Symbolika szczęścia eschatologicznego w złotnictwie. Przykład pastorałów

Abstract

Przedmiotem analizy jest symbolika eschatologicznego szczęścia w insygniach władzy kościelnej, na przykładzie pastorałów. Punktem wyjścia jest ukazanie przedmiotu rozważań w kategoriach teologii chrześcijańskiej, zgodnie z przyjętą tezą, że pojęcie szczęścia eschatologicznego dotyczy rzeczywistości raju opisanego w Księdze Rodzaju oraz raju, którego osiągnięcie stanowi ostateczne powołanie człowieka. O ile pierwszy raj przywoływany jest rzadko, jako typ raju przyszłego (unikalny przykład pastorału Erkanbalda w Hildesheim), to symbolizowanie szczęścia zbawionych jest kategorią bardzo szeroką, mieszczącą właściwie wszystkie motywy dekoracji pastorałów, ponieważ wszystkie one odnoszą się do ostatecznego celu człowieka. Najbardziej wyraziste są symbole zaczerpnięte z Apokalipsy, a ich popularność fluktuuje, odzwierciedlając zmiany w teologii oraz społeczeństwie i kulturze. Ich dobór uwarunkowany jest możliwościami odczytania symboliki przez odbiorców (wiernych – uczestników liturgii).

The subject of the analysis is the symbolism of eschatological happiness in the insignia of ecclesiastical authority, on the example of crosiers. The starting point is the presentation of the object of reflection in terms of Christian theology, in accordance with the accepted thesis that the concept of eschatological happiness concerns the reality of paradise described in the book of Genesis and paradise, the achievement of which is the ultimate calling of man. While the first paradise is rarely invoked as a type of future paradise (a unique example of the Erkanbald’s crosier in Hildesheim), symbolizing the future happiness of the saved is concerns very wide category fitting virtually all motifs of crosiers decoration, because they all refer to the ultimate goal of man. Symbols drawn from the Apocalypse are most prominent, and their popularity fluctuates reflecting changes in theology as well as in society and culture. Their selection is conditioned by the possibilities of reading the symbolism by the recipients (the faithful – the participants of the liturgy).