Rola słowa Bożego w modlitwie osobistej i liturgicznej wspólnot cenobickich według Reguły Pachomiusza i Asketikonu Bazylego Wielkiego

Abstract

Teksty źródłowe dla wczesnego cenobityzmu wskazują, iż codzienny kontakt z Pismem stanowił fundament monastycznej koinônii. Artykuł stanowi próbę ukazania najistotniejszych form obecności słowa Bożego w modlitwie wspólnot pachomiańskich i bazyliańskich oraz ich rolę w formacji mnichów i w rozwoju koinônii. Dla analizy teologicznej wybrane zostały teksty normatywne pierwszych wspólnot cenobickich. W Regule Pachomiusza oraz w Asketikonie Bazylego Wielkiego czytamy o wskazaniach dotyczących nauki modlitwy. Ważnym elementem formacji było pamięciowe opanowanie niektórych ksiąg Pisma Świętego. Praktyka ta umożliwiała braciom czynne zaangażowanie się w modlitwie wspólnotowej i przysposabiała do modlitwy nieustannej (medytacji), polegającej na mówieniu (głośno lub półgłosem) z pamięci słów Pisma lub na czytaniu fragmentów biblijnych z kodeksów i na zgłębianiu ich wewnętrznej treści. W ten sposób słowa Pisma zapamiętane, recytowane i rozważane miały być dla cenobitów pierwszą (niektórzy mówią nawet: jedyną) regułą oraz pokarmem duchowym, koniecznym do życia zgodnym z wolą Boga oraz umacniającym jedność wśród braci.

Numerous studies of ancient monastic rules indicate that community monasticism is rooted in the Bible. The Word of God has played an essential role in the life of cenobites: it was constituting a practical rule of their behavior and it was forming their spirituality. Daily contact with the Scriptures through the prayer was a foundation of monastic koinonia, as the source texts evidence. The Article shows the form of the presence of the word of God in the community prayer (of Pachomius and Basil) and their role in the formation of monks as well as in the development of Koinonia. The Rule of Pachomius and the Asketikon of Basil explains the indications of the teaching of prayer. An important element in the formation was the memorizing the books of Scripture. This practice allowed the brothers to involve actively in a community prayer and prepared them to a constant prayer (meditation), consisting of speaking (aloud or quietly) memorized words of Scripture, or reading passages from the Bible codes and exploring their inner content. In this way the memorized, recited and considered words of Scripture were for cenobites first or even the only rule and the spiritual food – necessary to live accordingly to the will of God, and strengthening the unity among brothers.