Kwestie moralne dotyczące małżeństwa, dziewictwa i prostytucji w nauczaniu św. Augustyna

Abstract

Święty Augustyn w swojej nauce o małżeństwie i dziewictwie, zawartej w licznych dziełach teologicznych, szczególnie w polemikach z przeciwnikami małżeństwa (gnostykami, donatystami, manichejczykami), podkreślał wartość małżeństwa jako formy życia, stworzonej przez Boga od początku, będącej podstawowym powołaniem mężczyzny i kobiety. Augustyn wskazuje na trzy główne dobra małżeństwa: potomstwo (bonum proles), wierność (bonum fidei) oraz sakramentalność (bonum sacramenti). Chociaż Augustyn uznaje dobro potomstwa za kluczowe, równie ważne jest dobro wierności i miłości małżonków. Podobnie, nauka o dziewictwie, którą Augustyn zestawia z małżeństwem, podkreśla wartość oddania się Chrystusowi. Chrześcijańskie dziewictwo jest wyborem dla królestwa Bożego, różniąc się od dziewictwa w tradycjach pogańskich. Wartość dziewictwa wiąże się z duchową wiernością Chrystusowi, a jego złamanie uważa się za poważniejszy grzech niż cudzołóstwo małżeńskie. Dziewictwo ma również wymiar proroczy, symbolizując przyszłe zjednoczenie z Chrystusem w królestwie niebieskim. W kontekście prostytucji Augustyn, mimo zdecydowanego potępiania grzechów cielesnych, traktuje ją jako mniejsze zło w celu zapobiegania większym nadużyciom, takim jak cudzołóstwo czy gwałty. Jego stanowisko było inspirowane kontekstem społecznym tamtej epoki, aczkolwiek współczesne podejście do godności osoby ludzkiej, także w kontekście prostytucji, różni się od jego czasów, uwzględniając nowe formy niesprawiedliwości.

St. Augustine, in his teachings on marriage and virginity found in numerous theological works, especially in polemics with the opponents of marriage (gnostics, donatists, manichaeans), emphasized the value of marriage as a form of life created by God from the beginning and as the fundamental vocation of man and woman. Augustine identifies three main goods of marriage: offspring (bonum proles), fidelity (bonum fidei), and sacramentality (bonum sacramenti). Although Augustine considers the good of offspring to be paramount, the goods of fidelity and the love between spouses are equally important. Similarly, Augustine’s teaching on virginity, which he contrasts with marriage, highlights the value of consecration to Christ. Christian virginity is a choice for the Kingdom of God, differing from virginity in pagan traditions. The value of virginity is linked to spiritual fidelity to Christ, and Augustine considers its breach a more serious sin than marital adultery. Virginity also has a prophetic dimension, symbolizing the future union with Christ in the Heavenly Kingdom. In the context of prostitution, Augustine, despite his firm condemnation of bodily sins, regards it as a lesser evil to prevent greater abuses, such as adultery or rape. His position was influenced by the social context of his time, though modern approaches to human dignity, including in the context of prostitution, differ from his era, taking into account new forms of injustice.