Orthodox Women in Theological Education

Abstract

Edukacja teologiczna została określona jako zadanie motywowania, wyjaśniania i umożliwiania ludowi Bożemu rozwijania jego darów oraz angażowania się swoim życiem w służbę innym. W ciągu ostatnich pięćdziesięciu lat teologia przeszła swego rodzaju paradygmat zmian. Wśród różnych perspektyw teologicznych i teologiczno-edukacyjnych interesującym wydaje się być głos kobiet teologów /teolożek/ i feministek. Postulują one, aby: 1/ edukacja teologiczna ujmowana była w perspektywie ekumenicznej i pluralistycznej (w zakresie tradycji, kontekstu, podłoża etnicznego, rodzaju, etc.); 2/ edukacja teologiczna nie była oparta wyłącznie na duchownych; 3/ poddawać ocenie epistemologiczne podstawy teologii (uczyć analizy zamiast wyłącznie faktów historycznych oraz odkryć w Biblii i Tradycji elementy androgeniczne); 4/ wzmocnić odniesienie teorii do praktyki, integrować teologię z życiem. Dyskusja nad zagadnieniami feminizmu i teologii feministycznej nie została jeszcze podjęta w szerokim kontekście prawosławia, choć zdarzają się prace nad tym i zagadnieniami prowadzone na Zachodzie i w Grecji. We Wschodniej i Środkowej Europie natomiast sytuacja wygląda odmiennie. Tam kobiety na równi z mężczyznami zaangażowane są w nauczanie katechezy, śpiew i prowadzenie chórów kościelnych, są członkami rad parafialnych i diecezjalnych. Nieobecna jest natomiast teologia feministyczna, którą jest kojarzona z modernizmem jako herezja tak przez duchownych, jak w kręgach akademickich. W wielu miejscach kobietom jeszcze do niedawna odmawiano wstępu na wydziały teologiczne czy nawet seminaria naukowe i ekumeniczne. W kontekście greckim kobiety stanowią znakomitą większość pomiędzy nauczycielami religii prawosławnej w szkołach. Natomiast jedynie 30 proc, zajmuje wyższe stanowiska, pomimo lepszego zazwyczaj wykształcenia. Podobna sytuacja występuje na wydziałach teologii, gdzie większość studentów to kobiety. W kadrze naukowej stanowią zaś jedynie 30 proc. W opinii Autorki, prawosławne teolożki powinny wypracować własny model uprawiania teologii. „Kobieca twarz” teologii prawosławnej jest wciąż nieznana to powinno ulec zmianie. Nadszedł czas na poddanie ponownej analizie androcentryczne uprzedzenia w tradycji prawosławnej, które determinowały praktykę i postawę Kościoła. Należy przy tym wziąć pod uwagę doświadczenia zachodnich teolożek, ich cierpienia i otwarte pytania przez nie stawiane.