Motyw „gniewu Bożego” w historiografii Ksiąg Królewskich

Abstract

Motyw „gniewu Bożego” jest kluczowy do zrozumienia historiografii Ksiąg Królewskich, a przede wszystkim tragicznego końca Izraela i Judy. Opowiadając o losach monarchii podawidowej, autor biblijny przedstawia, jak gniew YHWH doprowadza najpierw do podziału królestwa Salomona (1 Krl 11,9-13), następnie do upadku Królestwa Północnego (2 Krl 17,5-23), a ostatecznie do upadku Jerozolimy i Judy (2 Krl 24–25). Teologiczna interpretacja historii w Pierwszej i Drugiej Księdze Królewskiej opiera się na wzajemnie powiązanych paradygmatach „zbrodni i kary” oraz „proroctwa i jego wypełnienia się”. Ich dopełnieniem jest nierozerwalny związek między gniewem YHWH a niewiernością Jego przymierzu według logiki zasady retrybucji. W ten sposób autor Ksiąg Królewskich interpretuje tragiczny koniec monarchii w Izraelu i Judzie jako skutek słusznego wzburzenia YHWH w reakcji na grzech bałwochwalstwa i porzucenie Go przez lud. Według tej logiki motyw „gniewu Bożego” w Pierwszej i Drugiej Księdze Królewskiej służy racjonalizacji narodowej katastrofy i apologii Boga. Tak nakreślona teologiczna wizja historii jest lekcją i przestrogą dla powygnaniowych odbiorców tych pism.

The motive of God’s wrath is crucial to understand the historiography of the Books of Kings, especially the tragic end of Israel and Judah. In narrating the story about the postDavidic monarchy, the biblical author shows how the wrath of YHWH brings about, first, the division of Solomon’s Kingdom (1Kings 11:9-13), and then the fall of the Northern Kingdom (2Kings 17:5-23), and of Jerusalem and Judah (2Kings 24–25). The theological interpretation of history in 1–2Kings relies on the interconnected paradigms of “crime and punishment” and “prophecy and fulfillment”. The strict link between the wrath of YHWH and the people’s unfaithfulness to His covenant according to the principle of retribution completes the historiographical picture of 1–2Kings. In this manner the author of 1–2Kings interprets the tragic end of the monarchies of Israel and Judah as the result of a just God’s wrath, in response to the people’s sin of idolatry and abandonment of YHWH. By this logic, the motive of God’s wrath is used in 1–2Kings to rationalize the national tragedies and to defend God against any charges of injustice. This theological view of history, depicted in such a way, serves as a lesson and a warning to the post-exilic addressees of these scriptures.