Z dziejów klasztoru franciszkanów w Górze na Śląsku

Abstract

W 1457 r. papież Kalikst III wydał na prośbę księcia cieszyńsko-głogowskiego Władysława zgodę na ufundowanie poza murami miasta Góra klasztoru i kościoła pw. Bożego Ciała. W bulli zapisano, że fundacja miała być przeznaczona dla franciszkanów-obserwantów (bernardynów). Ostatecznie jednak nowy konwent zasiedlili franciszkanie-minoryci. Była to ostatnia na średniowiecznych ziemiach polskich fundacja klasztoru franciszkańskiego. Klasztor w Górze należał pod względem organizacji zakonnej do kustodii gnieźnieńskiej w czesko-polskiej prowincji franciszkanów. Oficjalny dokument fundacyjny klasztoru książę wystawił w 1458 r. W 1462 r. papież Pius II zatwierdził fundację nowego domu zakonnego wraz z jego uposażeniem, powołując się na wcześniejszą zgodę biskupa wrocławskiego Piotra II Nowaka (1447–1456), władz miejskich Góry i miejscowego proboszcza. Konwent górowski najprawdopodobniej został obsadzony przez zakonników z Głogowa, za czym przemawiać może bliskość obu tych miast i podległość jednemu władcy. Inspirację tego dzieła przypisuje się górowskiemu bractwu Bożego Ciała. Klasztor zbudowano na przedmieściu, przy drodze do wsi Kajęcin. Jego uposażenie gospodarcze było bardzo skromne. Początkowo obejmowało tylko grunt na postawienie budynków, staw rybny i kawałek roli. Nieco rozszerzył je w 1468 r. książę cieszyńsko-głogowski Przemko II – brat fundatora i jego następca. W początku XVI w. klasztor podupadł i zaczął wyprzedawać swe posiadłości. Wskutek szerzącej się reformacji, ok. 1534 r. klasztor został całkowicie opuszczony przez zakonników, a jego majątek biskup wrocławski Jakub von Salza przekazał proboszczowi parafii pw. św. Katarzyny w Górze.

In 1457, Pope Callixtus III gave, at the request of prince Władysław of Cieszyn and Głogów, his consent to found a monastery and a church of Corpus Christi, outside the city walls of Góra. The papal bulla stated that the funds shall be allotted to Franciscan-Observants (Bernardines). Ultimately, the new convent was settled by Franciscan-Minorites. It was the last foundation of a Franciscan monastery within medieval Poland. In terms of order organisation, the monastery in Góra was subject to the Gniezno custody of the Polish-Czech Franciscan province. The prince issued the foundation document for the monastery in 1458. In 1462, Pope Pius II approved the foundation of a new monastery and its endowment, referring to the previous consent given by the bishop Piotr II Nowak of Wrocław (1447–1456), Góra city authorities and the local parson. The convent in Góra was most likely staffed by friars from Głogów, given the proximity of the two cities and subjection to one ruler. This work is said to have been inspired by the Corpus Christi fraternity in Góra. The monastery was built on the outskirts, near the way to Kajęcin village. Its endowment was very modest. Initially, it included only the land to construct the buildings, a fish pond and a small area of farmland. It was slightly enlarged in 1468 by the brother of the founder and his successor, Prince Przemko II of Cieszyn and Głogów. In the early 16th century, the monastery fell into decline and started selling off its estate. Due to the Reformation, around 1534 the monastery was completely abandoned by friars and the bishop Jakub von Salza of Wrocław gave the estate to the parson of the parish of Saint Catherine of Alexandria in Góra.