Kultura-Media-Teologia, 2010, nr 1
Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/34873
Przeglądaj
Ostatnie zgłoszenia
Pozycja SzlabanSiedlanowski, Paweł (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2010)Dramat „Szaja Ajzensztok” wpisuje się w żywą także i dziś dyskusję o historii Polaków i Żydów, wzajemnych relacjach, uprzedzeniach. Historia nowotarskiego Żyda, który marzy o modlitwie przy Ścianie Płaczu, wpisana w kontekst historyczny Galicji okresu międzywojennego, to zbiór bardzo wnikliwych refleksji na temat wzajemnych odniesień, stosunku Polaków do Żydów, granicy inności, która mimo wielowiekowego współistnienia do końca nie została przekroczona. Motywem, który organizuje tekst, jest szlaban, przy którym znaczną część swojego życia spędza bohater opowieści. Szlaban staje się symbolem oddzielenia, upokorzenia, bezradności. Tragizm sytuacji polega na tym, że każda próba jego przekroczenia kończy się porażką. Mimo inności oba narody łączy tragizm historii. Wspólna jest wiara w to, że tylko dobro może ocalić człowieczeństwo, na nim możliwe jest pojednanie.Pozycja Teologie na „progu domu”Seweryniak, Henryk (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2010)„Teologie na progu domu”, taki jest tytuł artykułu, który otwiera pierwszy numer naszego pisma. Chodzi oczywiście o teologię kultury i teologię mediów oraz o ich relację do „klasycznej” teologii katolickiej. Ks. Henryk Seweryniak, badając tę relację, szuka odpowiedzi na następujące pytania: jakie są zadanie teologii według Vaticanum II? Co oznacza metafora: „teologie na progu domu”? Jak można opisać status teologii kultury? Jaki jest program teologii mediów? Jakie są podstawy metodologiczne obu tych teologii? Odpowiedź autora jest prosta: teologie te powinny badać bogactwo kultury i mediów współczesnych w świetle Tomaszowej zasady sub ratione Dei. Na koniec Seweryniak wskazuje konsekwencje praktyczne zastosowania tej zasady.Pozycja Theatrum profanum et sacrumOszajca, Wacław (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2010)Rzeczywistość jest sceną, na której rozgrywają się różne zdarzenia. Jedni twierdzą, że są one przypadkowe, inni – że zaplanowane, reżyserowane przez Boga. Świat człowieka można postrzegać na trzy sposoby: doskonały świat transcendentny (sacrum); świat immanencji (profanum) oraz świat będący wymysłem i dziełem człowieka, do którego przynależy między innymi sztuka, kultura, teologia. Podział rzeczywistości na trzy płaszczyzny nie przybliża nas jednak do poznania prawdy o świecie. Dzielenie zjawisk na sacrum i profanum prowadzi do sztucznych i nieuzasadnionych podziałów. Znana i wielokrotnie analizowana koncepcja Theatrum Mundi jak i Theatrum Dei, w której bóg przygląda się aktorom i ocenia ich grę, jest niesatysfakcjonująca. Odpowiedzią godną człowieka może być dopiero Theatrum Christi, w którym nie ma podziału na sacrum i profanum, ducha i materię. To teatr, w którym się nie odgrywa i nie przedstawia lecz stwarza.Pozycja Pustelniczy charyzmat Karmelu w świetle najdawniejszych dokumentów ZakonuMatulewicz, Elżbieta (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2010)Charyzmat Karmelu stanowi ciągle żywą inspirację do życia kontemplacyjnego w samotności i oddzieleniu od świata – niezależnie od tego, czy ktoś należy do Zakonu, czy żyje na osobności w świecie. Dziś również, tak jak w czasach proroków, Ojców Pustyni i dawnych eremitów z Góry Karmel, współcześni pustelnicy i pustelnice żyją w ciszy i samotności, przebywając nieustannie z Panem, który ich przynęcił i wyprowadził na pustynię, aby tam mówić do ich serc (por. Oz 2, 16). W niniejszym artykule na podstawie najdawniejszych pism karmelitańskich: Reguły św. Alberta, listu „Ignea sagitta” Mikołaja Francuza i dokumentu „De institutione primorum monachorum” ukazane zostaną główne elementy pustelniczego charyzmatu Karmelu. Należą do nich: powołanie do nieustannego przebywania z panem, naśladowanie Chrystusa modlącego się na górze, walka z mocami zła i kierownictwo Ducha Świętego.Pozycja Kultura versus cooltura. Don't worry, be coolKwaśniak, Adam Jakub (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2010)Artykuł prezentuje główne antynomie współczesnej cywilizacji, odnoszące się do, szeroko rozumianego, pola działalności intelektualnej. Klasycznej koncepcji kultury, zakorzenionej w greckiej, rzymskiej, średniowiecznej i nowożytnej refleksji nad światem, przeciwstawiona zostaje postmodernistyczna cooltura, pozbawiona najczęściej jakichkolwiek korzeni i jawnie odrzucająca każdą tradycję. Sformułowanie antynomii prowadzi do schematycznego przedstawienia najbardziej charakterystycznych pozycji referencyjnych, bez najmniejszych pretensji do formułowania definitywnych sądów. Już sam opis jest wystarczająco rozstrajający.Pozycja Teatr kultów transowychKolankiewicz, Leszek (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2010)Teatr jest zjawiskiem kulturowo określonym, ograniczonym terytorialnie i i historycznie. Nie ma jednak kultury, która nie praktykowałaby jakichś widowisk. Pośród widowisk kulturowych na szczególną uwagę zasługują kulty transowe. Można w nich dostrzec wiele elementów teatralnych. Tancerz kultów transowych traci swoją tożsamość na rzecz innej tożsamości. W transie rytualnym mityczna postać wchodzi na miejsce zwykłej osobowości człowieka. W przeciwieństwie do aktora, tancerz transowy wykazuje jednak amnezję w sprawie tego, co się z nim działo w toku rytualno-mitycznej akcji. Teatr kulturowy nie jest teatrem odgrywanym, lecz przeżywanym. Autor artykułu koncentruje się na trzech wybranych kultach transowych: dionizyzmie, tarantyzmie i kulcie candomble.Pozycja Od kultury wizualnej do teologii wizualnejKawecki, Witold (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2010)Współczesne społeczeństwa faworyzują jako podstawowy zmysł – zmysł wzroku. Żyjemy współcześnie w świecie zdominowanym przez komunikację wizualną i kulturę wizualną nazywaną też ikonologią. Tendencja ta uwypuklająca znaczenie obrazu jest określana przez krytyków jako „zwrot obrazowy”, nazywany także zwrotem piktorialnym (pictorial turn). Jego istotę stanowi to, że obrazy tworzą punkt szczególnego zorientowania intelektualnych dociekań. Staje się on centralnym tematem dyskusji w naukach humanistycznych pociągając za sobą visual culture studies. Powstaje pytanie czy jest to przełom socjologiczny i kulturowy, czy może narodziny samodzielnej dyscypliny badań kulturowych? W obliczu rozwoju visual culture study oraz dominującej współcześnie komunikacji wizualnej warto zapytać, czy nie należy w większym niż dotychczas stopniu odkrywać w teologii język niewerbalny, czyli wyraz artystyczny w różnych jego formach.Pozycja Ewangelizacja w kulturze ponowoczesnej i medialnejDziewiecki, Marek (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2010)Niniejszy tekst to analiza związku, jaki zachodzi między dominującą obecnie kulturą ponowoczesności i funkcjonowaniem w społeczeństwie zinformatyzowanym, związanym z kulturą ikoniczną, a sposobami głoszenia Słowa Bożego współczesnemu człowiekowi. W takim kontekście kulturowym i społecznym media mogą i powinny stać się ważnym narzędziem nowej ewangelizacji. Wymaga to od ewangelizatorów nie tylko znajomości orędzia chrześcijańskiego ale też kompetencji z zakresu komunikacji międzyludzkiej oraz umiejętności kodowania prawd wiary w formie dostosowanej do specyfiki danego środka przekazu. Również dziś zachowują swą wartość tradycyjne metody głoszenia ewangelii pod warunkiem, że nowi ewangelizatorzy będą posługiwać się językiem i argumentami, zrozumiałymi dla współczesnych ludzi oraz dobierać tematy przepowiadania, które są ważne dla konkretnej grupy słuchaczy Słowa Bożego.Pozycja Supermarket telewizji. Cyfryzacja sektora audiowizualnego – wyzwanie dla edukacji medialnejDrzewiecki, Piotr (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2010)Artykuł o technologicznych i kulturowych przemianach związanych z planowanym w Europie i Polsce wprowadzeniem cyfrowej technologii nadawania przekazów telewizyjnych. Rośnie liczba abonentów telewizji cyfrowej, ale dostrzegamy również przemiany jakościowe. Rozwój telewizji cyfrowej prowadzi do powstania nowej kultury i mentalności telewidzów. Kultura telewizji cyfrowej będzie wymagać od widzów większej aktywności i orientacji w przekazach audiowizualnych. Odbiorcy będą potrzebowali wsparcia ze strony instytucji wychowawczych i mediów. Dużą rolę może odegrać społeczna i szkolna edukacja medialna.Pozycja Kościół nie boi się mediówAdamski, Andrzej (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2010)