Joz 14,6–15: świadectwo powygnaniowej inkluzywnej koncepcji Izraela

Abstract

Tekst Joz 14,6–15, traktujący o Kalebie, który prosi Jozuego o ziemię przyobiecaną mu przez Mojżesza i w konsekwencji otrzymuje Hebron, stanowi trudność egzegetyczną ze względu na miejsce w kontekście i treść. Celem prezentowanego studium jest próba przybliżenia historii jego formowania się oraz odczytania przekazanego w nim przesłania. Analiza formy aktualnego hebrajskiego tekstu Joz 14,6–15, jego słownictwa, motywów oraz relacji międzytekstowych, pozwala na konkluzję, że jest on rezultatem pokapłańskiego i podeuteronomistycznego opracowania Księgi Jozuego w późnym okresie perskim. Zasadnicza część, którą można łączyć z redakcją Heksateuchu, została rozszerzona o późniejsze dopowiedzenia i objaśnienia, zwłaszcza te, które wynikały z oddzielenia Księgi Jozuego od Pięcioksięgu. W tekście Joz 14,6–15 można widzieć odzwierciedlenie obecności w powygnaniowej społeczności Izraela tendencji inkluzywistycznej, promowanej w konfrontacji z silnym stanowiskiem zwolenników izraelskiego ekskluzywizmu.

The text of Josh 14:6–15, which deals with Caleb asking Joshua for the land promised to him by Moses and consequently receiving Hebron, poses an exegetical difficulty because of its place in the context and its content. The aim of this study is to attempt to provide an insight into its formative history and to read the message conveyed in this text. The analysis of the form of the current Hebrew version of Josh 14:6–15, its vocabulary, motifs and intertextual relationships, allows to conclude that it is the result of a post-priestly (post-P) and post-deuteronomistic (post-dtr) elaboration of the Book of Joshua in the late Persian period. The essential part, which can be linked to the redaction of the Hexateuch, was expanded by later additions and explanations, especially those that resulted from the separation of the Book of Joshua from the Pentateuch. In the text of Josh 14:6–15, one can see a reflection of the presence of an inclusivist tendency in the post-exilic community of Israel, promoted in confrontation with the strong position of the proponents of Israelite exclusivism.