Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego, 2016, T. 36, nr 1
Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/18333
Przeglądaj
Ostatnie zgłoszenia
Pozycja Wizerunek św. Floriana jako symbol heraldyczny w niektórych herbach polskich gmin i miastSobkowicz, Krzysztof (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2016)Wizerunek św. Floriana w porównaniu z wizerunkami innych świętych, obok św. Jerzego, jest jednym z najczęściej wykorzystywanych wizerunków w herbach polskich. Nasuwa się pytanie: Dlaczego tak się dzieje? Odpowiedź jest bardzo prosta. Otóż św. Florian to wzór człowieka nieugiętego w swoich przekonaniach, wzór wierności wyznawanej wiary, wzór męstwa, odwagi, ofiarności, który narażał się dla bliźnich, przyjaciół, chciał pomóc, chciał ulżyć w cierpieniu. Św. Florian, patron m.in. ludzi, którzy w trosce o życie, zdrowie i mienie bliźniego oraz środowisko walczą z pożarami i miejscowymi zagrożeniami, jest wciąż pamiętany i czczony w wielu zakątkach naszego kraju i poza nim, a pamięć ta jest okazywana w różnoraki sposób, w tym także przez wykorzystywanie jego wizerunku w heraldyce samorządowej.Pozycja Obecność teoretycznych i metateoretycznych założeń współczesnej pedagogiki chrześcijańskiej w „De catechizandis rudibus” św. AugustynaWaga, Leszek (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2016)Celem artykułu jest zbadanie aktualności postulatów wychowawczych św. Augustyna, przedstawionych w rozprawie De catechizandis rudibus, napisanej około 400 r. W pierwszych dwóch częściach rozważań autor dokonał prezentacji metateoretycznych i teoretycznych założeń współczesnej pedagogiki chrześcijańskiej. Założenia te opracował Zespół Pedagogiki Chrześcijańskiej PAN w 2004 r. W części trzeciej założenia te zostały zrekonstruowane na podstawie postulatów wychowawczych zawartych w De catechizandis rudibus. Podejmowane przez św. Augustyna kwestie: otwarcia na dialog ze światem współczesnym, braku autorytaryzmu w wychowaniu oraz uwzględnienia wolnego wyboru wychowanka, realistycznej wizji świata i Kościoła, podmiotowości wszystkich uczestników relacji wychowawczej, integralności wychowania, a także wychowawczej (a nie jedynie moralizatorskiej) funkcji Biblii wpisują się w zagadnienia współczesnej pedagogiki chrześcijańskiej.Pozycja Christology of Chalcedon, after the Council of ChalcedonPopa, Irineu Ion (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2016)Those who interpreted the formula of St. Cyril in the opposite direction of the two natures, considered the dogmatic judgments of Pope Leo as a victory, which meant for them a victory of Nestorianism. Consequently, this party did not recognize either the Council of Chalcedon or the local bishops, who received its definition, creating a beginning for the heterodox monophysite Churches. Analyzing this period, we can see that Severus, in his argument, starts from the fact that the Logos is the subject of Jesus Christ’s nature. Being bodiless He became flesh, without changing or becoming another, so He only had the originality of being different. In this way, the word is not a new topic, but a new nature where Jesus Christ is absolutely identical with the Logos. An important role in this period was also played by the Scythian monks who appear to Constantinople in a providential moment. Rome and Constantinople being at loggerheads over Zeno’s Henotikon, were now on the verge of a new schism caused by the Christological issue. Therefore, the present study is an analysis on the definition of the Council of Chalcedon in contrast with doctrinal evolutions and arguments. It is with these concerns that we will try to show that in Jesus Christ the manhood nature itself is made to achieve real communion with God and to participate in the uncreated divine life. In this support, St. Maximus will prove that the participation of manhood nature in the Godhead is not in any way marked by passivity, but on the contrary it is genuinely restored.Pozycja Klasztory jako ośrodki działalności pisarzy syriackichAbdalla, Michael; Rucki, Mirosław (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2016)Artykuł rzuca pewne światło na zagadnienie związane z klasztorami, które w ciągu prawie dwóch tysięcy lat pełniły funkcje ośrodków edukacyjnych w Kościołach na Wschodzie. Oprócz światowej sławy szkół w Nisibis, Edessie czy Antiochii, są informacje o 125 klasztorach, z którymi związani są pisarze syriaccy. Większość z nich już nie istnieje. Źródła historyczne i archeologiczne dostarczają danych o znacznie większej liczbie klasztorów działających na terenie dzisiejszej Turcji, Syrii i Iraku. Jednak inwazja islamu znacznie ograniczyła rozwój nauki i edukacji w klasztorach, na które nałożono wysokie podatki. Nie wolno było już budować nowych klasztorów, a poszerzanie i remontowanie starych było znacznie utrudnione. W końcu masakry przeprowadzone przez Tamerlana zadały śmiertelny cios, po którym wschodnie Kościoły nie były w stanie powrócić do poprzedniego stanu, mimo że w XV w. miał miejsce wzrost liczby klasztorów. Do dziś zachowało się zaledwie kilkadziesiąt klasztorów, które są poważnie zagrożone. Dwa z nich ostatnio zrównano z ziemią.Pozycja Święty Ansgar (Oskar) i jego posłannictwo misyjneNowak, Joachim (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2016)Ansgar urodził się w Pikardii 8 września 801 r. Był arcybiskupem Hamburga-Bremy oraz apostołem krajów północnych. W dzieciństwie oddano go do opactwa benedyktyńskiego w Corbie. W 823 r. Ansgar został wysłany razem z innymi zakonnikami do Neu-Corbie w Westfalii, gdzie w tamtejszej gminie powierzono mu wprowadzenie systemu szkolnictwa i duszpasterstwa. Był on tam także nauczycielem w szkole klasztornej. Ansgar został przydzielony do wyprawy króla duńskiego Haralda Klaka i pracował jako misjonarz na terenie Danii. Cesarz Ludwik I Pobożny powierzył mu w 829 r. poselstwo w Szwecji. W 831 r. wraca Ansgar z misją od króla szwedzkiego do cesarza. Papież Grzegorz IV po zatwierdzeniu ufundowanego przez Ludwika I Pobożnego arcybiskupstwa w Hamburgu, osadził tam w 834 r. Ansgara i mianował go swoim legatem dla Sasów, Duńczyków i Szwedów. Po zniszczeniu Hamburga w 845 r. przez Normanów Ansgar przeniósł swoją siedzibę do Bremy, uzyskując w 864 r. zatwierdzenie nowej metropolii hambursko-bremeńskiej przez papieża Mikołaja I. Ansgar wznowił misję w Danii i sam wrócił do Szwecji (852-853), zyskując dla misji przychylność króla Olafa i ludu. Ansgar zmarł 3 lutego 865 r. w Bremie. Jego relikwie od 1982 r. znajdują się w katedrze w Hildesheim. Był on głęboko uduchowionym człowiekiem, który kochał modlitwę i odosobnienie, ale jednocześnie był bardzo otwartym na posługę misyjną. Posłannictwo misyjne Ansgara może być dla nas wzorem apostolskiej odwagi do ciągłych pytań o wolę Pana.Pozycja Proces rehabilitacyjny św. Joanny d’Arc (1450-1456)Kuźba, Mariusz (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2016)Inkwizycja, która w dużym stopniu determinuje ocenę Joanny d’Arc, rozwijała się przez wieki. Jej procedura prawna miała na celu uniknięcie niesprawiedliwych wyroków. Proces Joanny stanowi przykład licznych uchybień. Anglicy, dla których stanowiła symbol francuskiego oporu, postarali się nie tylko o wyeliminowanie jej z rzeczywistości politycznej, ale i o zniszczenie dobrego imienia (nieuzasadnione rozszerzenie składu sędziowskiego, opłacenie go, wyimaginowane posądzenia). Proces rehabilitacyjny św. Joanny d’Arc jest bezprecedensowym postępowaniem dokumentującym nadużycia. W związku z interwencją samego papieża, do którego apelację uprzednio uniemożliwiono, za sprawą działań króla Karola VII oraz dzięki zeznaniom wielu osób powiązanych z procesem skazującym, oczyszczono dobre imię „Dziewicy Orleańskiej”.Pozycja Augustianie-eremici w Grodkowie (ok. 1294 ‒ ok. 1524)Klemenski, Marcin A. (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2016)Artykuł prezentuje dzieje klasztoru augustianów-eremitów w Grodkowie. Był to pierwszy klasztor zakonu augustiańskiego na Śląsku. Jednym z problemów badawczych jest ustalenie daty fundacji klasztoru. Autor przypuszcza, że fundatorem mógł być książę Henryk V Brzuchaty, jak również datuje ten fakt na lata 1290-1294. Prezentuje również ekonomiczne i społeczne dzieje konwentu, również związki ze społeczeństwem. Klasztor został rozwiązany w okresie Reformacji.Pozycja Klasyczne modele racjonalizacji cierpienia i zła. Próba teologicznej ocenyKałuża, Krystian (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2016)W artykule podjęto próbę teologicznej oceny klasycznych modeli racjonalizacji cierpienia i zła. Należą do nich: harmonizacja i estetyzacja, ontologiczna depotencjacja, umoralizowanie oraz pedagogizacja zła. Autor dochodzi do wniosku, iż żaden z nich nie daje wystarczającej odpowiedzi na bolesne pytanie: Dlaczego Bóg dopuszcza zło? Niemniej jednak każdy z wymienionych modeli zawiera elementy, które z powodzeniem mogą być wykorzystane we współczesnym dyskursie teodycealnym. Istnienie zła nie jest wystarczającym dowodem na nieistnienie Boga. To, w jaki sposób niewierzący postrzegają zło, jest już określone przez ich niewiarę. I odwrotnie: wierzący postrzegają zło w świetle wiary. Dla chrześcijan ostatnim słowem Boga w obliczu zła i cierpienia jest Jezus Chrystus.Pozycja Zasady życia społecznego w kontekście zagrożeń ekologicznych. Refleksje na kanwie encykliki Laudato si’ papieża FranciszkaCieślik, Damian (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2016)Encyklika Laudato si’, to pierwszy dokument papieski, który w kompleksowy sposób omawia kwestie związane z ekologią. Pomimo iż papież Franciszek wiele miejsca poświęcił opisom współczesnej degradacji środowiska, to jednak nie można mieć wątpliwości, iż encyklika ta zawiera bogate treści teologiczne. Niniejszy artykuł omawia problem zastosowania zasad życia społecznego w działaniach na rzecz ekologii. Najwięcej miejsca papież poświęcił zasadom dobra wspólnego, solidarności i pomocniczości w piątym rozdziale swej encykliki. Z racji tego, że jest to pierwsza encyklika tak obszernie zajmująca się problematyką ekologii, znajduje ona z pewnością ważne miejsce wśród dokumentów społecznych Kościoła.Pozycja Gibt es eine Pflicht zu leben? Ethische Aspekte der Diskussion zur SuizidbeihilfeLintner, Martin M. (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2016)W kontekście intensywnych debat na temat różnych regulacji prawnych dotyczących samobójstwa wspomaganego ważną rolę odgrywa podstawowe, ale nie często tematyzowane, rozumienie autonomii pacjenta. W pierwszym rozumieniu poszanowanie autonomii pacjenta nie ogranicza się tylko do tego, że lekarz wychodzi naprzeciw życzeniom pacjenta, względnie je wypełnia, gdyż jest on świadomy zobowiązań wobec dobra pacjenta i unikania wyrządzania szkód w sensie zasady salus aegroti suprema lex. W przeciwieństwie do tego często spotykamy się dzisiaj z rozumieniem autonomii w sensie voluntas aegroti suprema lex, zgodnie z którym lekarz w pierwszym rzędzie zobowiązany jest szanować wolę pacjenta. Poszanowanie autonomii pacjenta nie jest już rozumiane głównie jako prawo obrony pacjenta, ale w sensie roszczenia. Z tej perspektywy temu pierwszemu rozumieniu jest stawiany zarzut uśpionego paternalizmu. Autor krytycznie analizuje obydwie koncepcje autonomii i pyta o to, jak w kontekście podstawowej rzeczywistości relacyjności człowieka, jakimi są samookreślenie i zależność od opieki, mogą być tak rozumiane, że nie stanowią przeciwieństw. Ponadto krytycznie odnosi się do problemu na jakich warunkach wyrażone życzenie zabicia na żądanie albo domaganie się pomocy przy samobójstwie może być rozumiane jako autonomiczne wyrażenie woli. Autor wskazuje także na społeczno-etyczny wymiar debaty, czyli kwestii na ile prawna dopuszczalność wspomaganego samobójstwa może prowadzić do społecznej akceptacji działań samobójczych. W końcu zostało postawione pytanie, czy rezygnacja z przyjmowania pożywienia w celu przyspieszenia śmierci może być zarówno medycznie, jak i etycznie dopuszczalną alternatywą wobec samobójstwa wspomaganego.Pozycja Theologische Grundlagen der deutsch-polnischen VersöhnungKnorn, Bernhard (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2016)W procesie pojednania niemiecko-polskiego po II wojnie światowej duże znaczenie odegrali przedstawiciele Kościołów. Niniejszy artykuł analizuje wypowiedzi teologiczne zawarte w dokumentach Kościoła dotyczących relacji polsko-niemieckich w latach 1965-1995 i przyporządkowuje ich do teologii pojednania. Ukazuje to motywacje zaangażowania chrześcijańskiego na rzecz przepracowania przeszłości w służbie przezwyciężenia wrogości i nienawiści między obydwoma narodami. Wiara w pojednanie z Bogiem zostaje podniesiona w teologicznie odpowiedniej relacji do społecznego pojednania. Przedmiotem badań stały się następujące dokumenty: Położenie wypędzonych i stosunek narodu niemieckiego do wschodnich sąsiadów. Ewangelickie memorandum (1965), wymiana listów między biskupami polskimi i niemieckimi (1965), Memorandum katolików niemieckich w sprawie zagadnień polsko-niemieckich opracowane przez Bensberger Kreis (1968), O wolność, sprawiedliwość i pokój w Europie. Oświadczenie katolików polskich i niemieckich w pięćdziesiątą rocznicę wybuchu II wojny światowej (1989), kazanie bp. Alfonsa Nossola podczas Mszy św. pojednania w Krzyżowej (1989) oraz Wspólne słowo polskich i niemieckich biskupów z okazji 30. rocznicy wymiany listów (1995).Pozycja Proces fundacji dominikanów w RaciborzuKublin, Grzegorz (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2016)Zakon dominikanów, zatwierdzony w 1216 r. przez papieża Honoriusza III, bardzo szybko rozprzestrzenił się, licząc już w 1228 r. dwanaście prowincji. Zdaniem Jana Andrzeja Spieża, w 1221 r. św. Jacek i jego towarzysze, jako Bracia Kaznodzieje, przybyli z Italii do Krakowa, goszcząc najpierw na dworze biskupa krakowskiego Iwona Odrowąża. Potem około 25 marca 1222 r. zamieszkali oni przy kościele Świętej Trójcy w Krakowie. W tych wydarzeniach można upatrywać zalążki polskiej prowincji dominikanów. W 1224 lub 1225 r. prowincjałem polskim został Gerard z Wrocławia, który rozesłał braci do: Wrocławia, Pragi, Kamienia, Płocka, Gdańska i Sandomierza. Od tego czasu można mówić o istnieniu polskiej prowincji zakonu dominikanów, obejmującej również teren Czech i Moraw. W latach trzydziestych i czterdziestych XIII w. powstały kolejne klasztory, m.in. w Raciborzu. Przybycie dominikanów do Raciborza można datować na lata 1241-1244. Otrzymali oni wówczas dom w mieście i pierwotny kościół św. Jakuba. Fundatorami raciborskiego klasztoru byli książęta opolscy, Mieszko II Otyły i Władysław I, oraz ich matka, Wiola. Utworzenie konwentu dominikanów w Raciborzu mogło nastąpić w 1243 lub 1244 r. Dokument z 29 października 1245 r. zawiera informacje o pierwszej donacji księcia Mieszka II Otyłego na rzecz raciborskich dominikanów i o ich przeorze oraz wylicza imiona ośmiu zakonników. Można przyjąć, że już w 1255 r. została zakończona budowa (względnie przebudowa) klasztoru i kościoła św. Jakuba, zgodnie z potrzebami dominikanów, chociaż tzw. dokument fundacyjny (raczej konfirmacyjny) został wystawiony dopiero 14 kwietnia 1258 r. Z tego dokumentu wiadomo o fundatorach raciborskiego klasztoru i jego pierwotnym uposażeniu. Baza źródłowa pozwala na uchwycenie najstarszych dochodów raciborskich zakonników.Pozycja Sprawozdanie z ogólnopolskiej konferencji naukowej „Etos pracy drogą dojrzewania człowieka”. Opole, 18 maja 2016 r.Podzielny, Janusz (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2016)Pozycja Aleksandra Chylewska-Tölle, Christian Heidrich (red.), Mäander des Kulturtransfers. Polnischer und deutscher Katholizismus im 20. Jahrhundert, wyd. Logos, Berlin 2014, ss. 280, ISBN 978-3-8325-3660-2, ISSN 1610-4277.Grześkowiak, Jerzy (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2016)Pozycja Joseph Ratzinger, Opera Omnia, t. X: Zmartwychwstanie i życie wieczne. Studia o eschatologii i teologii nadziei, tłum. J. Robienia, Wydawnictwo KUL, Lublin 2014, ss. 728, ISBN 978-83-7702-835-3.Jaskóła, Piotr (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2016)