Błogosławieństwo nowego króla i królowej w „Pontificale Plocense I”

Abstract

Ryt pobłogosławienia nowego króla w Pontificale Plocense I jest kompilacją tekstu z połowy X wieku. Być może ten właśnie rytuał stosowano podczas pierwszych koronacji w Polsce. W świetle obrzędu to Bóg jest tym, który udziela władzy, i to On powierza władcy królestwo. Sakralny charakter majestatu królewskiego wzmacniają porównania z postaciami biblijnych królów, proroków i kapłanów, a także odniesienie do samego Jezusa Chrystusa. W obrzędzie wyczuwa się głęboką troskę o zachowanie równowagi pomiędzy wysoką godnością władzy królewskiej a utrzymaniem jej w odpowiednich granicach. Za pośrednictwem Kościoła, przez „pokorną posługę biskupów”, władca otrzymuje koronę i sakrę królewską, która stawia go pośrodku pomiędzy duchowieństwem a ludem. Ponieważ jego władza jest tylko zewnętrzna, jest ona niższa od kapłańskiej (biskupiej). Posługa króla wobec Kościoła i sfery życia duchowego ogranicza się do obrony i ochrony wiary chrześcijańskiej (auctor ac stabilitor christianitatis et christiane fidei) oraz wsparcia administracyjnego i ekonomicznego kościołów oraz klasztorów. O ile biskupi są pasterzami i kierownikami dusz w sprawach wewnętrznych, to władca ma być obrońcą Kościoła oraz rządcą królestwa, danego mu mocą ich błogosławieństwa; o ile biskup jest pośrednikiem między ludem a Bogiem, to król – pośrednikiem między ludem i klerem. W obrzędzie błogosławieństwa królowej wyraźnie podkreśla się, że Bóg, Źródło i Początek wszelkiej dobroci, daleki jest „od potępienia i niechęci wobec kruchości płci niewieściej”.

The blessing rite of the new king in Pontificale Plocense I is a compilation of mid-10th century texts. Perhaps this very ritual was used in Poland’s first coronations. The ritual makes it known that it is God who gives power. The sacred nature of royal majesty is strengthened by comparisons with the figures of Biblical kings, prophets and priests, as well as the reference made to Jesus Christ. In the rite one can feel a deep concern for maintaining the balance between the high dignity of royal power and keeping it within proper limits. Through the Church, through the “humble ministry of the bishops,” the ruler receives the crown and the royal sacrament, which puts him in between the clergy and the people. Since his power is only external, it is lower than that of the priest (bishop). The king’s service to the Church and the sphere of spiritual life is limited to the defence and protection of the Christian faith and the administrative and economic support of churches and monasteries. While the bishop is a mediator between the people and God, the king is a mediator between the people and the clergy. The rite of the blessing of the Queen makes it clear that God, the Fountain and Beginning of all goodness, is far “from condemnation and aversion from the fragility of the weaker sex.”