Społeczne implikacje etyki buddyjskiej

Abstract

Przy całej swojej uwadze, koncentrującej się na jednostce i jej ostatecznym wyzwoleniu ze zła (cierpienia), myśl buddyjska pozwala sformułować pewne zasady etyczne odnośnie do życia społecznego. Niniejsze opracowanie najpierw wskazuje na ważniejsze aspekty społecznego charakteru człowieka i jego natury wraz z odniesieniem do współczesnej idei praw człowieka, również w wymiarze międzynarodowym. Następnie uwaga zwraca się ku życiu w małżeństwie i rodzinie jako szczególnie istotnej rzeczywistości w każdym społeczeństwie. Z kolei artykuł wskazuje na wiodące zasady etyczne we wzajemnych relacjach między władcą i poddanymi, z odniesieniem do dwóch głównych modeli rządów w społeczeństwie buddyjskim, opartych na przykładzie legendarnego cesarza Aśoki i mitycznego królestwa Szambala. Na koniec zarysowana została buddyjska wizja pokoju i wojny, historycznie ewoluująca, ale zawsze odwołująca się do jednej z najbardziej podstawowych zasad buddyzmu: ahimsa.

Though primarily focused on the individual’s enlightenment and happiness, Buddhist ethical thought does involve social areas of human life. This paper endeavours to grasp and propound ethical aspects of man’s social existence and relations that are of particular interest not only in recent Buddhist literature. It first outlines man as a social being and includes the modern and universal idea of human rights, also in their international dimension. What follows are some significant ethical aspects of marriage and family life. The paper then provides the reader with a discussion of the main mutual relations between the king and his subjects by means of reference to two major models of the Buddhist notions of political rule as found in the historical examples of Emperor Aśoka and the mythical Shambalan Kingdom. Finally, attention is concentrated on the issues of peace and war as perceived in light of the basic Buddhist principle of ahimsa, but also ever more influenced by modern pluralistic societies and cultural transformations.