Próba oceny arcybiskupów gnieźnieńskich i poznańskich wobec polskich kwestii narodowościowych w czasach kulturkampfu i germanizacji

Abstract

Po trzecim zaborze Polski w wyniku bulli „De salute animarum” z 1821 r. biskupstwo poznańskie zostało podniesione do rangi arcybiskupstwa i połączone unią personalną z metropolią gnieźnieńską. Po unii archidiecezję gnieźnieńską i poznańską reprezentował jeden metropolita rezydujący w Poznaniu. Pierwszym abpem Gniezna i Poznania został Marcin Dunin. Artykuł stanowi próbę oceny arcybiskupów gnieźnieńskich i poznańskich wobec polskich kwestii narodowościowych w czasach kulturkampfu i germanizacji. Mimo, że poszczególni metropolici różnili się w poglądach na temat zaborcy, to byli jednomyślni w kwestiach narodowościowych. Stali przede wszystkim na straży dobra Kościoła i jego wyznawców oraz bronili prawa do wolności narodowej.

Following the third partition of Poland, pursuant to the De salute animarum papal bull of 1821, the Poznań bishopric was raised to the rank of archbishopric and joined with the Gniezno metropolis in a personal union. Under the union, the Gniezno and Poznań Archdiocese was represented by one metropolitan seated in Poznań. The first archbishop of Gniezno and Poznań was Marcin Dunin. This paper attempts to assess the position of the archbishops of Gniezno and Poznań towards Polish nationality issues during the times of kulturkampf and Germanization. Though the views of individual archbishops on Prussia varied, they were unanimous on nationality issues. The archbishops primarily safeguarded the interests of the Church and its followers, as well as defended the right to national freedom.