Pojednanie jako kategoria społeczna w nauczaniu Josepha Ratzingera/Benedykta XVI

Abstract

W nauczaniu Benedykta XVI można interpretować pojednanie jako kategorię społeczną, przyczyniającą się do integralnego rozwoju. Konsekwencję postawy pojednania wyraża sposób zastosowania wiedzy teologicznej w celu pełniejszego zrozumienia relacji społecznych, dla których punktem odniesienia jest dobro wspólne. Kategoria pojednania to w pismach bawarskiego teologa nade wszystko kategoria teologiczna. Co jednak szczególnie istotne, Joseph Ratzinger przywołuje ją nie tylko w kontekście tematu miłosierdzia, ale nadaje jej szersze znaczenie, odnosząc ją do problematyki eklezjologicznej, szczególnie dialogu Kościoła ze współczesnym światem. Benedykt XVI, opisując pojednanie w realiach społecznych, zwraca uwagę na przebaczenie jako swoistego rodzaju działanie wstępne. W procesie przebaczenia ma miejsce przezwyciężanie postaw opartych na fałszu. Skutkiem przebaczenia jest więc coraz pełniejsze partycypowanie w prawdzie. Pojednanie stanowi konsekwencję przebaczenia. Papież ma świadomość, iż dla osiągnięcia pojednania nie zawsze wystarczą działania jednostkowe. Instytucje społeczne, takie jak Organizacja Narodów Zjednoczonych, służą urzeczywistnianiu idei pokoju jako formy zastosowania w praktyce ponadczasowej Jedności, utożsamianej w teologii z Bogiem. Świadczenie dzieł miłosierdzia jest kryterium pojednania społecznego na kanwie naturalnych uzdolnień osobowych. Pojednanie w społeczeństwie, promowane przez Kościół, sprzyja kulturze generującej integralną koncepcję osoby i rozwoju.In the teaching of Benedict XVI, reconciliation can be interpreted as a social category that contributes to integral development. The consequence of the attitude of reconciliation is expressed in the manner in which theological knowledge is applied for a fuller understanding of social relations where the common good is a point of reference. Furthermore, reconciliation is also a theological category in the Bavarian theologian’s writings. In that respect, it is especially important to note that he not only puts reconciliation in the context of mercy, but also gives it a broader meaning by relating it to ecclesiological issues, and in particular to the dialogue of the Church with the contemporary world. Describing reconciliation against the background of social reality, Benedict XVI also points to forgiveness as a certain prerequisite. In the process of forgiveness, attitudes rooted in insincerity are overcome. Forgiveness therefore brings one into a fuller participation in the truth. While reconciliation follows from forgiveness, Benedict is aware of the fact that individual actions are not always sufficient to achieve the former. This is why institutions such as the United Nations serve to fulfil the idea of peace as a practical application of the timeless Unity that is identified in theology with God. Doing works of mercy is a touchstone of social reconciliation founded on natural personal capabilities. Reconciliation in society, as promoted by the Church, favours the advancement of a culture that fosters an integral concept of the person and of development.