Duchowa interpretacja kosmosu i ciał niebieskich w komentarzu świętego Grzegorza Wielkiego do Księgi Hioba

Abstract

Księga Hioba zawiera fragmenty, w których znajdują się opisy kosmosu i ciał niebieskich. Te opisy mają charakter zdecydowanie akcydentalny i dotyczą ukazania wielkości wszechświata stworzonego przez Boga. Dla papieża Grzegorza Wielkiego jednak kosmos i wymienione w Księdze Hioba nazwy ciał niebieskich mają znaczenie duchowe. Polem badawczym tego artykułu są te fragmenty, w których występują określenia dotyczące kosmosu lub nazw ciał niebieskich znanych starożytnym. Natomiast celem niniejszego artykułu jest odpowiedź na pytanie, w jaki sposób święty papież interpretuje kosmos i występujące w nim ciała niebieskie? Ten artykuł daje również odpowiedź na pytanie, dlaczego autor Moraliów nadaje im właśnie takie znaczenie a nie inne? Dzięki analizie filologicznej ustalono określenia, jakich używa autor Księgi Hioba w odniesieniu do kosmosu oraz w odniesieniu do gwiazd i gwiazdozbiorów, które występują w tej księdze. Następnie przedstawiono wiedzę starożytnych na temat kosmosu i znajdujących się w nim ciał niebieskich, jednak w takim zakresie, w jakim konieczne jest to dla uwypuklenia interpretacji stosowanej przez Grzegorza Wielkiego. Kolejnym było ukazanie teologicznego znaczenia, jakie biskup Rzymu nadaje kosmosowi i wymienionym w Księdze Hioba nazwom ciał niebieskich. Na koniec przez porównanie fragmentów komentarza świętego papieża z innymi dziełami starożytnych autorów została ukazana oryginalność Grzegorza w interpretacji wybranych fragmentów Księgi Hioba.

The book of Job contains passages in which there are descriptions of the cosmos and the celestial bodies. These descriptions are decidedly incidental and concerned with showing the greatness of the universe created by God. For Pope Gregory the Great, however, the cosmos and the names of the heavenly bodies mentioned in the Book of Job have a spiritual significance. The field of research of this article is those passages in which terms concerning the cosmos or the names of heavenly bodies known to the ancients occur. On the other hand, the purpose of this article is to answer the question: how does the holy pope interpret the cosmos and the heavenly bodies occurring in it? This article also gives an answer to the question why the author of the Moralia gives them this meaning and not another? Through philological analysis, the terms that the author of the book of Job uses to refer to the cosmos and to the stars and constellations that appear in the book are established. This was followed by a presentation of the ancients’ knowledge of the cosmos and the celestial bodies within it, but to the extent necessary to highlight the interpretation used by Gregory the Great. Another was to show the theological meaning that the Bishop of Rome gives to the cosmos and the names of the heavenly bodies mentioned in the Book of Job. Finally, by comparing the passages of the holy pope’s commentary with other works of ancient authors, Gregory’s originality in interpreting selected passages of the Book of Job was shown.