Kultura-Media-Teologia, 2022, nr 52
Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/37224
Przeglądaj
Ostatnie zgłoszenia
Pozycja Narracja krakowskich dzienników o początku epidemii hiszpanki w 1918 rokuWoźniak, Marta (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2022)W momencie odzyskiwania niepodległości przez Polskę i w okresie początkowym II Rzeczypospolitej społeczeństwo zmagało się z epidemią grypy hiszpanki (1918– 1919). Niezwykle cenne źródło informacji dotyczących przebiegu tejże choroby na ziemiach polskich stanowi prasa tamtego okresu. Ciekawy badawczy aspekt lokalny w tym kontekście stanowi narracja krakowskich dzienników. Aby ukazać sposób prezentacji epidemii hiszpanki w jej początkowej fazie na łamach krakowskiej prasy codziennej przeanalizowane zostały trzy sztandarowe tytuły charakteryzujące się odmiennymi tendencjami programowymi: „Czas”, „Głos Narodu” oraz „IKC”. Analiza zawartości objęła okres od 18 września do 31 października 1918, a więc od momentu pierwszych doniesień prasowych o przypadkach hiszpanki do końca drugiego miesiąca walki z nią.Pozycja Kategoria „czułego narratora” i akcentowanie jednostkowego świadectwa. O dziennikarstwie deontologicznym na przykładzie reportaży dźwiękowych autorstwa Magdaleny Świerczyńskiej-DolotBachura-Wojtasik, Joanna (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2022)Celem artykułu jest analiza reportaży dźwiękowych Magdaleny Świerczyńskiej-Dolot z lat 2018–2022 pod kątem dziennikarstwa deontologicznego. Autorka tekstu odwołuje się do ustaleń Jana Pleszczyńskiego, który jako wyznaczniki dziennikarstwa jakościowego wskazał: roztropność, odpowiedzialność, dostrzeganie wartości. Do tych cech została włączona również kategoria „czułego narratora” autorstwa Olgi Tokarczuk. Reportaże poddane badaniu powstawały w latach 2018–2022. Materiał do analiz został wyekscerpowany po konsultacjach autorki tekstu z reportażystką. Autorka wykorzystała w badaniu metodę analizy zawartości i wywiadu pogłębionego. Analiza warstwy fabularnej reportaże „Poradzę sobie, Mamo”, „Jego brązowe oczy”, „Tak daleko, tak blisko”, „Gdyby nie Gala”, „W naszych rękach”, „Kiedyś ci o tym opowiem” wskazuje trzy kręgi tematyczne: niepełnosprawność, choroby; wojna, konflikty narodowościowe, uchodźcy; człowiek w sytuacji wyboru. Z kolei analiza struktury opowieści audio, sposobu realizacji tematu oraz podejścia do bohatera prezentuje dziennikarstwo deontologiczne, cechujące się ambitną formą i zarazem empatią wobec świadectw osób, o których opowiada reportaż.Pozycja Słowa, rzeczy, fotografie. Organizacja warstwy faktograficznej w reportażach obozowych Karoliny SulejSzydłowska, Joanna (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2022)Tematem artykułu jest sposób organizacji warstwy faktograficznej dwóch książek reportażowych Karoliny Sulej oraz ich kształt genologiczny. Autorka przygląda się codzienności obozów koncentracyjnych i obozów zagłady z perspektywy obecności w nich rzeczy osobistych i ubrań. Tej materialności przypisuje duży potencjał retoryczny, który ma swój kontekst epistemologiczny, estetyczny, etyczny, kulturowy. Zastanowimy się nad doświadczaniem ciała, nad kulturowymi zabiegami związanymi z użytkowaniem rzeczy i ubrań, opiszemy, jak strój komunikuje czas, miejsce, kulturę, kondycję fizyczną i mentalną człowieka. W tekście wykorzystamy metody analizy i interpretacji dzieła literackiego, odwołamy się do doświadczeń wyrosłych na gruncie studiów kulturowych (fashion studies, studia badań nad zagładą).Pozycja Przyszłość osoby w mediach – od filozofii głupoty ku sztucznej inteligencjiSobkowiak, Jarosław A. (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2022)Najważniejsze historyczne spory, jakie toczył człowiek, dotyczyły prawdy, a ściślej prawdy o człowieku. Rozgrywały się na trzech zasadniczych płaszczyznach: myślenia, działania i prawa. Był to jednak obszar, który można uznać już dziś za historyczny. Współczesny spór o osobę, w tym o osobę w mediach, rozgrywa się pomiędzy filozofią głupoty, a więc rezygnacją z rzetelnej ścieżki intelektualnej analizy opisywanego zjawiska a sztuczną inteligencją, która jawi się jako sposób zastąpienia inteligencji ludzkiej. Osoba staje się wyłącznie elementem opisu życia społecznego, coraz bardziej niemym aktorem zdarzeń, przestaje zaś być właściwym podmiotem procesu komunikowania. Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie, na ile w zawodzie dziennikarza sztuczna inteligencja będzie wyłącznie nową metodą szybkiego pozyskiwania i obróbki danych, na ile zaś będzie próbą zastąpienia osoby w jej niepowtarzalnych cechach takich jak: intuicja poznawcza, wrażliwość, emocje, motywacja i odpowiedzialność. Szczególnie istotne wydają się dwa ze wspomnianych zagadnień: motywacja i odpowiedzialność. Pytanie, które pozostaje otwarte, dotyczy nie tyle przyszłości mediów (do nich sprowadzamy najczęściej opis przeobrażeń zachodzących w mediosferze), co raczej przyszłości osoby w mediach, szczególnie w wymiarze podmiotowym. W tak rozumianym przeobrażeniu ludzkiego poznania i świata mediów zasadnicze staje się wezwanie do zdefiniowania na nowo podstawowych zasad etycznych, chroniących osobę i jej dobro.Pozycja Wpływ pandemii COVID-19 na pracę dziennikarzy z perspektywy postpandemicznejBarczyk-Sitkowska, Agnieszka; Czarnek-Wnuk, Paulina (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2022)Z przeprowadzonych dotychczas badań wynika, że pandemia COVID-19 wpłynęła na różne aspekty pracy dziennikarzy. Autorki artykułu przyjęły perspektywę postpandemiczną i za cel postawiły sobie określenie, które z tych zmian stały się trwałym skutkiem sytuacji wywołanej przez SARS-CoV-2. Aby zrealizować cel badawczy, na przestrzeni kwietnia i maja 2022 roku autorki przeprowadziły badanie ankietowe, w którym udział wzięło 55 łódzkich dziennikarzy. Okazało się, że 94,5% ankietowanych zauważyło wpływ pandemii na swoją pracę. Wskazywane zmiany dotyczyły przede wszystkim trybu pracy, poruszanej tematyki oraz narzędzi wykorzystywanych do kontaktu z rozmówcami. Jak wynika z przeprowadzonego badania, niektóre nowe rozwiązania respondenci postrzegali pozytywnie i część z nich chciałaby, żeby były one wykorzystywane w rzeczywistości postpandemicznej.Pozycja W. Przyczyna, K. Czarnecka, M. Ławreszuk (red.), Słownik polskiej terminologii prawosławnej, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2022Zagórska, Katarzyna (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2022)Artykuł prezentuje Słownik polskiej terminologii prawosławnej pod redakcją Wiesława Przyczyny, Katarzyny Czarneckiej i Marka Ławreszuka (2022). To pierwsze całościowe opracowanie, zawierające słownik z terminami polskimi, ich odpowiedniki greckie, cerkiewnosłowiańskie i angielskie (trzy indeksy) oraz indeks form niepoprawnych. Słownik jest dostępny w wersji papierowej, elektronicznej (https:// sptp.uwb.edu.pl/) oraz w aplikacjach mobilnych.Pozycja Reportaż radiowy jako przejaw dziennikarstwa jakościowego na przykładzie audycji w Radiu KrakówCymanow-Sosin, Klaudia; Wysocka, Katarzyna (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2022)Tematem niniejszego artykułu jest poszukiwanie form narracji w reportażach radiowych, które są przejawem dziennikarstwa jakościowego w stacjach publicznych i najtrudniejszą formułą gatunkową w tym medium. Narracje nie są traktowane jako pojedyncze wypowiedzi bohaterów, ale jako całościowy przekaz (tekst audialny), którego celem jest dotarcie do słuchacza z konkretnym przesłaniem. W badaniu wszystkich reportaży, jakie ukazywały się w Radiu Kraków w okresie pandemii Covid-19, wykorzystana została metoda mediometryczna – analizy kontentu, odnosząca się do badań ilościowych (analiza zawartości) i jakościowych (analiza tekstu). Wyniki badań pokazały znaczącą dominację dwóch typów narracji, tj. katektycznej oraz storytellingowej. Wskazana klasyfikacja doprowadziła do opisania poszczególnych reportaży pod kątem faktora narracyjności i pozwoliła na sformułowanie wniosków o charakterze aplikacyjnym.Pozycja Wybrane strategie walki z cenzurą w Polsce Ludowej 1944–1989Nowak, Piotr (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2022)Autor artykułu systematyzuje przeciwdziałania ograniczeniom cenzuralnym w Polsce Ludowej, jakie podejmowali twórcy oraz wydawcy. Opisane w artykule strategie walki z cenzurą przybierały różne formy i ulegały zmianom w latach 1944–1989, niemniej jednak wiele z nich miało charakter uniwersalny i ponadczasowy. Tym właśnie poświęcono najwięcej uwagi, analizując wybrane z nich oraz ilustrując przykładami. W rezultacie otrzymaliśmy interesujący obraz łagodzenia ograniczeń cenzuralnych działaniami podejmowanymi przez autorów i wydawców.Pozycja Informacja medialna w służbie solidarnościNęcek, Robert (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2022)Informacja medialna może służyć solidarności postaw, stanowiąc jedną z podstawowych wartości podtrzymujących sprawiedliwy wymiar życia społecznego. Informacja oznaczająca solidarność staje się ponadczasowym wyzwaniem dla mediów i daje przepustkę do uprawiania dobrego dziennikarstwa. Dlatego dobre dziennikarstwo może uprawiać jedynie dobry człowiek, gdyż informacja ma zawsze wymiar etyczny. Oznacza to, że ludzie nieetyczni nie mogą uprawiać dobrego dziennikarstwa. Dobroć bowiem jest próbą zrozumienia trudnych chwil osób potrzebujących, by stać się częścią ich losu. Z tej racji solidarność będąca współodpowiedzialnością wyraża się we wspólnym braniu odpowiedzialności za to, co się na tym świecie dzieje, co od ludzi jest zależne. Przypomnienie tak rozumianej solidarności – w kontekście wojny w Ukrainie i milionów uchodźców wojennych – zobowiązuje narody świata do większego zaangażowania w przerwanie wojny i doprowadzenie do sprawiedliwego pokoju i do konkretyzacji pomocy uciekającym przed wojną uchodźcom.Pozycja Sprawozdanie z VI Kongresu Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej pt. „Media i społeczeństwo w erze platform, algorytmów i danych”, Gdańsk, 22–24 września 2022Leśniczak, Rafał (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2022)Pozycja Sprawozdanie z międzynarodowej konferencji naukowej 9th European Communication Conference (ECC) Rethink Impact, organizowanej przez European Communication Research and Education Association, Aarhus, 19–22 października 2022Leśniczak, Rafał (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2022)Pozycja Edycje Pisma Świętego w komunistycznej PolsceLaskowska, Jolanta (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2022)Artykuł omawia edycje Pisma Świętego w komunistycznej Polsce, z uwzględnieniem historii przekładów Biblii na język polski. Przedstawiono także rozwój ruchu biblijnego w Polsce, jako czynnika warunkującego prace nad nowymi przekładami Słowa Bożego.Pozycja Prasa katolicka w Polsce (1918–1989). Rekonesans badawczyKristanova, Evelina (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2022)W artykule skupiono się na jednym z najważniejszych i najstarszych mediów Kościoła – prasie katolickiej. Celem postawionym w opracowaniu stał się przegląd stanu jej rozwoju w Polsce od początku II Rzeczypospolitej do przemian demokratycznych 1989 r. Problematyka warta jest zainteresowania badawczego ze względu na rolę jaką pełniła prasa na tle zmieniających się warunków społecznych i politycznych. W latach 1918–1939 sprzyjano rozwojowi czasopism katolickich, natomiast w Polsce Ludowej periodyki te były eliminowane przez władzę z rynku wydawniczego. Podjęta problematyka dotychczas nie budziła większego zainteresowanie prasoznawców. Opracowanie powstało głównie na bazie źródeł prasowych, dostępnej literatury przedmiotu, spisów bibliograficznych i katalogów polskich bibliotek cyfrowych. Wykorzystano metody analizy i krytyki piśmiennictwa, analizy zawartości mediów oraz analizy zawartości prasy.Pozycja W poszukiwaniu tożsamości widza… Teoria ugruntowana w badaniach nad odbiorcami przekazów audiowizualnychChudzicka-Dudzik, Patrycja (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2022)Celem artykułu jest zaprezentowanie głównych założeń metodologii teorii ugruntowanej i namysł nad możliwościami jej zastosowania w badaniach nad widownią filmową i recepcją tekstów filmowych. Szczególna uwaga poświęcona została perspektywie konstruktywistycznej, w ramach której ludzie postrzegani są jako jednostki aktywne, czynnie biorące udział w życiu społecznym. Podejście to silnie koreluje z wypracowanym na gruncie studiów kulturowych założeniem, że znaczenie przekazów audiowizualnych nie zawiera się wyłącznie w nich samych, ale kształtowane jest w interakcji z ich odbiorcami. Wykorzystanie metod teorii ugruntowanej w badaniach widowni umożliwiłoby, zdaniem autorki, nie tylko wielowymiarową analizę sposobu oglądania i interpretowania filmów oraz wszelkich tekstów audiowizualnych przez widzów, ale też rozwinięcie teoretycznych aspektów takiej analizy, poprzez podniesienie zindywidualizowanych odczytań do poziomu abstrakcyjnych kategorii i teoretycznych interpretacji. Omawiana perspektywa metodologiczna może stanowić ważny krok na drodze do wypracowania spójnego podejścia do widza na gruncie współczesnych badań filmoznawczych. O jej wartości stanowi też akcentowanie aktywnej roli badaczy w procesie rekonstruowania ukrytych znaczeń, co samo w sobie może stanowić zachętę do bardziej świadomego eksplorowania nowych zjawisk w obrębie badań nad filmem i widownią oraz stawiania dobrze ugruntowanych empirycznie hipotez.