Retabulum z Łubowa w nurcie późnogotyckiej sztuki i pobożności z przełomu XV i XVI wieku na Pomorzu Zachodnim

Abstract

Ołtarz z Łubowa pojawił się w ostatnich miesiącach II wojny światowej. W czasie cofania linii frontu niemiecki oficer zdeponował paczkę u rodziny ze Starowic. Po wojnie, gdy pakunek został rozpieczętowany, depozytariusze odkryli w niej późnośredniowieczny tryptyk. Został on umieszczony w kościele filialnym w Starowicach, a w 1975 roku w kościele parafialnym w Łubowie. Ołtarz został odrestaurowany w latach 1974-1975 oraz w latach 1994-1995 przez pracownie konserwatorskie w Gdańsku i Szczecinie. W centralnej części retabulum znajdują się figury Matki Bożej z Dzieciątkiem i dwóch świętych: Jakuba Starszego i Antoniego Opata. W dwóch skrzydłach znajdują się kwatery z postaciami świętych. Lewe skrzydło zawiera figury świętych Jana Chrzciciela, Piotra i Pawła powyżej oraz Barbary, Katarzyny i Dionizego poniżej. W prawym skrzydle występuje przedstawienie dwóch niezidentyfikowanych świętych oraz Jana Ewangelisty w górnej kwaterze, a w dolnej Małgorzaty, Doroty i Wawrzyńca. Ideą przewodnią obiektu jest historia Odkupienia reprezentowana przez Madonnę z Dzieciątkiem, które w rączkach ma owoc – jabłko, symbol grzechów i ich odkupienia. Grupy postaci reprezentują poszczególne kategorie świętych - apostołów, męczenników, dziewic i spowiedników. Ołtarz powstał w kontekście życia późnogotyckich społeczności miejskich Pomorza – miast, które zajmowały się handlem międzynarodowym – jako szczególne narzędzie komunikacji wizualnej głoszące orędzie zbawienia. Zofia Krzymuska-Fafius dostrzegła w nim analogie stylistyczne nawiązujące do niemieckich realizacji późnogotyckich w Osnabrück, Bordesholm i Würzburgu, a także powiązała go ze środowiskiem ołtarza pasyjnego ze Szczecina Dąbia. Jednak jednocześnie istnieje możliwość zestawienia go z najbliższymi ołtarzami ze Starego Ludzicka i Koszalina jako przykładami podobnych koncepcji późnogotyckich retabulów.

The altarpiece of Łubowo (Łubowo) appeared in the time of the last months of Second World War. In fact, a German officer deposed the parcel by the Pomeranian family. After the war, when the parcel was unpacked, the depositors discovered the late medieval triptych on. It has been conceded to the filial catholic church in Starowice and in 1975 placed in the parish church in Łubowo (Łubowo). The altarpiece has been restored in the years 1974-1975 and in the years 1994-1995 by the renovation ateliers in Gdansk (Gdańsk) and Szczecin. The retable has a cen trai part with the figures of Mother of God with Child and two saints – James the Older and Antony Abbot. The two wings contain the quarters with figures of saint. The left wing contains the figures of saints John the Baptiste, Peter and Paul above and Barbara, Catharina and Dion isius below. The right wing contains the representations of two unidentified saint and saint John the Evangelist above and Margaretha, Dorothy and Laurent below. The message of this composition of figures consist on the Redemption represented in the figure of Madonna with Child, because the little Jesus bears the apple, symbol of sins and its redemption. The groups of figures represents the particular categories of Saints – apostles matyrs, virgins, confessors The altarpiece has been created in the context of life of urban communities of Pomerania – the cities who managed the international commerce. The citizens needed a particular tool of visual communication, who proclaimed the Christian realities, Zofia Krzymuska-Fafius recognized the stylistic analogies which connect our altarpiece with different other realizations in the Ger man areas. She founded similarities in the late gothic works of sculpture from Szczecin Dabie (Dąbie), Osnabrück, Bordesholm and Würzburg. But it is possible to compare our retable with different example of Pomeranian altarpiece from Stary Ludzick and Koszalin.