Pojęcie wstydu w polskiej debacie publicznej w 2022 roku (studium przypadku)

Abstract

Przedmiotem artykułu są działania mediów ukierunkowane na redukowanie poczucia wstydu i aprobowanie zachowania niezgodnego z zasadami savoir-vivre’u. Badania dotyczą zachowań związanych ze strojem i szerzej – wizerunkiem osobistym – w przestrzeni publicznej/medialnej. Celem artykułu jest ukazanie roli mediów w kształtowaniu postaw młodych ludzi, poprzez sterowanie informacją (wybiórcze promowanie informacji, zaciemnianie treści) oraz propagowanie zachowania niezgodnego z zasadami dobrego wychowania. Przedstawione badania empiryczne przeprowadzono metodą analizy przypadku oraz badania treści zmierzających do ustalania i opisania językowych cech tekstów w celu wyjaśniania niejęzykowych własności ich autorów (postawy, oceny). Analiza przypadku dotycząca reakcji mediów na wybrane instastory na Instagramie @irenakamińskaradomska zamieszczone 3 listopada 2022, ukazuje działania mediów, w tym manipulację, podjęte w celu ukierunkowania uwagi odbiorcy na wybrane przez nie treści oraz zniwelowania znaczenia wstydu będącego katalizatorem zachowań kulturalnych. Prezentację wyników badań osadzono w badaniach literaturowych nad rolą mediów w sterowaniu percepcją odbiorcy oraz rolą mediów w działaniach ukierunkowanych na deprecjację znaczenia kultury osobistej w komunikacji społecznej, m. in. poprzez niwelowanie znaczenia wstydu.

The subject of the article is the activities of the media aimed at reducing the sense of shame and approving behavior inconsistent with the rules of savoir-vivre. The research concerns behaviours related to clothing, and more broadly – personal image – in the public/media space. The aim of the article is to show the role of the media in shaping the attitudes of young people through information control (selective promotion of information, obfuscation of content) and promotion of behavior inconsistent with the principles of good manners. The presented empirical research was carried out by the method of participant observation, case analysis and content research aimed at determining and describing the linguistic features of texts in order to explain the non-linguistic properties of their authors (attitudes, evaluations, intentions). A case study on the media’s reaction to a selected Instagram post shows the media’s actions, including manipulation, undertaken to direct the viewer’s attention to the content they have chosen and to reduce the importance of shame as a catalyst for cultural behavior. The presentation of the results of the research is embedded in literature research on the role of the media in controlling the perception of the recipient and the role of the media in activities aimed at depreciating the importance of personal culture in social communication, among others by eliminating the importance of shame.