Prawne aspekty ustanowienia fundacji przez osobę prawną Kościoła katolickiego

Abstract

Along with the systemic transformation in 1989, the institution of the foundation funded by the legal entity of the Catholic Church was restored to the Polish legal system. To the establishment, registration and activity of a church foundation apply mostly the regulations of the Polish law. However, since the founding property of the foundation is an ecclesiastical property, the church founder should also take into account the relevant regulations of canon law. The article discusses in detail the related issues, putting the emphasis on drawing up the foundation’s statute resolves on such a way, so that it complies with the applicable law (mandatory provisions). It also depicts the possible gains that result from the adoption of legally acceptable optional solutions that take into account the canon-legal status of the founder (optional provisions). In the final part of the article, after presenting the so far existing rules for exercising supervision over ecclesiastical foundations, the de lege ferenda application was formulated about the important limitation of the scope of supervisory powers of state bodies over church foundations.

Wraz z dokonaną w 1989 r. transformacją ustrojową do polskiego systemu prawa przywrócona została instytucja fundacji, której fundatorem jest osoba prawna Kościoła katolickiego. Do ustanowienia, rejestracji i działalności fundacji kościelnej zastosowanie mają głównie przepisy prawa polskiego. Skoro jednak majątek założycielski fundacji jest majątkiem kościelnym, to kościelny fundator winien również mieć na uwadze odpowiednie przepisy prawa kanonicznego. Artykuł szczegółowo omawia związane z tym zagadnienia, kładąc przede wszystkim nacisk na takie zredagowanie postanowień statutu fundacji, aby był on zgodny z obowiązującymi przepisami prawa (postanowienia obligatoryjne). Ukazuje także możliwe do uzyskania korzyści, które płyną z przyjęcia prawnie dopuszczalnych rozwiązań opcjonalnych, uwzględniających kanonicznoprawny status fundatora (postanowienia fakultatywne). W końcowej części artykułu, po przedstawieniu dotychczas obowiązujących zasad sprawowania nadzoru nad fundacjami kościelnymi, sformułowano wniosek de lege ferenda co do istotnego ograniczenia zakresu uprawnień nadzorczych organów państwa nad fundacjami kościelnymi.