Zakaz wstępu kobiet (ἄβατον) na górę Athos w bizantyjskim prawie kanonicznym (IX-XIX w.). Studium historyczno-prawne

Abstract

Celem tego artykułu jest przeanalizowanie historycznej genezy zakazu wstępu kobiet na górę Athos w źródłach bizantyjskiego prawa kanonicznego (IX XIX w.). Autor stawia hipotezę, że zakaz ten zasadniczo wyrósł z immunitetów podatkowych udzielanych mnichom przez cesarzy bizantyjskich (IX-XI w.). Początkowo zakaz ten dotyczył wszystkiego co żeńskie, a dopiero później zakazem tym objęto kobiety. Historycznie wprowadzenie tego zakazu miało związek z obecnością pasterskich rodzin wołoskich z kobietami na górze Athos, z którymi mnisi łamali wstrzemięźliwość seksualną. Początkowo ἄβατον miał charakter prawa zwyczajowego, a dopiero później został przyjęty przez prawo pozytywne. Źródła prawa w okresie panowania tureckiego nie wspominały już więcej expressis verbis o zakazie wstępu kobiet na górę Athos, ponieważ nie dochodziło najwidoczniej w tym okresie do poważniejszych naruszeń tego zakazu.The aim of the article is to analyze the historical origins of inaccessibility for women to Mount Athos in the sources of Byzantine canon law (9th-19th centuries). The author hypothesizes that this prohibition resulted principally from tax exemptions granted to monks by Byzantine emperors (9th-11th centuries). Initially, this prohibition applied to everything female, only subsequently it applied specifically to women. The historical insertion of this prohibition became linked to the arrival of Wallachian shepherd families, including women, on Mount Athos. It was due to interactions between these women and monks, which violated the monks’ practice of sexual abstinence. Initially, „ἄβατον” had the quality of common law, only later it was accepted by positive law. Ottoman rule, legal sources no longer mentioned „expressis verbis” the prohibition on women’s access to Mount Athos, because evidently no serious violations of this prohibition occurred during this period.