The Leading Role of the Religious Communities in the Ecumenical Process of Polish-German/Russian/Ukrainian Reconciliation

Abstract

Doświadczenie II wojny światowej pozostawiło głęboką traumę w polskim społeczeństwie i przyczyniły się do powstania trwającej przez dziesięciolecia nieufności pomiędzy Polakami z jednej strony, z drugiej zaś Niemcami, Rosjanami i Ukraińcami. Zbiorowa pamięć polskiego społeczeństwa przechowała krzywdy wyrządzone nawet w poprzednich pokoleniach. Teza prezentowana w artykule dotyczy wiodącej roli społeczności o charakterze wyznaniowym, religijnym, w procesie pojednania narodu polskiego z narodami niemieckim, rosyjskim i ukraińskim. Podczas gdy społeczności świeckie ani władze państwowe nie były w stanie uruchomić procesu zmierzającego do pojednania, przywódcy wspólnot religijnych dominujących w omawianych krajach podjęli inicjatywy zmierzające do zapoczątkowania procesu pojednawczego w jego wymiarze duchowym i tak otworzyli drogę do sukcesu. Pierwszym przykładem takiego działania jest „Orędzie Biskupów Polskich do ich Niemieckich Braci w Chrystusowym urzędzie pasterskim” z 1965 roku, które zapoczątkowało proces pojednania polsko-niemieckiego. Drugi i trzeci przykład to odpowiednio: „Wspólne Przesłanie do Narodów Polski i Rosji, Przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski, Arcybiskupa Józefa Michalika, Metropolity Przemyskiego i Zwierzchnika Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchy Moskiewskiego i Całej Rusi Cyryla”, podpisane 17 sierpnia 2012 r. w Warszawie oraz „Deklaracja Arcybiskupa Większego Światosława Szewczuka, Metropolity Kijowsko-Halickiego Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego, Arcybiskupa Józefa Michalika, Metropolity Przemyskiego obrządku łacińskiego, Przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski, Arcybiskupa Mieczysława Mokrzyckiego, Metropolity Lwowskiego obrządku łacińskiego, Przewodniczącego Konferencji Episkopatu Rzymskokatolickiego Ukrainy, Arcybiskupa Jana Martyniaka, Metropolity Przemysko- Warszawskiego, Kościoła bizantyńsko-ukraińskiego”, podpisana 28 czerwca 2013 r.