Feministyczna krytyka nauki a postmodernistyczny relatywizm poznawczy

Abstract

Nauka jest jednym z największych osiągnięć ludzkiego rozumu. Jej celem jest poznanie rzeczywistości, a w przypadku niektórych dziedzin wiedzy, również jej opanowanie (zwłaszcza przyrody). Jest to nowożytna koncepcja nauki. Myśl postmodernistyczna odrzuca tak rozumianą naukę, a ją traktuje jako rodzaj narracji o świecie zależną od kontekstu historycznego, kulturowego i antropologicznego, który ją tworzy. Konsekwencją postmodernistycznej epistemologii jest stanowisko nazywane relatywizmem poznawczym akcentujące totalną względność ludzkiego poznania. Jedną z współczesnych modyfikacji stanowiska relatywistycznego jest feministyczna krytyka nauki. Obecnie krytyka ta jest szeroko rozpowszechniona. Myśl feministyczna jawi się jako kontynuatorka spuścizny postmodernistycznej. Uważa ona, że nauka jest androcentryczną interpretacją świata, która zbudowana jest na patriarchalnej kulturze dominacji mężczyzn nad kobietami. Feministki dążą do „ukazania” tego, jak płeć wpływała na proces tworzenia wiedzy oraz na treści teorii naukowych. Nowożytna nauka nie jest obiektywną i neutralną koncepcją wiedzy, ale męską interpretacją świata. Relatywizm poznawczy, w tym feministyczna krytyka nauki, dekonstruują ludzkie zdolności poznawcze – istotny przymiot człowieczeństwa.

Science is one of sublime human reason achievement. Its goal is cognition of reality, and in some fields of knowledge, controlling it (especially natural world). It’s modern conception of science. Postmodern conception reject it and consider science as a kind of narration about the world which depends on historic, cultural and anthropologic context, which makes science. Cognitive relativism is a consequence of this conception. It emphasize that human knowledge is relative. Feministic critique of knowledge is contemporary adjustment relativistic idea. Currently critique of this kind is common. Feministic idea seems to be a successor of postmodern conception. Feminists consider science as a androcentric interpretation of nature which is made by patriarchal culture of man’s dominance over woman. They attempt to “reveal” how gender influences on knowledge development and scientific theories’ content. Modern science isn’t objective and neutral but it’s masculine interpretation of nature. Cognitive relativism, including feministic critique of science, deconstruct human cognition abilities, essential attribute of human.