Droga do Absolutu przez nicość w twórczości Emila Ciorana

Abstract

W artykule poddane zostały analizie poglądy rumuńskiego myśliciela Emila Ciorana związane z problemem istnienia i poznania Absolutu. Cioran bardzo dużo uwagi poświęcał już od pierwszych swoich prac problematyce Boga, widząc w niej sprawę kluczową dla ludzkiej egzystencji. W artykule zestawiono jego drogę do Absolutu poprzez nicość, negację wszelkich określeń Absolutu z teologią negatywną, reprezentowaną w chrześcijaństwie przez Dionizego Areopagitę, Mistrza Eckharta i Mikołaja z Kuzy. Dla autorów tych najwyższą formą poznania Boga jest niewiedza. Podobny schemat rozważań o Bogu odnajdziemy u Ciorana, choć odżegnuje się on od wiary w Boga. Wykorzystuje zaś metodę teologii negatywnej, aby pokazać, iż pojęcie Boga i nicości są synonimami. Bóg wykracza bowiem poza wszelkie ludzkie kategorie poznawcze. W artykule przedstawiona jest teza, iż postawa Ciorana oscylowała między dwoma skrajnościami, raz zdaje się skłaniać do tezy, iż poprzez nicość dochodzimy do Absolutu, raz bliżej mu do stwierdzenia, iż ostatecznie dążąc do Absolutu odkrywamy nicość.

The article have been analyzed the views of a Romanian philosopher Emil Cioran related to the problem of existence and knowledge of the Absolute. From the first of his works, Cioran paid a lot of attention to problems of God, seeing in it a key priority for human existence. The article summarizes his path to the Absolute through nothingness, negation of all definitions of the Absolute of a negative theology represented in Christianity by Dionysius the Areopagite, Meister Eckhart, Nicholas of Cusa. For these authors, the highest form of knowledge of God is ignorance. A similar scheme of considerations about God can be found in Cioran’s works, even though he rejects the faith in God. However, he uses the method of negative theology in order to show that the concept of God and nothingness are synonymous. God goes beyond all human cognitive categories. The article presents the thesis that Cioran’s attitude oscillated between two extremes – one time he seems to opt to the thesis that through nothingness we reach the Absolute, and in other situation he is closer to found that while searching the Absolute, we finally discover nothingness.