Teologiczne Studia Siedleckie, 2023, R. 20
Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/36369
Przeglądaj
Ostatnie zgłoszenia
Pozycja Modlitwy wstawiennicze w modlitwie eucharystycznej. Historia i teologiaCeliński, Łukasz (Wydawnictwo Diecezji Siedleckiej UNITAS, 2023)Temat pochodzenia sekcji modlitw wstawienniczych w anaforach nie cieszył się zbyt dużym zainteresowaniem wśród badaczy liturgii w ostatnich latach. W okresie poprzedzającym reformę Mszy Świętej, zainspirowaną postanowieniami Soboru Watykańskiego II, krążyły różne opinie na ich temat, nierzadko łączone z postulatem ich usunięcia z modlitw eucharystycznych. Zamiast tego, ostatecznie w nowym rycie Mszy rzymskiej pojawiła się modlitwa wiernych, której brak w przeszłości mógł być uzależniony od rozwoju struktury Kanonu rzymskiego. Niniejszy skromny artykuł podejmuje próbę wskazania genezy modlitw wstawienniczych w anaforach, począwszy od najstarszych źródeł chrześcijańskich, a także teologicznej interpretacji ich relacji do struktury obrzędu eucharystycznego.Pozycja Liturgia jako źródło eklezjalnej jednościMatwiejuk, Kazimierz (Wydawnictwo Diecezji Siedleckiej UNITAS, 2023)Sobór Watykański II był największym wydarzeniem, jakie Kościół katolicki przeżył od czasu soboru trydenckiego. Jego recepcja dokonywała się niejednokrotnie w klimacie polemik, nawet kontestacji. Uosobieniem takiej postawy był abp Marceli Lefebvre. Jego Bractwo Kapłańskie św. Piusa X opowiedziało się przeciw soborowi, zwłaszcza odnowie liturgicznej. Sobór ukazał liturgię jako źródło i szczyt życia Kościoła. Jej celebransem jest wspólnota Kościoła. Jej członkowie, jako lud kapłański, według uzdolnień wynikających z sakramentu chrztu i sakramentu święceń, spełniają prawdziwe funkcje liturgiczne dla sakramentalnego uobecnienia misterium paschalnego Chrystusa. Przeciwnicy odnowy soborowej dokonali swoistej „kanonizacji” liturgii trydenckiej, uważając ją za Mszę Wszechczasów i jedyny sposób zabezpieczenia wiary katolickiej. Kolejni papieże, począwszy od Pawła VI do Franciszka, podejmowali dialog z Bractwem. Swymi dokumentami normowali sposób celebrowania Eucharystii wg mszału Jana XXIII z 1962 roku. Ten sposób określili jako nadzwyczajną formę rytu rzymskiego. Problem jedności kościelnej Bractwa jest ciągle otwarty.Pozycja Główne kierunki soborowej odnowy liturgicznej w świetle „Konstytucji o liturgii świętej” z perspektywy 60. lat jej realizacjiBartocha, Waldemar (Wydawnictwo Diecezji Siedleckiej UNITAS, 2023)Celem artykułu było przedstawienie genezy soborowej odnowy liturgicznej i istotnych postanowień Vaticanum II w tej kwestii. Ważna jest świadomość, że uchwalenie przez II Sobór Watykański Konstytucji o liturgii świętej było poprzedzone wieloma działaniami wewnątrz Kościoła. Trudno bowiem wyobrazić powstanie tego dokumentu bez uwzględnienie dokonań pionierów ruchu biblijnego i liturgicznego oraz oficjalnej aprobaty Urzędu Nauczycielskiego Kościoła dla postulatów przez nich wysuwanych. Naszkicowanie kontekstu historycznego, w jakim kształtowało się dzieło odnowy soborowej pozwala zrozumieć i docenić teologiczne założenia, które sformułowano w Konstytucji Sacrosanctum Concilium. Zanim Sobór podał konkretne wytyczne dotyczące procesu odnowy soborowej skoncentrował się na przedstawieniu teologicznej natury liturgii i na ukazaniu jej roli w życiu Kościoła. Z perspektywy 60 lat, jakie upłynęły od przyjęcia przez II Sobór Watykański Konstytucji Sacrosanctum Concilium, biorąc pod uwagę blaski i cienie dzieła soborowej odnowy, można sformułować konkluzję, że odnowa obrzędów, nowe księgi liturgiczne oraz formacja liturgiczna pomogły wielu ludziom zrozumieć liturgię jako miejsce ich uświęcenia i uwielbienia Boga. Pozostaje obowiązek troski o dobro duchowe, które się z soborowej odnowy liturgicznej zrodziło.Pozycja Aktualność przesłania o duchowości małżeńskiej i rodzinnej w Liście do Rodzin „Gratissimam sane” św. Jana Pawła IIKozak, Jakub (Wydawnictwo Diecezji Siedleckiej UNITAS, 2023)Artykuł przedstawia ujęcie duchowości małżeńskiej i rodzinnej zawarte w Liście do Rodzin św. Jana Pawła II „Gratissimam sane”. Posłużono się metodą analizy tekstu źródłowego oraz opracowań dotyczących tematu. W pierwszej części omówiono zagadnienie duchowości małżeńskiej i rodzinnej, następnie w części drugiej zaprezentowano obecne w Liście do Rodzin tematy związane z duchowością małżeńską i rodzinną. Tematyka duchowości małżeńskiej i rodzinnej nie została przez św. Jana Pawła II umieszczona w konkretnym rozdziale dokumentu, gdyż stanowi oś rozważań, jakie prowadzi Papież. Z głębokiej analizy Bożej wizji człowieka, miłości ludzkiej, małżeństwa i rodziny, całe ludzkie życie św. Jan Paweł II prezentuje jako jednoczesne bytowanie i działanie „ciała uduchowionego” i „duszy ucieleśnionej”.Pozycja Сучасні виклики подружньо-сімейного життя в Україні. Пастирська перспектива Римсько-Католицької ЦерквиPernak, Olena (Wydawnictwo Diecezji Siedleckiej UNITAS, 2023)The aim of the article is to show the challenges that the modern world poses to people in different areas of personal and social life, especially the challenges facing married and family life in Ukraine. In order to achieve the intended objective, the deductive method and its specific methods were used: the method of analysis of source texts, methods of interpretation and comparison, as well as methods of synthesis and inference. Based on the analysis of the contemporary teaching of the Catholic Church and theological studies, three main challenges facing the community of believers in Ukraine were presented: the impact of the ideology of totalitarian communism, the postmodernist mentality, taking into account such cultural trends as pluralism, relativism and consumerism, as well as the current widespread impact of globalization and its adverse effects on personal and marital and family life. The article presents selected sources of the contemporary crisis of the community and of the institution of marriage, as well as the family built on it, with particular attention to the challenges perceived in Ukraine. For each of the challenges, the article briefly presents the pastoral response of the Catholic Church. It emphasizes in particular those aspects of the Church’s mission which, in the present situation, make it possible to promote a culture of life and charity.Pozycja Пробудження і відновлення поваги до людського життя – виклик для Католицької ЦерквиDarovska, Mariia Martselina (Wydawnictwo Diecezji Siedleckiej UNITAS, 2023)The main aim of the article is to show the value of human life in the light of the teaching of the Catholic Church, and at the same time to point out some of the threats to which life is exposed in the modern world, which constitute a challenge for the Catholic Church. The deduction method and its specific methods, such as: the method of analysis of source texts, the method of interpretation and comparison, as well as the methods of synthesis and inference, were used to achieve the intended objective. The undeniable holiness and inviolability of the human being is presented on the basis of the documents of the Church’s teaching, among which the encyclical of Pope John Paul II “Evangelium vitae” occupies an important place. Among the risks, particular attention was paid to the problems of contraception, abortion and IVF, as well as demographic problems. The article also shows selected forms of pastoral activity of the Church in the face of urgent and complex current challenges. Among them, some pro-life initiatives deserve special attention as a response by members of the Church to the “culture of death” proposed by a world that rejects God and His law.Pozycja Troska św. Jozafata Kuncewicza o podniesienie moralne i duchowe duchowieństwa unickiegoSobolewski, Zbigniew (Wydawnictwo Diecezji Siedleckiej UNITAS, 2023)Artykuł stanowi próbę ukazania sylwetki i działalności duszpasterskiej św. Jozafata Kuncewicza, arcybiskupa połockiego, pierwszego męczennika unii. Odwołując się do curriculum vitae świętego, autor prezentuje go jako gorliwego duszpasterza, ojca dla powierzonych mu duchownych i wiernych, którego stałym, celem dążeń było odrodzenie moralne i duchowe swej diecezji. Jozafat widział potrzebę reformy Cerkwi połockiej i pragnął jej dokonać poprzez podniesienie moralne duchowieństwa. W tym celu posłużył się katechizmem, przygotowanym na wzór katechizmów Kościoła zachodniego oraz regułami życia kapłańskiego, będącymi przypomnieniem zasad obowiązujących w Cerkwi na Rusi.Pozycja Stare i nowe formy katechezy w rodzinie. Założenia katechizmu według Edmunda BojanowskiegoKiciński, Andrzej (Wydawnictwo Diecezji Siedleckiej UNITAS, 2023)Analizy podjęte w niniejszym opracowaniu zmierzają do poszukiwania odpowiedzi na pytanie: jakie można zaproponować „stare i nowe” formy katechezy w rodzinie? Realizacji postawionego celu badawczego posłużyła metoda krytycznej analizy źródeł, a następnie metoda analizy i metoda syntezy katechetycznych dokumentów Kościoła i dostępnej literatury. Pierwsza część rozważań dotyczy zmieniającego się zakresu katechezy rodzinnej na przestrzeni historii Kościoła. Były to trendy przejścia od katechumenatu rodzinnego do doświadczenia katechumenatu w parafii, aż po próby wychowania integralnego zgodnego z celami szkoły. W drugiej części opracowany został kontekst powstania nowego katechizmu rodzinnego. Kontekstem powstania nowego katechizmu było odnalezienie i posegregowanie wielu nieuporządkowanych dotąd notatek bł. Edmunda Bojanowskiego bezpośrednio z obszaru katechezy. W trzeciej części ukazane są nowe formy katechizmu. Adresatami katechizmu są rodzice, którzy wraz ze swoimi dziećmi życia w kulturze cyfrowej. Ukazane są „stare i nowe” formy katechezy w rodzinie. Katechizm z wszystkimi nowymi elementami medialnymi jest dostępny on-line. Jest wydana również wersja tradycyjna, książkowa. Rodzice sami mogą wybrać formę, która z jednej strony pozwoli rodzinie wprowadzać dzieci w świat wiary, a z drugiej, gdyby dziecko byłoby już uzależnione od świata wirtualnego – korzystać z tradycyjnej książki.Pozycja Bulla papieża Klemensa XI „Decet Romanum Pontificem” ustanawiająca prepozyta kodeńskiego infułatemBurczak, Krzysztof (Wydawnictwo Diecezji Siedleckiej UNITAS, 2023)W dniach 13-15 sierpnia 2023 r. w Kodniu miała miejsce uroczystość nałożenia na skronie Jezusa i Maryi nowych koron, które pobłogosławił w Rzymie papież Franciszek. Legatem papieskim, który nałożył korony był kardynał Stanisław Dziwisz. Uczyniono to w ramach obchodów 300-lecia koronacji obrazu, która miała miejsce 15 sierpnia 1723 r. Wydarzenie to stało się inspiracją do przypomnienia ważnego w historii Kodnia i parafii faktu, ustanowienia na początku XVIII w. prepozyta proboszcza kodeńskiego infułatem. Stało się to na mocy bulli papieża Klemensa XI Decet Romanum Pontificem. Infułat mógł odprawiać uroczyste nabożeństwa z użyciem pontyfikaliów. Kolejni prepozyci proboszczowie kodeńscy mogli używać pontyfikaliów i udzielać uroczystego błogosławieństwa. Tragicznym wydarzeniem dla infułacji kodeńskiej była kasata parafii rzymsko-katolickiej w Kodniu przez władze carskie w 1875 r. Parafia rzymsko-katolicka w Kodniu mogła wznowić swoją działalność dopiero w 1919 r.Pozycja Zakaz wstępu kobiet (ἄβατον) na górę Athos w bizantyjskim prawie kanonicznym (IX-XIX w.). Studium historyczno-prawneBider, Marcin (Wydawnictwo Diecezji Siedleckiej UNITAS, 2023)Celem tego artykułu jest przeanalizowanie historycznej genezy zakazu wstępu kobiet na górę Athos w źródłach bizantyjskiego prawa kanonicznego (IX XIX w.). Autor stawia hipotezę, że zakaz ten zasadniczo wyrósł z immunitetów podatkowych udzielanych mnichom przez cesarzy bizantyjskich (IX-XI w.). Początkowo zakaz ten dotyczył wszystkiego co żeńskie, a dopiero później zakazem tym objęto kobiety. Historycznie wprowadzenie tego zakazu miało związek z obecnością pasterskich rodzin wołoskich z kobietami na górze Athos, z którymi mnisi łamali wstrzemięźliwość seksualną. Początkowo ἄβατον miał charakter prawa zwyczajowego, a dopiero później został przyjęty przez prawo pozytywne. Źródła prawa w okresie panowania tureckiego nie wspominały już więcej expressis verbis o zakazie wstępu kobiet na górę Athos, ponieważ nie dochodziło najwidoczniej w tym okresie do poważniejszych naruszeń tego zakazu.Pozycja Źródła Nowego Ateizmu. Rys systematyczno-historycznyRysak, Kacper (Wydawnictwo Diecezji Siedleckiej UNITAS, 2023)Nowy Ateizm jest jedną z najbardziej dyskutowanych odmian współczesnego ateizmu. Nurt narodził się po serii terrorystycznych ataków z początków XXI wieku, które były motywowane religijnie. Richard Dawkins, Sam Harris, Daniel Dennett i Christopher Hitchens, wpływowi myśliciele, dotychczas niechętni religii, stali się agresywnymi oskarżycielami religii i propagatorami ateizmu. W niniejszym artykule chcemy zwrócić uwagę na obecność w Nowym Ateizmie idei takich jak: naturalizm i panteizm, scjentyzm, sceptycyzm i antyagnostycyzm, krytyka teizmu, krytyka religii, sekularyzm i humanistyczny ateizm. Elementy te pojawiają się na różnych etapach historii filozofii, historii religii i historii ateizmu, niemniej jednak w Nowym Ateizmie zyskują nową postać. Choć ruch Nowego Ateizmu spotkał się z ogromną krytyką, to jednak jego idee zaczęły oddziaływać na społeczeństwo. Co ciekawe, wpłynęło to pozytywnie na rozwój nowej apologetyki.Pozycja Współczesna rodzina w Polsce w ujęciu systemowymStepulak, Marian Zdzisław (Wydawnictwo Diecezji Siedleckiej UNITAS, 2023)Celem teoretycznym niniejszego artykułu jest przedstawienie koncepcji systemu rodzinnego. Celem pragmatycznym jest propozycja nowego podejścia co do systemowej koncepcji rodziny dla specjalistów z dyscypliny familiologii oraz dla rodziców i członków systemu rodzinnego. Koncepcja ta opiera się na prawach rządzących środowiskiem naturalnym. W pierwszej części artykułu zaprezentowane są różne definicje i podejścia do rodziny. Druga część rozważań dotyczy koncepcji systemu rodzinnego i jego specyfiki. Następnie poddane są refleksji wybrane właściwości systemu rodzinnego. Ostatnia część dotyczy socjologicznych uwarunkowań polskiego systemu rodzinnego. Współcześnie bowiem pojawiają się nowe zjawiska i tendencje, które w dotkliwy sposób obniżają kondycję polskich małżeństw i rodzin.Pozycja I fattori della comunicazione persuasivaTymosiewicz, Piotr (Wydawnictwo Diecezji Siedleckiej UNITAS, 2023)Persuasion may have been present in the earliest communication exchanges between people, as humans have always been interested in influencing the thoughts, beliefs and behaviors of others. Therefore, persuasive processes are one of the key issues in social psychology. In this area, there have been many studies focused on various variables relating to persuasive communication. In this article, we focus on the analysis of selected elements of persuasion, namely the message, the source and the recipient.