Roczniki Teologiczne, 2008, T. 55, z. 9
Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/12957
Przeglądaj
Ostatnie zgłoszenia
Pozycja Theologie der Religionen im Zeichen des anthropozentrischen Religions BegriffsKałuża, Krystian (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2008)Jednym z głównych zadań teologii religii jest określenie prawdziwości i skuteczności zbawczej religii pozachrześcijańskich. Aby móc sprostać temu zadaniu, dyscyplina ta musi wpierw ustalić i przyjąć jako swoje normatywne, a nie tylko funkcjonalne pojęcie religii. Jak zaświadcza współczesna literatura religiologiczna, nie jest to zadanie łatwe. Celem artykułu jest ukazanie, jak rozwijało się pojęcie religii od starożytności po czasy współczesne oraz jaki wpływ ma ów rozwój na faktyczne posługiwanie się terminem „religia” w aktualnym dyskursie teologicznym. Przeprowadzona analiza historyczna pozwala na wysunięcie dwóch wniosków. Po pierwsze pokazuje ona, iż termin „religia” nie oznaczał pierwotnie systemów religijnych („religie”), lecz odnosił się wyłącznie do zachowań rytualno-kultycznych, których sens mieści się w wyrażeniu „cultus deorum” Można wykazać, że do roku 1600 terminu „religia” (łac. „religio”) nie używano w znaczeniu pojęcia zbiorowego. Teologia chrześcijańska tego okresu ograniczała się do eksplikacji istoty „prawdziwej religii” („religio vera”), pojmowanej jednak nie jako system, lecz jako kult. Jeśli zajmowano się innymi religiami (judaizm, islam), to określano je za pomocą takich pojęć, jak „lex” albo „secta”, które – w przeciwieństwie do łacińskiego „religio” – podkreślały stronę organizacyjno-prawną, a nie kultyczną. Współczesne systemowo-organizacyjne znaczenie słowa „religia” ma swoją genezę w nowożytności i oznacza pewną całość, na którą składają się wierzenia, kult, zasady moralne, organizacja społeczna itd. Po drugie, rozwój znaczenia słowa „religia” wskazuje na proces stopniowej redukcji religii do sfery czysto ludzkiej, a więc naturalnej. Apologetyczne starania teologii liberalnej (K. Barth) oraz teologii katolickiej („demonstratio religiosa”), usiłujących bronić nadprzyrodzonego charakteru chrześcijaństwa, przyczyniły się ostatecznie do rozróżnienia między „religią naturalną” oraz „religią objawioną”, gdzie tylko ta druga, jako mająca genezę w Objawieniu, mogła być uważana za prawdziwą i zbawczo-skuteczną. Wydaje się, że owa alternatywa, mająca swą podstawę z jednej strony w redukcjonistycznej koncepcji religii, sprowadzającej ją do sfery czysto ludzkiej, z drugiej zaś strony w radykalnym przeciwstawieniu sobie porządku natury i łaski, ciągle obecna jest (explicite bądź implicite) w teologii. W artykule proponuje się odejście od powyższego rozróżnienia i przyjęcie ogólnego rozumienia religii jako zbawczej relacji człowieka do Boga (Transcendencji). Relacja ta jest możliwa jedynie jako pozytywna odpowiedź człowieka na Bożą inicjatywę samo-objawienia się i zbawienia. W ten sposób zarówno prawda religii, jak i jej zbawcza skuteczność znajdują swoją podstawę i swoje uzasadnienie w samej tej relacji, będącej świadectwem powszechności zbawczego działania Boga w historii (historia zbawienia i objawienia) oraz ludzkiej zdolności rozpoznania owego działania i przyjęcia go w akcie wiary.Pozycja Śmierć jako kontynuacja życiaKupisiński, Zdzisław (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2008)The reality of death may be fascinating or scaring. In a man the fear acquires a special meaning, as among the living creatures only he can imagine death; however, this image is a rather misty one, as death is a phenomenon that cannot be tested. It scares people, as a man senses an existential threat of his self-affirmation and he realizes that death reduces him to the level of all other living creatures. Although science says that the process that occur in the human body are not fundamentally different from the ones that take place in animals, a man does not believe in his own death and tries to convince himself that his soul is immortal. Although his body may be mummified, burned to ashes, or it may decompose, this does not have to mean the man’s definitive end. In societies belonging to various cultures and civilizations there is the conviction that physical death and decomposition of the body that follows do not mean a complete annihilation of the man, as something immaterial is left from him: his soul, spirit, or some other form of existence. Each culture reacts to death in a way characteristic to it and exposes it as a superior value. The attitude a particular community has towards death depends on the religion that is practiced in it, on the worldview and the hierarchy of values obtaining there. The article presents the understanding of the fact of death in the history of mankind, starting from some primitive peoples, through the biblical approach, to the folk tradition based on folk religiousness in Polish peasants. In working up this subject literature concerning this issue was used, and in discussing the Polish characteristics of the problem, besides quoting other works, the author’s own ethnographical field investigations were referred to; they were conducted in the Opoczno and Radom regions and it concerned customs connected with the burial and All Souls’ Day. Belief in life after death is noticed in the country inhabitants’ notions about afterlife, which is manifested, e.g., in providing the dead with various accessories necessary in “the next world” Life there is imagined as similar to life on the earth, albeit in a complete ly new reality. Moreover, in all the communities and cultures mutual relations can be seen between the world of the spirits of the dead and the world of the living. Remains of the old customs and beliefs in life after death testify to man’s faith, even in primitive cultures, as well as to the fact that man is destined to live eternally; this faith among contemporary Christians is supported by Christ arisen.Pozycja Sperancyjna wiarygodność chrześcijaństwaRomaszko, Marta (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2008)The present text is connected with hope that is the motive of credibility of Christianity. In its first part J. Moltmann’s theology of hope is presented. At the beginning one of the basic theses formulated by the Professor from Tübingen is explained, namely, the question of who “God of the promise” is. In the next part the connection of eschatology and history, and then the relationship between faith and hope are presented. The second part of the article is connected with the motivating valor of the hope argument that is based on Jesus’ Resurrection. Only hope considered in this aspect assumes a final meaning and becomes a credible motive for every man. Next the signs of hope and manifestations of hope in the life of particular Christians and of the Church as the “Community of Exodus” are presented. Finally the topicality of the sign of hope in the contemporary social-cultural context is shown.Pozycja Logiczna charakterystyka języka religijnegoSołtys, Andrzej (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2008)The article refers to the discussion on the cognitive function of the language of religion. In it the author looks for an answer to the following questions: What is the language of religion? Does it have a cognitive function? He answers the questions by defining the meaning of the term “language of religion” and by analyzing the logical structure of the language. Discussing the concept of the language of religion he demonstrates that the language of religion performs the cognitive function as it has an axiomatic structure and is governed by logical and hermeneutical rules of meaning.Pozycja Paschalny wymiar cudów JezusaMastej, Jacenty (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2008)The aim of the present article is to show the Paschal dimension of Jesus’ miracles. The problem is presented in three parts. First, the biblical and theological understanding of Jesus’ miracles as God’s signs is shown. The perspective of perceiving the miracles as signs outlined in this way allows to complementarily look at the Paschal events from the perspective of Jesus’ taumaturgical actions and at Jesus’ miracles in the light of the cross and Resurrection.Pozycja Historyczne „jeszcze nie” i „już” chrysto-logicznej antropogenezyCuda, Jerzy (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2008)Pozycja Chrześcijanie i muzułmanie ‒ wrogość od zarania?Grodź, Stanisław (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2008)Many contemporary people perceive Christian-Muslim relations as intrinsically hostile and tend to assume that these contacts were such from the very beginning. However, a picture that appears from the early Christian writings shows a rather different situation. The article presents different early Christian interpretations of the rise and spread of Islam in the 7th century CE and contains the argument that mutual hostility between Christians and Muslims was not intended but emerged as a result of a series of events. After a brief presentation of the diversity of Christianity in the 7th century in the Middle East, the author investigates possible sources of Muhammad’s knowledge about Christianity and his attitude towards Christians, and finally focuses on early Christian reactions to Islam as expressed in chronicles and other writings preserved to our times.Pozycja Ekumeniczne implikacje soborowego wyrażenia „subsistit in” w świetle „Odpowiedzi na pytania dotyczące niektórych aspektów nauki o Kościele” Kongregacji Nauki WiaryKrzyszowski, Zbigniew (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2008)In the present article the author discusses the document issued by the Congregation for the Doctrine of the Faith, Answers to the Questions Concerning Some Aspects of the Science on the Church (Responso ad quaestiones) of 29 June 2007. In it the Congregation confirms au thenticity and the meaning of earlier pronouncements on the interpretation of the term subsistit in. After reminding the history of the use of the term subsistit in the author discusses the problem of the degree to which Responso ad quaestiones are obligatory against the background of other doctrinal pronouncements of the Church, as well as the implications of this term.Pozycja Symboliczny wymiar rytuałów pogrzebowych u ludu Konkomba z północnej GhanyZimoń, Henryk (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2008)Symbolic thinking belongs to the most characteristic features of human life. Symbolization, which is the ability to create symbols, is a universal language of the humankind and it constitutes the basis of all social communication. Symbolic thinking and symbols are linked with all domains of life of the African peoples, including the problem of life and death, which are of fundamental importance in their social and religious life. The subject of the article is to present the understanding of the notion of a symbol in the view of social anthropologists and to analyse selected symbols which express social and religious experiences connected with death among the Konkomba of northern Ghana. These symbols occur in the burial rituals and the rituals of the final, or secondary funerals among that people and other Voltaic peoples of West Africa. The following symbols are discussed: a calabash, the place of the grave, water, shaving the head, and white colour as the symbols of forgiveness, purification and mourning, the symbols of the gender expressed by numbers three or four (male and female symbols), and dances, which make it possible to externalize the feelings of emotions, regret and despair connected with the tragic event of death. Symbolic objects, activities and actions express the cognitive, i.e. ideological aspect of funeral rituals as well as their goals and the accompanying frustrations, emotions and desires. Symbols not only point at something or represent something but they are also the source of power, thanks to which they are affective and causative. The power of symbols results from their reference to transcendence and from the recognition of their value. Symbols perform the communicative function and they have a social dimension. The social structure plays a significant role as the model and source of symbolization process. Particular symbols are understandable only in a broader context of funeral rituals, other rituals and specific patterns of behaviour connected with them. The source basis of the present article are the scientific literature and the results of ethnological field studies that I conducted among the Konkomba in the region of Saboba, from July 1984 till January 1985 and from September 1990 till August 1991.Pozycja Philip Jenkins. The Next Christendom. The Coming of Global Christianity. Oxford: Oxford University Press 2002 ss. XVI+2Grodź, Stanisław (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2008)Pozycja Hansjürgen Verweyen. Philosophie und Theologie. Vom Mythos zum Logos zum Mythos. Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft 2005 ss. 400.Cichoń, Jan (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2008)Pozycja Ks. Paweł Rabczyński. Znaki czasów według Marie-Dominique Chenu. Olsztyn: Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne 2007 ss. 200.Parzych-Blakiewicz, Katarzyna (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2008)