Psychologiczne koncepcje stresu i radzenia sobie

Abstract

Niniejszy artykuł stanowi przegląd psychologicznych koncepcji stresu i radzenia sobie. W pierwszej części zawarto charakterystykę klasycznych koncepcji stresu i aktywności zaradczej. Zgodnie z tradycyjnym ujęciem tych pojęć w psychologii, stres rozumiany jest jako bodziec, reakcja osoby na czynnik zagrażający lub jako efekt interakcji bodźca i osoby. W części drugiej przedstawiono alternatywną koncepcję proaktywnego radzenia sobie. Ujęcie to proponuje potraktowanie sytuacji stresowej w kategoriach wyzwania w przeciwieństwie do koncepcji klasycznych (mających charakter reaktywny), w których stres jest synonimem zagrożenia. W dalszej części opisano narzędzie badające poszczególne wymiary proaktywnego radzenia sobie – Kwestionariusz Reakcji na Codzienne Wydarzenia (The Proactive Coping Inventory – PCI).

Current paper provides a review of the psychological theories of stress and coping. The first part describes the classic concepts of stress and coping. According to the traditional approach in psychology stress is seen as a stimulus, a person’s reaction to a threatening factor, or as a result of interaction of both. The second part introduces an alternative concept, called – the proactive coping. This approach provides understanding of the stress situation in terms of challange. It stands in an opposition to classical (reactive) concepts in which stress is a synonym of danger. Following part gives a description of tool that measures the dimensions of proactive coping – the Proactive Coping Inventory (PCI).