Analecta Cracoviensia, 2023, T. 55
Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/14869
Przeglądaj
Ostatnie zgłoszenia
Pozycja Specyfika kalwaryjskich listów modlitewnych jako świadectw historycznych ukazujących realia lat 60. i 70. XX wiekuGapiński, Bartłomiej (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2023)Artykuł jest prezentacją źródła historycznego, jakim są listy modlitewne kierowane do sanktuarium w Kalwarii Zebrzydowskiej. Autor koncentruje się na religijności piszących. W swoim wywodzie najpierw przedstawia historię bernardyńskiego sanktuarium. W drugiej kolejności podejmuje temat terytorialnego pochodzenia nadawców korespondencji. W trzeciej ukazuje specyfikę samych próśb w okresie Gomułkowskim, by w czwartej podjąć takie samo zamierzenie co do okresu Gierkowskiego. Listy – supliki modlitewne dokumentują głównie życie codzienne, są wyrazem żarliwości religijnej. Wielka historia polityczna wzmiankowana jest śladowo, np. w odniesieniu do prymasa Stefana Wyszyńskiego i Millennium chrztu Polski, a później wyboru papieża – Polaka. Artykuł jest oparty na źródłach, które dokumentują kulturę religijną przed zaistnieniem fenomenu określanego jako „Kalwaria Papieska”.Pozycja Daniela Dennetta naturalistyczno-ideologiczne spojrzenie na religię – kilka uwag związanych z metodologią i znaczeniem pojęćDuk, Andrzej (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2023)Czasy współczesne obfitują w różne teorie dotyczące religii. Dotyczy to także myśli amerykańskiego filozofa i kognitywisty Daniela Dennetta. Bazując na własnej wersji ewolucjonizmu, próbuje on przedstawić czytelnikowi teorię mówiącą, że religia jest zjawiskiem naturalnym i zanikającym. Niestety podstawy jego teorii nie są wolne od poważnych błędów. Nie rozumie on ponadto treści kryjących się pod klasycznymi terminami „Bóg” i „religia”, co sprawia, że w jego filozofii pojawia się silna tendencja do „ubóstwiania” i „absolutyzowania” tego, co określa mianem ewolucji czy natury. Można zatem uznać, że mimo iż odrzuca on tradycyjne rozumienie religii, to tendencje religijne są obecne w jego dywagacjach, a on sam jest jak najbardziej człowiekiem „pewnej wiary i zaufania”.Pozycja „Trójca Święta” Rublowa jako ikonograficzny katechizm prawosławiaGryz, Krzysztof (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2023)Treścią artykułu jest analiza ikonograficzno-teologiczna ikony Trójcy Świętej, napisanej przez Andrzeja Rublowa. Według Katechizmu Kościoła prawosławnego istnieje ścisła analogia w przedstawieniu Trójcy Świętej na ikonie a prawdami wiary wyrażonymi w Credo. Idąc tym tropem, w artykule zanalizowano poszczególne elementy ikony, takie jak: przedstawienie postaci aniołów, które odpowiadają poszczególnym osobom Trójcy Świętej; postawy, jakie zajmują wzajemnie wobec siebie; a także przedmioty, które im towarzyszom. We wszystkich tych elementach można odczytać ikonograficzne przedstawienie podstawowych prawdy wiary chrześcijańskiej w odniesieniu do tajemnicy Boga, Jego dzieła zbawczego w historii świata, a także w odniesieniu do relacji człowieka z Bogiem, który wchodząc w owe tajemnice poprzez kontemplację, otwiera się na dar przebóstwienia.Pozycja Logos jako rozumność Boga. Starożytne koncepcje Logosu. Od Heraklita do hymnu Jana EwangelistyCyrek, Olga (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2023)Artykuł opisuje koncepcję Logosu pojmowanego jako boska rozumność obecna w świecie, o której pisali już starożytni filozofowie. Termin „logos” miał wiele różnych znaczeń. Najczęściej oznaczał słowo, rozum, mowę, ale zyskiwał też nowe znaczenia w filozofii greckiej, a następnie w myśli judaistycznej i chrześcijańskiej. Pierwszym, który do filozofii wprowadził pojęcie „logosu”, był Heraklit z Efezu. Według niego Logos to rozum świata, jego prawo i kosmiczna zasada. Myśl Heraklita przejęli stoicy utożsamiający Logos z Bogiem, który jako pneûma rozlewa się w strukturach rzeczywistości. Logos w rozumieniu pryncypium metafizycznego, czyli zasady, która porządkuje rzeczywistość, był też obecny w myśli wschodniej i występował tam pod pojęciami Tao i Brahmana. Myśl starożytnych filozofów greckich wpłynęła na myślicieli ze środowisk judaistycznych, czego przykładem jest Filon z Aleksandrii. Zdaniem Filona Logos jest pośrednikiem między Bogiem a stwarzanym światem, kierownikiem kontrolującym świat, ideą i wzorem dla rzeczywistości stwarzanej. Koncepcję Logosu rozwinęła myśl chrześcijańska, która nawiązując do myśli greckiej, uznała Logos za Słowo. Równocześnie podkreślała, że jest to wcielone Słowo Boga, tożsame z drugą hipostazą w Trójcy Świętej, w którym wszystkie byty mają swój początek. Ta szczególna koncepcja Logosu pojawia się w Hymnie o Logosie, czyli w prologu do Ewangelii Janowej.Pozycja Dziewictwo jako dar i zadanie dla dziewicy konsekrowanejStypułkowska, Beata (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2023)Niniejszy artykuł poświęcony jest zagadnieniu dziewictwa konsekrowanego. Dziewica konsekrowana jest znakiem miłości Kościoła do Chrystusa, co sytuuje ją przede wszystkim we wspólnocie Kościoła jako osobę profetyczną i pewien przykład dla innych wierzących. Jej dziewictwo, będące cechą charakterystyczną, jest dla niej darem od Boga i jednocześnie zadaniem do realizacji w powołaniu. Konsekracja dziewicy oznacza zaślubienie jej z Chrystusem. Dlatego też w punkcie pierwszym uwaga została skierowana na Chrystusa jako Oblubieńca Kościoła, każdego chrześcijanina i dziewicy konsekrowanej. W punkcie drugim omówione zostało zagadnienie daru dziewictwa dla Maryi i Kościoła oraz dziewicy konsekrowanej. W punkcie trzecim podjęty został temat zadań dziewicy konsekrowanej wynikających z jej dziewictwa. Obecny artykuł jest dziewiątą publikacją autorki dotyczącą indywidualnych form życia konsekrowanego. Przedstawiony punkt widzenia stanowi propozycję formacyjną dla dziewic konsekrowanych i kandydatek do tego stanu.Pozycja Mojżesz i srebrne trąbki Izraelitów (Lb 10, 1–10)Kubies, Grzegorz (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2023)W niniejszym artykule fragment z Księgi Liczb 10, 1–10, w którym Mojżesz otrzymuje polecenie wykonania dwóch trąbek ( חֲ צֲֹצְֹרְָָה ) ze srebra, został ukazany w perspektywie badawczej uwzględniającej przede wszystkim konteksty biblijny i historyczny, a także archeo-muzykologiczny. W przeciwieństwie do zmitologizowanych relacji pochodzących z różnych obszarów Śródziemnomorza na temat wynalazców i pierwszych konstruktorów instrumentów muzycznych, fragment ten zawiera oryginalne ujęcie genezy aerofonu (Lb 10, 1–2). Ze względu na skromne możliwości melodyczne trąbki ḥǎṣōṣěrâ, podobnie jak ich egipskie pierwowzory šnb, nie były instrumentami muzycznymi sensu stricto. Zazwyczaj posługiwali się nimi kapłani wywodzący się od Aarona oraz lewici. W Księdze Liczb 10, 2–10 znalazły się historycznie wiarygodne informacje technologiczne (Lb 10, 2) oraz rozwinięty profil użytkowy aerofonu (Lb 10, 2–10), który w dużym stopniu odzwierciedla przywoływany materiał porównawczy ze Starego Testamentu (działania wojenne, sakralne uroczystości w Jerozolimie).Pozycja Byt maksymalnyOlszewski, Adam (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2023)Zadaniem artykułu jest pobudzenie teologów i filozofów do badań nad pewnymi aspektami dowodu ontologicznego (OA). Po przyjęciu ustaleń terminologicznych i prezentacji ogólnych uwag dotyczących argumentu ontologicznego cytuję argument św. Anzelma z Proslogionu II w łacińskiej wersji oryginalnej oraz przekładzie polskim. Następnie, co jest „sercem” pracy, próbuję szkicowo zrekonstruować Tischnerowską wersję tego argumentu św. Anzelma i poddaję ją wstępnej krytycznej analizie. W dalszej kolejności podaję dwa ogólne rozumienia dowodu na istnienie Boga. Ostatnia sekcja pracy poświęcona jest interesującym, a nawet intrygującym spostrzeżeniom na temat pojęcia tytułowego – bytu maksymalnego.