Roczniki Teologiczne, 2017, T. 64, nr 4
Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/21164
Przeglądaj
Ostatnie zgłoszenia
Pozycja Mistycyzm miłości w „De virginitate” św. Grzegorza z NyssyWyrąbkiewicz, Agnieszka (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2017)Pierwotny Kościół wschodni zachowywał dużą ostrożność w stosowaniu greckich klasycznych terminów określających miłość. W artykule prezentowana jest przełamująca tę tendencję koncepcja ekstatycznego, żarliwego erosa w pierwszym spisanym traktacie św. Grzegorza z Nyssy – De virginitate. Autorka pragnie przybliżyć różnorodność typów miłości oraz jej podstawową rolę w życiu dziewiczym. Widząc w upodobnieniu do Boga cel wszelkich wysiłków człowieka, Nysseńczyk akcentuje wzrastającą wraz z miłością cnotę czystości, dzięki której dusza-oblubienica odzwierciedla w sobie relacje wewnątrztrynitarne. Dzięki miłości człowiek wznosi swą naturę, przybierając triadę właściwą naturze Boskiej: świętość, nieskazitelność i czystość, stając się całkowicie i niepodzielnie otwartym na doświadczenie duchowych zaślubin z Bogiem.Pozycja Ks. Stanisław Ludwik Piech, Parafia na świętojakubowym szlaku. Dzieje parafii Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła i św. Jakuba Apostoła w Brzesku 1385-2010, Brzesko: Brzeska Oficyna Wydawnicza 2012, ss. 343.Woźniak, Robert J. (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2017)Pozycja Rygoryzm i laksyzm moralny we wczesnochrześcijańskich ruchach heretyckich na podstawie „Diversarum hereseon liber” Filastriusza z BresciiSzram, Mariusz (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2017)Celem artykułu jest ukazanie dwóch skrajnych postaw, reprezentowanych przez różne wczesnochrześcijańskie ruchy heretyckie: rygoryzmu ascetycznego i rozwiązłości moralnej. Głównym tekstem źródłowym jest pierwszy łaciński katalog herezji, napisany między rokiem 380 a 388 przez biskupa Brescii Filastriusza. Wybór źródła został podyktowany dwoma powodami. Traktat ten zawiera opis największej ilości ugrupowań heretyckich, a równocześnie jest najmniej znany. Informacje zawarte w dziele Filastriusza, zestawione porównawczo z opisami zawartymi w innych patrystycznych katalogach herezji – Epifaniusza, Teodoreta z Cyru, Jana Damasceńskiego, Augustyna i Izydora z Sewilli – prowadzą do następujących wniosków: 1. większość ruchów heretyckich kierowała się radykalizmem ascetycznym, motywowanym najczęściej przesadnie literalną egzegezą tekstów biblijnych (np. gnostycy, enkratyci, bezsandałowi); 2. nieliczne ruchy o podejściu laksystycznym kierowały się rozwiązłością moralną (np. szymonianie, karpokratianie, symmachianie), której rozmiary trudno jednoznacznie ocenić, ponieważ obiektywizm przekazu Filastriusza został osłabiony przez stosowanie inwektywy i nastawienie apologetyczne autora, mające na celu obronę ortodoksyjnej doktryny i moralności; 3. istniały również ugrupowania, które w paradoksalny sposób łączyły rozwiązłość z elementami ascetyzmu (np. borborianie, adamianie).Pozycja Magorzata Pabis, Spotkaliśmy Świętych. Współcześni męczennicy Chrystusa: b. o. Zbigniew Strzałkowski OFM Conv i b. o. Michał Tomaszek OFM Conv, Kraków: Dom Wydawniczy RAFAEL 2016, ss. 168.Szczecina, Grzegorz Kamil (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2017)Pozycja Aspekty historyczne w przepowiadaniu bł. ks. Jerzego PopiełuszkiSzczecina, Grzegorz Kamil (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2017)Form Blessed Rev. Jerzy Popieluszko and the content of his sermons, preached in the church Stanislaus Kostka in Warsaw’s Żoliborz already permanently etched in Polish history. Celebrated by him during martial law masses for the country attracted crowds of the faithful, and the content of homilies were full of patriotic and historical aspects. “Żoliborz preacher” in their teaching often referred to the events connected with the history of Poland, as well as profiles of genuine patriots to show a true and lasting values, as well as a remedy for man during the communist enslavement. Images of Polish history in the ministry, “the words” served Rev. Popieluszko to show the source of hope and witness the strength and, above all, to the example of the rebirth of the nation, even the most tragic moments of history. Using the historical aspects of the “martyr of communism”, he also wanted to show where lies the cause of the fall of man and the nation, and how, building on God, tormented society can be reborn.Pozycja Michał Białkowski, Wokół Soboru Watykańskiego II. Studia i szkice, Toruń: Dom Wydawniczy MARGRAFSEN w Bydgoszczy 2016, ss. 172.Sakowicz, Eugeniusz (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2017)Pozycja Droga do świętości w rozumieniu OrygenesaRomanek, Jacek (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2017)Artykuł ukazuje na podstawie zachowanych dzieł wybitnego teologa wczesnochrześcijańskiego Orygenesa z Aleksandrii (185-253/254) jego koncepcję drogi prowadzącej do świętości. Aleksandryjczyk twórczo interpretuje myśl św. Pawła, odwołując się także do egzegezy alegorycznej starotestamentalnych tekstów biblijnych. Według Orygenesa życie chrześcijanina jest dynamicznym procesem rozciągającym się między dwoma istotnymi momentami: 1. nawrócenie i przyjęcie chrztu jako odzyskanie obrazu Bożego zatartego przez grzech i uzyskanie wstępnej świętości; 2. osiągnięcie pełni świętości w czasach ostatecznych, do którego chrześcijanin zmierza w ziemskim życiu, rozwijając w sobie podobieństwo do Boga przez zdobywanie cnót. W koncepcji Orygenesa świętość nie jest stanem trudnym do zdobycia i zastrzeżonym dla wybranych, ale darem udzielonym przez Boga podczas chrztu, a równocześnie zadanym każdemu wierzącemu człowiekowi na całe życie.Pozycja In die tribulationis. Święcenia kapłanów dla diecezji lubelskiej w okresie drugiej wojny światowejMarczewski, Jarosław R. (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2017)Poważnym problemem, przed jakim stanęła diecezja lubelska w okresie II wojny światowej, było uzupełnianie kadry duchowieństwa. W początkowym okresie wojny lubelskie seminarium pozostawało zamknięte. Biskupi zostali aresztowani i wywiezieni z Lublina. W tych okolicznościach trzeba było nadzwyczajnych starań, aby kontynuować formację seminarzystów i doprowadzić ich do święceń. Już po wkroczeniu Niemców do Lublina we wrześniu 1939 r. udało się lubelskiemu biskupowi pomocniczemu Władysławowi Goralowi wyświęcić kilku alumnów w kościele seminaryjnym. Następnie w 1940 r. przybył do Lublina biskup pomocniczy diecezji pińskiej Karol Niemira, który wyświęcił dużą grupę alumnów. W 1941 r. jeden alumn został wyświęcony w Wilnie. Pewna regularność zapanowała dopiero w latach 1941-1944. Wtedy to seminarzyści jeździli małymi zespołami do Nowego Sącza, gdzie przebywał internowany biskup diecezji lubelskiej Marian Leon Fulman, i w sekrecie otrzymywali od niego święcenia w prywatnej kaplicy na plebanii. Ten sam biskup, już po zakończeniu okupacji niemieckiej, ale jeszcze przed zakończeniem wojny w 1945 r., wkrótce po powrocie do Lublina wyświęcił jeszcze jednego alumna w swojej kaplicy biskupiej. Łącznie w czasie trwania II wojny światowej wyświęconych zostało dla diecezji lubelskiej 58 kapłanów.Pozycja Archidiecezja lwowska obrządku ormiańskiego w świetle Schematyzmu archidiecezjalnego z 1939 r.Krucki, Łukasz (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2017)Niniejszy artykuł stanowi analizę Schematyzmu archidiecezji lwowskiej obrządku ormiańskiego na 1939 r. Źródło to, przechowywane w Archiwum Archidiecezjalnym w Gnieźnie, pozostawało dotąd praktycznie nieznane, a przez to nie zostało naukowo wykorzystane, chociaż zawiera wiele informacji niezbędnych do poznania ustroju i organizacji Kościoła ormiańskiego z okresu sede vacante, spowodowanego śmiercią abpa Józefa Teodorowicza. Zakres wiadomości uwzględnionych przez elench nie ogranicza się tylko do podstawowych danych, zamieszczanych w zwyczajowych schematyzmach, ale poszerza je, podając krótką historię każdej parafii i jej kościoła, uwzględniając spisy miejscowości przynależących do poszczególnych parafii, zestawiając pełną obsadę duszpasterską. Dzięki danym zawartym w tym druku można zatem określić, że w 1939 r. archidiecezja lwowska obrządku ormiańskiego dzieliła się na 3 dekanaty (lwowski, stanisławowski i kucki), 8 parafii terytorialnych i jedną personalną (wojskową w Łowiczu). Liczyła ona wówczas ok. 5300 wiernych oraz 25 duchownych, z których 17 pracowało bezpośrednio w duszpasterstwie. Analizowane źródło stanowi również cenne świadectwo bogatej historii i kultury Ormian, którzy, przebywając na ziemiach polskich od czasów średniowiecza, w pełni się spolonizowali, stając się gorliwymi patriotami i rzetelnymi obywatelami odrodzonej Rzeczpospolitej.Pozycja Chrzest Mieszka w 966 roku. Ewolucja naukowych teorii na podstawie odkryć archeologicznychGórecki, Piotr (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2017)Kiedy Mieszko I zanurzył się w wodach chrztu, otworzył potomnym dostęp nie tylko do rodziny królestwa nie z tej ziemi, ale i do rodziny narodów zachodniej kultury. Jego decyzja dała początek państwu polskiemu. Czasowa odległość i skąpy materiał źródłowy sprawiają, że proces poznawczy wciąż jeszcze nie jest zakończony. Autor na podstawie źródeł pisanych ukazuje, w jaki sposób zmieniały się i ewoluowały teorie naukowe dotyczące chrztu Mieszka I. Ich potwierdzenia lub zaprzeczenia szuka opierając się na dokonywanych odkryciach archeologicznych. Po przedstawieniu obrazu państwa Mieszka w 966 r. wskazuje na główne hipotezy dotyczące genezy, czasu i miejsca oraz skutków chrztu władcy. Teorie zmieniały się m.in. pod wpływem lektury źródeł, wydarzeń politycznych, prowadzonych przez lata badań porównawczych, a w ostatnim okresie badań archeologicznych oraz uzyskanych wyników poprzez zastosowanie najnowszych technik badawczych. Chrzest Mieszka odbył się najprawdopodobniej na terenie państwa gnieźnieńskiego w 966 r. (może w Wigilię Paschalną). Skutki jego decyzji dały początek ukształtowaniu chrześcijańskiej świadomości państwa polskiego, chociaż władcy przyświecały zapewne cele mniej odległe w czasie, łącznie z celem religijnym.Pozycja Jan Walkusz, Sekcja Historii Kościoła w Polsce 1964-2014, Lublin‒Pelplin: Wydawnictwo Bernardinum 2016, ss. 342 + 2 nlb.Flaga, Jerzy (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2017)Pozycja Nie-ordynariusz gnieźnieński Stanisław BrossDamazyn, Michał (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2017)Niezwykle trudny dla Kościoła w Polsce był czas uwięzienia prymasa Stefana Wyszyńskiego (1950-1953), który był głową Kościoła i głosem narodu, jawnie i radykalnie przeciwstawiającym się władzy komunistów w kraju. Po jego aresztowaniu i całkowitym odizolowaniu od świata zewnętrznego władza komunistyczna rozpoczęła zmasowaną akcję infiltracji i inwigilacji Kościoła. W diecezji prymasowskiej władzę przejął infułat Stanisław Bross, który uzurpował sobie tytuł ordynariusza diecezji. Nie zachowały się w archiwach Instytutu Pamięci Narodowej ani Archidiecezji Gnieźnieńskiej dowody jego współpracy z służbami PRL, ale wiele wskazuje na jego świadome i celowe działanie. Jego uzurpacja władzy w Kościele prowadziła do licznych podziałów wśród duchowieństwa. Po uwolnieniu, kardynał Wyszyński pozbawił go wszystkich godności i urzędów kościelnych. Poniższy tekst jest pierwszym źródłowym i całościowym opracowaniem jego życia i posługi, ze szczególnym uwzględnieniem okresu uwięzienia prymasa, oraz próbą oceny tego czasu.