Neuinterpretation der Bußpraxis des frühen Christentums in Bezug auf die gegenwärtige Beichtpraxis

Abstract

Na początku XX wieku powrócono do źródeł chrześcijaństwa. Zaowocowało to m.in. nowymi badaniami nad praktyką pokuty w pierwotnym Kościele, dla którego teologia chrztu świętego odgrywała istotną rolę. Pokuta pierwotnego chrześcijaństwa jest często utożsamiana z pierwszym etapem kształtowania się dzisiejszej powtarzalnej spowiedzi sakramentalnej. Pierwsi wierzący stawiali sobie pytanie o możliwość pokuty i przebaczenia grzechów popełnionych po chrzcie świętym. Wprowadzone przez Tertuliana pojęcie drugiej pokuty (poenitentia secunda) w sposób szczególny ukazało, że pierwsi chrześcijanie mieli możliwość ponownego skorzystania z przebaczenia i przyjęcia do wspólnoty Kościoła. Tym samym nowa interpretacja pokuty pokazała dobitnie, że pierwotny Kościół był otwarty na ponowne przyjęcie pokutujących grzeszników. Ta możliwość ponownego przebaczenia sprawiała, że pokuta stała się procesem rozciągniętym na całą chrześcijańską egzystencję. Interpertacja życia z perspektywy chrztu świętego prowadziła do wzbudzenia stałej postawy pokutnej obejmującej całe życia chrześcijanina. Ci wierzący, którzy po chrzcie świętym popełnili grzech, mogli ponownie skorzystać z przebaczenia oraz przyjęcia do wspólnoty wierzących. Ponowne przyjęcie składało się z trzech etapów: ekskomuniki, wyznania grzechów oraz rekoncyliacji (pojednania). Na każdym z tych etapów wspólnota Kościoła odgrywała istotną rolę. W trakcie rekoncyliacji sam biskup brał czynny udział. Ekskomunika i rekoncyliacja ukazują, że pokuta pierwotnego Kościoła była szczególnym wydarzeniem, obejmującym całe życie człowieka wierzącego. Ta wyjątkowa, pierwotnie jednorazowa praktyka pojednania wydaje się mieć inny charakter niż obecna spowiedź. Współcześnie w tym powtarzalnym „wydarzeniu pojednania” bardziej dostrzegalna jest realizacja troski o życie duchowe niż jednorazowe wydarzenie w całym życiu chrześcijanina.

At the beginning of the 20th century, a return to the sources of Christianity took place. Its fruition was, among others, the new research on the practice of repentance in the original Church, for which the theology of holy baptism played an essential role. The original Christianity repentance is frequently identified with the first stage of the formation of today’s repeatable sacramental confession. The initial believers posed a question regarding the possibility of repentance and forgiveness of sins committed after holy baptism. The concept of the second penance (poenitentia secunda), introduced by Tertullian, particularly demonstrated the fact that the first Christians could, anew, take advantage of forgiveness and admission to the Church community. Simultaneously, the new interpretation of repentance poignantly manifested the openness of the original Church to the readmission of the repentant sinner. The possibility of renewed forgiveness made repentance a process extended to the whole Christian existence. The interpretation of life from the perspective of holy baptism led to the continued penitential attitude embracing the entire life of a Christian. The believers who sinned after holy baptism could, again, take advance of forgiveness and admission to the community of believers. The readmission consisted of three stages: excommunication, confession of sins, and reconciliation. At every single stage, the Church community played an essential role. The very bishop participated in reconciliation. Excommunication and reconciliation reveal the fact that repentance in original Church was a particular event embracing the entire life of a believer. This exceptional, initially once-in-a-lifetime, reconciliation practice seems to have had a different nature than that of the present confession. Contemporarily, in this repeatable “event of reconciliation,” the realization of spiritual life care is more observable than a one-time event in a life of a Christian.