Pieśni i inne formy śpiewane ku czci św. Józefa jako wyraz kultu

Abstract

Trudno sobie wyobrazić Mszę świętą lub inne nabożeństwo liturgiczne bez stosownie dobranych pieśni. To dzięki tego typu utworom modlitewne spotkania wspólnoty nabierają uroczystego charakteru. Polska pieśń kościelna jest postrzegana jako bardzo ważny element w dziejach polskiej kultury religijnej, gdyż rozwijając się przez wieki, spełniała i spełnia nadal określoną rolę nie tylko na płaszczyźnie wiary, ale i w życiu literackim, muzycznym i społecznym narodu. Dzięki pieśni kościelnej w wielu przypadkach został zachowany język ojczysty, jak również świadomość i tradycja narodowa. Pierwsze pieśni religijne w Polsce zaczęły pojawiać się już w XIII wieku. W tamtym też okresie upatruje się źródeł polskich pieśni nabożnych. Wśród pieśni ku czci świętych pańskich znajdują się także pieśni poświęcone osobie św. Józefa, Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny. Ich popularność wiąże się z rozwijającym się w Polsce kultem św. Józefa i przypada głównie na XVII i XVIII wiek. Najstarsze pieśni poświęcone Cieśli z Nazaretu wywodzą się z Godzinek o św. Józefie, które ukazały się drukiem w roku 1645. Na równi z godzinkami rozwijały się inne formy słowno-muzyczne, takie jak litanie poświęcone osobie tego Wielkiego Patrona. Najliczniejszą grupę stanowią jednak pieśni, których największy rozkwit przypada na wiek XVIII. Do czasów współczesnych zachowało się około stu pieśni z okresu XVII-XIX w. i pewna ich część jest do dziś śpiewana przez wiernych. Pieśni ku czci św. Józefa znalazły swoje miejsce w drukowanych śpiewnikach, wśród których największą popularność zdobył tzw. Śpiewnik Siedleckiego. Pojawiło się również kilka publikacji, w których zamieszono wyłącznie pieśni związane z osobą św. Józefa. Z racji rosnącej popularności kultu Opiekuna Dzieciątka Jezus wciąż powstają nowe pieśni, które pomagają wiernym wielbić Boga poprzez wstawiennictwo tego Wielkiego Patrona.

It is difficult to imagine a Mass or any other liturgical service without properly selected songs. It is thanks to this type of songs that the prayer meetings of the community take on a solemn character. The Polish church song is perceived as a very important element in the history of Polish religious culture, as it has developed over the centuries, and has fulfilled and continues to play a specific role not only on the level of faith, but also in the literary, musical and social life of the nation. Thanks to the church hymn, in many cases the mother tongue as well as the national consciousness and tradition were preserved. The first religious songs in Poland began to appear in the 13th century. It was also at that time that the sources of Polish devotional songs are considered. Among the songs in honor of the saints there are also songs dedicated to the person of St. Joseph, Spouse of the Blessed Virgin Mary. Their popularity is related to the cult of St. Joseph and falls mainly on the 17th and 18th centuries. The oldest songs dedicated to the Carpenter of Nazareth come from Hours of St. Joseph, which appeared in print in 1645. Other verbal and musical forms, such as litanies dedicated to the person of this Great Patron, developed along with hours. However, the most numerous group are songs, which flourished most in the 18th century. About a hundred songs from the seventeenth and nineteenth centuries have survived to the present day, and some of them are sung by the believers to this day. Songs in honor of St. Joseph found their place in printed songbooks, among which the so-called Siedlecki’s Songbook. There are also several publications in which only songs related to the person of St. Joseph were published. Due to the growing popularity of the cult of the Guardian of the Child Jesus, new songs are constantly being created that help the believers to praise God through the intercession of this Great Patron.