Wkład ks. profesora Jana Chwałka w organologię i sztukę budowy organów

Abstract

Fr Jan Chwałek was born on January 7, 1930 in Wola Baranowska, died on November 30, 2018 in Babule, and was buried at the parish cemetery in his hometown. In the years 1961–2005 he was a lecturer at the Institute of Musicology of the John Paul II Catholic University of Lublin, in 1984–2005 the head of the only one in Poland Chair of Instrumentology. At the beginning of his scientific career he dealt with Gregorian chant, and after gaining independence – organological issues. Particularly noteworthy is the book Budowa organów [Organ Construction], the only such work in Polish literature. It contains a description of the mechanisms and organ voices, and individual issues are illustrated with technical drawings. Fr Chwałek developed a method for testing the sound structure of organs using a horizontal and vertical scale, and described in detail three tuning systems for keyboards. He was also an organist, he built nine organs. In some of them he used unusual construction solutions. He designed several dozen new organs. He participated in the conservation of historic instruments in Kazimierz Dolny, Olkusz and Jędrzejów. He performed several dozen organ conservation works, mainly in the Sandomierz diocese.

Ks. Jan Chwałek urodził się 7 stycznia 1930 r. w Woli Baranowskiej, zmarł 30 listopada 2018 r. w Babulach i został pochowany na cmentarzu parafialnym w rodzinnej miejscowości. W latach 1961–2005 był wykładowcą w Instytucie Muzykologii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, kierownikiem jedynej w Polsce Katedry Instrumentologii. Na początku swej naukowej drogi zajmował się chorałem gregoriańskim, a po uzyskaniu samodzielności – problematyką organologiczną. Na szczególną uwagę zasługuje książka Budowa organów, jedyne takie dzieło w literaturze polskiej. Zawiera ona opis mechanizmów i głosów organowych, a poszczególne zagadnienia ilustrowane są rysunkami technicznymi. Ks. Chwałek wypracował metodę badań struktury brzmieniowej organów przy pomocy skali poziomej i pionowej, szczegółowo opisał trzy systemy strojenia instrumentów klawiszowych. Był także organmistrzem, zbudował dziewięć instrumentów. W niektórych z nich zastosował nietypowe rozwiązania konstrukcyjne. Zaprojektował kilkadziesiąt nowych organów. Uczestniczył w pracach konserwatorskich zabytkowych instrumentów w Kazimierzu Dolnym, Olkuszu i Jędrzejowie. Wykonał kilkadziesiąt konserwacji organów, głównie w diecezji sandomierskiej.