Treść i dynamika objawienia imienia Bożego w Księdze Wyjścia Część I: Analiza narracji Wj 3,16–24,18

Abstract

Artykuł podejmuje zagadnienie znaczenia formuł imienia Bożego: יְהוָה, אֶהְיֶה אשֲׁרֶ אהְֶיהֶ oraz אהְֶיהֶ (Wj 3,14-15). Odwołując się do narracyjnego charakteru Księgi Wyjścia oraz przyjmując założenie, że niejednoznaczne formuły imienia Bożego w początkowej części opowieści stanowią element przemyślanej strategii literackiej, autor proponuje tłumaczenie tych formuł za pomocą metody narratywnej. Przeprowadzona analiza dwóch fragmentów narracji Księgi Wyjścia (3,16–18,27; 19,1–24,18) pozwala zauważyć, iż Bóg, którego obecność na początkowym etapie opowieści zaprezentowana zostaje jako niejawna, wraz z przedstawieniem formuł imienia, ukazany zostaje jako manifestujący swoją obecność w aktywnym działaniu. Opowiedziane wydarzenia, w których JHWH jest podmiotem działającym na rzecz Izraelitów przeciw ich wrogom (Wj 3,16–18,27), a następnie doprowadzającym ich do zawarcia przymierza (Wj 19,1–24,18), ukazują Boga-JHWH jako będącego, co w czytelny sposób koresponduje z deklaracją zawartą w formułach imienia.

The article addresses the significance of the formulas of the Divine Name: יְהוָה, אֶהְיֶה אשֲׁרֶ אהְֶיהֶ , and אהְֶיהֶ (Exod 3:14–15). Referring to the narrative character of the Book of Exodus and assuming that the ambiguous formulas of the Divine Name in the initial part of the story are elements of a deliberate literary strategy, the author proposes interpreting these formulas using a narrative method. An analysis of two narrative sections of the Book of Exodus (3:16– 18:27; 19:1–24:18) reveals that God, whose presence is initially depicted as concealed, is later portrayed, through the presentation of the Name formulas, as manifesting His presence through active intervention. The narrated events, in which YHWH acts on behalf of the Israelites against their enemies (Exod 3:16–18:27) and subsequently leads them to covenantal commitment (Exod 19:1–24:18), present God-YHWH as being. This notion clearly aligns with the declaration embedded in the Name formulas.