Liturgiczne uwarunkowania umiejscowienia ołtarza i tabernakulum we wnętrzu sakralnym po II Soborze Watykańskim w XX wieku

Abstract

The article attempts to document that the separation of the tabernacle from the altar ordered in the Post-Conciliar documents has a specific impact on architecture and sacred art. This concerns Post-conciliar liturgical conditions, which are the source of architectural conditions and the way of liturgical arrangement of the interior in the second half of the 20th century. The article, taking into account contemporary architecture clearly, without analyzing the historic renovated interiors, emphasizes the search for modernist methods of building liturgical interiors that have the right to use the modern language of mystical expression. It is proved that the post-Conciliar methods of using contemporary aesthetics bring specific solutions for the existence of liturgical art responsible for the construction of the church interior from the altar, which is the center of the sacred space. Therefore, in addition to the tabernacle, it is the pulpit, sedilia, baptismal font, and paintings and other cult objects that find their place in the space responsible for the clear approximation of the faithful zone to the altar zone, whose highest element, visible to all, is the sacrifice table.

Artykuł próbuje udokumentować, że zarządzone w dokumentach posoborowych oddzielenie tabernakulum od ołtarza posiada konkretne oddziaływanie na architekturę i sztukę sakralną. Dotyczy to posoborowych wymogów liturgicznych, będących źródłem uwarunkowań architektonicznych i sposobu urządzenia liturgicznego wnętrza w drugiej połowie XX w. Artykuł uwzględniając wyraźnie architekturę współczesną, bez analizy zabytkowych odnawianych wnętrz, kładzie nacisk na poszukiwanie modernistycznych metod budowy wnętrz liturgicznych, mających prawo do posługiwania się współczesnym językiem wypowiedzi mistycznej. Udowadnia się, że posoborowe metody wykorzystania estetyki współczesnej wnoszą konkretne rozwiązania służące egzystencji sztuki liturgicznej odpowiedzialnej za budowę wnętrza kościelnego od ołtarza, stanowiącego centrum przestrzeni sakralnej. Dlatego oprócz tabernakulum to właśnie ambona, sedilia, chrzcielnica oraz obrazy i inne obiekty kultowe odnajdują swoje miejsce w przestrzeni odpowiedzialnej za czytelne przybliżenie strefy wiernych do strefy ołtarza, którego najwyższy element, dostrzegalny dla wszystkich, stanowi mensa stołu ofiarnego.