Męstwo w pokusie – głos św. Józefa Sebastiana Pelczara w kontekście współczesnych wyzwań interpretacyjnych problemu

Abstract

Założeniem pracy jest ukazanie nauczania św. Józefa Sebastiana Pelczara, zawartego w jego dziele „Życie duchowne…”, na temat męstwa praktykowanego w kontekście pokusy. W klarownym nauczaniu, zakorzenionym w źródłach teologii, pokusa jawi się jako szansa duchowego rozwoju we współpracy natury i łaski. Tym samym odsłania się antropologicznie ważny aspekt świadomości własnej podmiotowości i wolności. Koncepcja ta zostaje skonfrontowana ze współczesnymi, sekularnymi propozycjami antropologicznymi humanizmu ekskluzywnego (Taylor) i religii terapeutycznej (Rieff). Studium zostanie utrzymane w ramach metodologii teologii duchowości z odniesieniami do filozofii moralnej i socjologii. Konkluzją jest uchwycenie szans rozwojowych opartych na właściwym rozumieniu pokusy jako „miejsca teofanii”. Chrześcijańskie rozumienie pokusy pozwala na podjęcie wyzwań współczesnego sekularyzmu.

The paper aims to show the teaching of Joseph Sebastian Pelczar on the concept of courage (the virtue of fortitude) against temptation. In his work “Życie duchowne”, anchored in theological sources, temptation emerges as an opportunity for spiritual development on the basis of the cooperation of nature and grace. Thus, the key anthropological awareness of self-subjectivity and freedom is revealed. This message is then confronted with some contemporary secular interpretations, namely exclusive humanism and therapeutic religion. This study is based on the method of spiritual theology with references to moral philosophy (Taylor) and sociology (Rieff). As a conclusion, the developmental prospect, coming from understanding temptation as “a place of theophany”, could be apprehended, so as to face challenges of contemporary secularism.