Jezus w amerykańskim judaizmie reformowanym XIX wieku

Abstract

Artykuł dotyczy początków amerykańskiego judaizmu reformowanego w relacji do Jezusa. Otwarte i życzliwe środowisko USA dało Żydom nowy rodzaj historycznego doświadczenia, przede wszystkim wolność ich badań. Wypracowali oni zatem bardziej pozytywne postrzeganie chrześcijaństwa poprzez ukazanie, że Jezus ani nie działał, ani nie nauczał niczego przeciwnego wierze żydowskiej. Jednocześnie jednak takie żydowskie odzyskanie Jezusa okazało się niekompatybilne z chrześcijańskimi twierdzeniami o Nim. W ten sposób chrześcijańska apologia zwana tradycyjnie „Contra/Adversus Judaeos” znalazła nowy konstruktywny początek, który będzie kontynuowany z większą mocą później. Artykuł stanowi (krytyczną) prezentację pism trzech najważniejszych uczonych żydowskich z tego okresu, którymi są: Isaac Mayer Wise, Kaufmann Kohler i Emil Gustav Hirsch.The article deals with the beginning of American Reform Judaism in relation to Jesus. The open and friendly environment gave the Jews a new kind of historical experience, first of all freedom of their research. They created a more positive perception of Christianity by showing that Jesus did and taught nothing contrary to Jewish belief. But at the same time this Jewish reclamation of Jesus proved itself incompatible with Christian claims about Him. In this way Christian Apology called traditionally “Contra/Adversus Judaeos” gained a new constructive beginning to be continued more powerfully later. This article is a (critical) presentation of the writings of Isaac Mayer Wise, Kaufmann Kohler and Emil Gustav Hirsch. They present Jesus in terms of an enthusiastic patriot, an Essenic culmination and a mild Pharisee.