Początki polskiej pieśni kościelnej i jej tematyka

Abstract

Polska pieśń kościelna, jednogłosowa i przeznczona dla ludu, stanowi ważny element wielkiego dziedzictwa kultury religijnej Kościoła w Polsce. Jej pojawienie się było w badaniach naukowców wyjaśniane przez wiele teorii. Powszechnie przyjmuje się, że powstała najprawdopodobniej w XIII wieku. Pierwsza badana teoria wywodzi ją z tzw. kierleszu, fonetycznie przekształconej krótkiej formuły Kyrie eleison, śpiewanej przy różnych okazjach. Jednakże, poza kilkoma przypadkami, nie słyszy się w Polsce nic o „kierleszu”. Preferowanym przez Feichta, przeciwnika teorii kierleszowej, źródłem polskiej pieśni jest wprowadzenie odmawiania w języku polskim pacierza w każdą niedzielę i święto, zaraz po odczytaniu Ewangelii. Jednakże można uznać te praktyki jako wstępny etap torujący drogę dla polskiej pieśni. Dominującą teorią jest ta, mówiąca, że źródłem pieśni w Polsce jest łacińska hymnodia, tłumaczona mniej lub bardziej wiernie na język polski. Powstanie polskiej pieśni religijnej wynikało przede wszystkim z zapotrzebowania wiernych na nie w obrzędach religijnych, zarówno pozaliturgicznych, jak i w samej liturgii. Pierwsze pieśni w języku polskim reprezentowały pieśni wielkanocne, pasyjne oraz maryjne.

Polish church chant, monodic and designed for people is an important part of the great heritage of religious culture of the Polish Church. Its appearance was in the scientists research explained by many theories. It is commonly assumed that the most likely formed in the thirteenth century. The first analyzed theory derives it from so called kierlesz, phonetically transformed into a short formula Kyrie eleison, sung on various occasions. However, except for a few cases, you do not hear anything in Poland about kierlesz. Feicht – the opponent of kierlesz theory – preferred source of Polish song is the introduction of recitation in Polish prayers on Sundays and holiday, right after the reading of the gospel. However, these practices can be regarded as a preliminary stage that paves the way for Polish chants. The dominant theory is saying that the source of the song in Poland is Latin hymnodia, translated more or less accurately into Polish. The creation of Polish religious chant was primarily due to the demand of the faithful for religious rites, both beyond the liturgical, and in the liturgy itself. The first chants in Polish represented Easter chants, Passion chants and Marian chants.