Die Katholische Syro-Malankarische Kirche

Abstract

Syro-Malankarski Kościół Katolicki, który od roku 1930 trwa w komunii z Rzymem i jest najmłodszym Kościołem katolickim tradycji wschodniej, posiada status Kościoła metropolitalnego. Jest to typ Kościoła, który nie posiada pełnej postaci Kościoła sui iuris. Według rozumienia tradycji wschodniej metropolita jest wprawdzie głową Kościoła lokalnego, ale nie „ojcem i głową” (pater et caput) Kościoła sui iuris. Zgodnie z orzeczeniem Kodeksu Kanonów Kościołów Wschodnich metropolita nie stoi na czele synodu, lecz razem z innymi biskupami tworzy radę hierarchów, której przewodniczy. Rada hierarchów jest zależna od Stolicy Apostolskiej, a sam metropolita i inni biskupi jego Kościoła muszą być mianowani przez papieża. Mając na uwadze powyższe informacje Autor artykułu pragnie znaleźć odpowiedź na pytanie, czy powyższy status Kościoła syro-malankarskiego odpowiada regułom i normom kanonicznej tradycji Kościołów wschodnich. Przedstawiając powstanie Syro-Malankarskiego Kościoła Katolickiego, Autor zwrócił uwagę, że do XVII w. był on częścią składową niepodzielonego apostolskiego Kościoła Chrześcijan św. Tomasza. Pod wpływem intensywnej latynizacji, prowadzonej przez portugalskie władze kolonialne, w roku 1653 doszło do podziału wśród potomków Chrześcijan św. Tomasza. W ciągu XVIII w. wśród indyjskich chrześcijan, podzielonych na różne jurysdykcje i wzajemnie rywalizujących ze sobą, podejmowano kilka prób nawiązania kontaktów z Rzymem, jednak bez rezultatu. W 1926 r. grupa pięciu biskupów Syro-Malankarskiego Kościoła Ortodoksyjnego desygnowała Mar Iwaniosa do rozpoczęcia negocjacji z Rzymem. Jako warunek zjednoczenia biskupi ci stawiali zachowanie rytu antiocheńskiego oraz pozostawienie biskupów na ich stolicach. Rzym wyraził zgodę, wymagając od biskupów złożenia katolickiego wyznania wiary i uznania prymatu biskupa Rzymu. 20 IX 1930 r. do unii z Rzymem przystąpił jednak tylko Mar Iwanios i jego sufragan Mar Teofilos. Nieco później uczynili to także inni biskupi, a ruch unionistyczny rozwijał się bardzo dynamicznie. Obecnie Kościół ten ma strukturę metropolitalną. Dzieli się na eparchie, które obejmują terytorium stanu Kerala. Oprócz tego na pozostałych terenach terytorium indyjskiego oraz na emigracji w Europie i Ameryce Północnej istnieją centra misyjne lub centra duszpasterskie Zdaniem Autora artykułu, struktura hierarchiczna Kościoła syro-malankarskiego wykazuje poważne niedomogi. Zwłaszcza dotyczy to zakresu władzy metropolity, który nie posiada uprawnień do kierowania Kościołem sui iuris. Kodeks Kanonów Kościołów Wschodnich przewiduje taką sytuację, w której zwierzchnik Kościoła nie posiada tytułu patriarchy, a mimo to przewodniczy całemu lokalnemu Kościołowi sui iuris. Nosi wówczas tytuł „arcybiskupa większego” (katolikosa). Według Autora takie rozwiązanie winno znaleźć zastosowanie w przypadku Kościoła syromalankarskiego. Za takim rozwiązaniem przytacza zresztą kilka znaczących argumentów: dotychczasowa praktyka Stolicy Apostolskiej, dynamiczny rozwój tego Kościoła, liczba duchownych, a także kandydatów do stanu duchownego. Wprawdzie wysuwa się nieraz kontrargumenty dla proponowanego rozwiązania, jak konieczność istnienia w obrębie danego Kościoła kilku metropolii, ale nie znajduje to uzasadnienia w żadnym prawodawstwie kościelnym. Jakie znaczenie miałoby mianowanie dla Kościoła syro-malankarskiego arcybiskupa większego (katolikosa)? Zdaniem Autora poprzez ten akt Stolica Apostolska uznałaby, że Syro-Malankarski Kościół Katolicki jest w pełni Kościołem sui iuris, Kościołem patriarchalnym, chociaż bez tytułu patriarchy. Podniesienie metropolity do rangi arcybiskupa większego (katolikosa) sprawiłoby przekształcenie dotychczasowej rady hierarchów we właściwy synod. To z kolei bardziej odpowiadałoby wschodniej, to jest synodalnej, a nie monarchicznej, formie zarządzania Kościołem. Autor wyraził przekonanie, że podniesienie Syro-Malankarskiego Kościoła Katolickiego do rangi Kościoła arcybiskupiego/ patriarchalnego (sui iuris) spowodowałoby wzrost uznania ze strony niekatolików, a także wzmocniłoby jego pastoralny i ekumeniczny dynamizm.