Nietzscheańskie tropy w „Römerbrief” Karla Bartha

Abstract

Artykuł bada wpływy myśli Friedricha Nietzschego na drugie wydanie komentarza Karla Bartha do Listu do Rzymian z roku 1922. Praca koncentruje się na dosłownych przytoczeniach oraz imiennych wzmiankach filozofa w omawianym dziele. Wszystkie cytaty są przedstawione, zanalizowane oraz porównane z tekstem źródłowym. Następnie zarysowane zostają treściowe podobieństwa i różnice między interpretacją teologa a recypowaną przez niego filozofią. Rezultaty dało się podzielić na trzy grupy tematyczne. Pierwsza dotyczy krytyki myślenia historycznego i koncepcji ahistorycznego, w którym zanurzone pozostaje Barthowskie rozumienie wiary. W centrum zainteresowania drugiej znajduje się człowiek: jego kondycja i położenie u K. Bartha wykazują, mimo zupełnie odmiennej teleologii, zdumiewające podobieństwa do nietzscheańskiej antropologii. Trzecia grupa zajmuje się druzgocącą krytyką religii, która w Römerbrief nie tylko zostaje doceniona, ale także prawie kompletnie przejęta. Na zakończenie naszkicowane zostały możliwe dalsze kroki badania wpływu recepcji F. Nietzschego na dzieło K. Bartha.

The article examines the influence of Friedrich Nietzsche’s thought on the second edition of Karl Barth’s commentary on the Epistle to the Romans from 1922. The paper concentrates on direct quotations and references by name to the philosopher in the work discussed. All quotes are presented, analysed and compared with the source text. Subsequently, the similarities and differences in terms of the contents between the interpretation of the theologian and the philosophy adopted by him are outlined. The results can be divided into three thematic groups. The first relates to the criticism of the historical thought and ahistorical concept in which Barth’s understanding of faith is immersed. The second revolves around the human being: its condition and position according to K. Barth exhibit, despite completely different teleology, astonishing similarities to Nietzschean anthropology. The third group concerns severe criticism of religion, which in Römerbrief is not only appreciated, but also almost completely assumed. Finally, further possible steps are outlined for the examination of the effects caused by the adoption of F. Nietzsche’s philosophy on K. Barth’s work.