Fizyka bez physis. O formie i teleologii we współczesnej nauce

Abstract

In „Physics without Physis: On Form and Teleology in Modern Science”, Simon Oliver examines how mechanistic physics loses a coherent vision of the cosmos by its attempt to conceive nature exclusively in terms of the principle of matter. This reductive understanding results in an account of bodies as simply external or even opposed to one another, so that causality is reimagined as a necessarily violent impingement of one thing upon the next. „Mechanistic cosmology did not abandon final causes altogether, but construed teleology in entirely extrinsic terms as derived from the inscrutable will of God” Taking recourse to David Bohm’s reflections on quantum theory, Oliver suggests that contemporary physics is poised to retrieve Aristotelian principles through a new recognition that all natural entities interdependently pursue a common purpose, and, in so doing, express in action the unified fabric of being in which they share together.

W artykule „Physics without Physis: On Form and Teleology in Modern Science” Simon Oliver bada, w jaki sposób mechanistyczna fizyka traci spójną wizję kosmosu, próbując pojmować naturę wyłącznie w kategoriach zasady materii. To redukcyjne rozumienie skutkuje ujęciem ciał jako po prostu zewnętrznych, a nawet przeciwstawnych sobie nawzajem, tak że przyczynowość zostaje na nowo wyobrażona jako siłą rzeczy gwałtowne oddziaływanie jednej rzeczy na drugą. „Kosmologia mechanistyczna nie porzuciła całkowicie przyczyn ostatecznych, ale zinterpretowała teleologię w kategoriach całkowicie zewnętrznych, wywodzących się z nieodgadnionej woli Boga” Odwołując się do refleksji Davida Bohma na temat teorii kwantowej, Oliver sugeruje, że współczesna fizyka jest gotowa odzyskać zasady arystotelesowskie poprzez nowe uznanie, że wszystkie naturalne byty współzależnie dążą do wspólnego celu, a czyniąc to, wyrażają w działaniu zjednoczoną konstrukcję bycia, którą dzielą razem.