne. Tendencje te dały początek nowej kulturze żydowskiej zwanej haskalą, która w początkowej fazie znalazła swe centrum w Berlinie, a za jej prekursora i lidera uznano Mosesa Mendelssohna, wybitnego filozofa żydowskiego doby oświecenia okresu „pre-Kantowskiego”, zwanego „żydowskim Sokratesem”. Na jego stosunek do judaizmu i kultury żydowskiej miała wpływ (1) zdobyta w młodości formacja religijna i intelektualna, (2) presja otoczenia domagającego się zmiany modelu kształcenia językowego Żydów i wewnętrzna tego potrzeba, (3) chęć dążenia do zachowania żydowskiej tożsamości religijnej przez reinterpretację tradycji za pomocą narzędzi filozofii oświeceniowej. Autorzy artykułu opisują te trzy czynniki, charakteryzując w ten sposób początkową fazę haskali żydowskiej.