Studia Gdańskie, 2021, T. 49
Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/29276
Przeglądaj
Ostatnie zgłoszenia
Pozycja Dariusz Karłowicz, Sokrates i inni święci, Warszawa: Teologia Polityczna, 2020, s. 162.Jeszka, Adam (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2021)Pozycja Radek Knapp, Von Zeitlupensymphonien und Marzipantragödien. Notizen eines Möchtegern-Österreichers, Wien: Amalthea Signum Verlag, 2020, s. 159.Romejko, Adam (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2021)Pozycja Teoria kultury w ujęciu Josepha Ratzingera – Benedykta XVI – zarys problematykiZdenkowska, Marcelina (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2021)W artykule opisano zagadnienie kultury w ujęciu Josepha Ratzingera. Temat ten jak dotąd nie był poruszany w szerszym kontekście, chociaż dorobek naukowy teologa posiada bogate opracowanie (zwłaszcza z perspektywy teologiczno-filozoficznej. Głównym celem artykułu jest wprowadzenie do teorii kultury Benedykta XVI. Przedstawiono trzy najważniejsze zagadnienia będące rdzeniem jego poglądów. Są nimi: człowiek, wspólnota oraz relacja między wiarą a rozumem. Dodatkowo w tekście zaprezentowano krótkie przedstawienie źródła kryzysu kultury, czyli kulturowego relatywizmu, który również silnie oddziałuje na wspomniane trzy kwestie. Artykuł bazuje na analizie najważniejszych dzieł Ratzingera z perspektywy kulturoznawczej: „Wiara, prawda, tolerancja – chrześcijaństwo a religie świata”, „Wprowadzenie w chrześcijaństwo” i „Europa Benedykta w kryzysie kultur”.Pozycja Hospicja perinatalne jako odpowiedź na potrzeby rodziców otrzymujących niepomyślną diagnozę prenatalną swojego nienarodzonego dzieckaZając, Dominika (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2021)Otrzymanie niepomyślnej diagnozy prenatalnej swojego nienarodzonego dziecka stanowi dla rodziców ogromne wyzwanie. W momencie otrzymania wyników badań rodzice czują się zagubieni i przestraszeni, a w ich głowach pojawia się wiele pytań dotyczących dziecka i jego choroby. Niniejszy artykuł ma na celu ukazanie problemów i potrzeb rodziców znajdujących się w tak trudnej sytuacji, jak również zwrócenie uwagi na pozamedyczne aspekty wspierania rodziców. Szczególnie ważne rozważania w tym zakresie prowadzone są na gruncie stosunkowo nowej subdyscypliny pedagogiki, jaką jest pedagogika prenatalna. Zwraca ona uwagę na podmiotowość i godność dziecka nienarodzonego, jak również rolę otoczenia w stosunku do rodzin mierzących się z niepowodzeniami prokreacyjnymi. Bardzo ważną odpowiedzią na potrzeby rodziców są hospicja perinatalne, które opierając się na filozofii afirmacji życia, kształtują ich postawy i dają możliwość przeżycia bardzo ważnych doświadczeń rodzicielskich.Pozycja Pojednanie jako kategoria społeczna w nauczaniu Josepha Ratzingera/Benedykta XVIBabiński, Jarosław; Szulist, Janusz (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2021)W nauczaniu Benedykta XVI można interpretować pojednanie jako kategorię społeczną, przyczyniającą się do integralnego rozwoju. Konsekwencję postawy pojednania wyraża sposób zastosowania wiedzy teologicznej w celu pełniejszego zrozumienia relacji społecznych, dla których punktem odniesienia jest dobro wspólne. Kategoria pojednania to w pismach bawarskiego teologa nade wszystko kategoria teologiczna. Co jednak szczególnie istotne, Joseph Ratzinger przywołuje ją nie tylko w kontekście tematu miłosierdzia, ale nadaje jej szersze znaczenie, odnosząc ją do problematyki eklezjologicznej, szczególnie dialogu Kościoła ze współczesnym światem. Benedykt XVI, opisując pojednanie w realiach społecznych, zwraca uwagę na przebaczenie jako swoistego rodzaju działanie wstępne. W procesie przebaczenia ma miejsce przezwyciężanie postaw opartych na fałszu. Skutkiem przebaczenia jest więc coraz pełniejsze partycypowanie w prawdzie. Pojednanie stanowi konsekwencję przebaczenia. Papież ma świadomość, iż dla osiągnięcia pojednania nie zawsze wystarczą działania jednostkowe. Instytucje społeczne, takie jak Organizacja Narodów Zjednoczonych, służą urzeczywistnianiu idei pokoju jako formy zastosowania w praktyce ponadczasowej Jedności, utożsamianej w teologii z Bogiem. Świadczenie dzieł miłosierdzia jest kryterium pojednania społecznego na kanwie naturalnych uzdolnień osobowych. Pojednanie w społeczeństwie, promowane przez Kościół, sprzyja kulturze generującej integralną koncepcję osoby i rozwoju.Pozycja Życie i rola proroka Abrahama w islamie oraz różnice w przedstawieniu życia Abrahama w Księdze Rodzaju i KoranieKubiak, Kamil (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2021)Artykuł omawia życie Abrahama, który jest ważnym prorokiem wielkich, światowych religii monoteistycznych. W artykule nacisk został położony na islam. Ukazana zostaje perspektywa tej religii i jej świętej Księgi – Koranu. Omówienie rozpoczyna się od ukazania pozycji Koranu oraz wyjątkowości tej świętej Księgi w porównaniu do pozycji innych świętych Ksiąg w ich religiach. Dalej przedstawiona zostaje rola proroków w islamie i omówiona zostaje postać Abrahama jako proroka tej religii. Po omówieniu postaci Abrahama z perspektywy Koranu zostają zebrane i przedstawione istotne różnice i podobieństwa między Koranem i Księgą Rodzaju w ukazaniu życia tego proroka.Pozycja Dusza a wiara w życie po śmierci w judaizmie rabinicznym ze szczególnym uwzględnieniem MisznyMarcinkowski, Roman (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2021)Na określenie duszy stosuje się w judaizmie różne terminy występujące już w Biblii hebrajskiej: neszama, ruach, nefesz, jechida, chajja. Przejął je judaizm rabiniczny wyrosły na pniu judaizmu biblijnego, zasadniczo jednak różniący się w kwestii duszy, jej nieśmiertelności, zmartwychwstania i życia po śmierci. Dopiero w czasach pobiblijnych nieśmiertelność duszy stała się jednym z głównych filarów wiary dla wyznawców judaizmu. Talmud wskazuje zmartwychwstanie jako dogmat wiary (Sanh 10,1; 90b-91a). Zgodnie z Miszną, a następnie Gemarą ‘Cały Izrael ma udział w przyszłym świecie’ (tamże). Czy to jednak nie kłóci się z podstawowym przesłaniem rabinicznym mówiącym o nagrodzie za dobre i karze za złe czyny, opartym na biblijnych podstawach wskazujących drogę do zbawienia przez wypełnianie przykazań? Judaizm ortodoksyjny utrzymuje zarówno wiarę w zmartwychwstanie ciał jako część mesjańskiego odkupienia, jak też wiarę w nieśmiertelność duszy po śmierci. Judaizm reformowany zarzuca jednak dosłowne rozumienie zmartwychwstania ciał i ogranicza się do wiary w duchowe życie po śmierci.Pozycja Pobożność wspólnoty qumrańskiejWiszniewiecki, Przemysław (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2021)Wspólnota qumrańska wciąż nie daje się łatwo sklasyfikować, wymyka się próbom jej zdefiniowania, wykracza poza sztywne granice tworzonych przez naukowców pojęć i nie poddaje się prostemu opisowi. Bez wątpienia jedną z cech, którą można uznać za stanowiącą możliwie pełną i głęboką charakterystykę tego odłamu Narodu Wybranego, żyjącego w późnych wiekach okresu Drugiej Świątyni, była pobożność. Niniejszy artykuł przedstawia tę właśnie pobożność Zrzeszenia w jej różnych odsłonach: poznawczej, emocjonalnej i praktycznej. Wskazuje jej punkty styczne i rozłączne z pobożnością reszty Izraelitów; wyjaśnia, jak kształtowała tożsamość qumrańczyków; analizuje w końcu, w jaki sposób pobożność regulowała ich życie i jak nadawała mu kierunek, stając się konstytutywną wartością dla członków wspólnoty znad Morza Martwego.Pozycja Personalistyczny wymiar “Tajemnicy” w eseju „El secreto de la vida” Miguela de UnamunoJeszka, Adam (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2021)Miguel de Unamuno (1864-1936) to hiszpański egzystencjalista, żyjący na przełomie XIX i XX wieku. W swojej twórczości porusza przede wszystkim zagadnienia antropologiczne, gdyż interesuje go konkretny człowiek, z krwi i kości („de carne y hueso”), a przede wszystkim teleologiczny wymiar ludzkiej egzystencji. Pragnienie nieśmiertelności to podstawowa tęsknota ludzkiej woli, która dąży do odnalezienia wyjścia z labiryntu nicości, na jaką skazuje człowieka materia. Hiszpański filozof zauważa, że człowiek potrzebuje Boga jako mocnego fundamentu dla realizacji pragnienia nieśmiertelności. Według Unamuno ani pragnienie sławy, ani realizacja wielkich czynów, czy też genetyczne przekazywanie części siebie w akcie seksualnym i odbicie siebie w potomstwie nie gwarantuje zachowania „ja-świadomego” po śmierci. Istota ludzka jest nosicielem nie tylko tęsknoty za nieskończonością, ale również trudno wyrażalnej „Tajemnicy”, którą możemy utożsamić z niewysłowioną obecnością bóstwa w człowieku. Pragnienie wieczności jest podsycane przez tę niewyrażalną „Tajemnicę”, stanowiącą część ludzkiej natury. W napisanym w roku 1906 eseju „El secreto de la vida” („Sekret życia”), jak w soczewce skupiają się główne kierunki myślenia Miguela de Unamuno - istnienie Boga jako problem egzystencjalny oraz niemożność Jego bezpośredniego ujęcia przez rozum jako przyczyna poczucia tragiczności.Pozycja Eucharystia i metafizyka. Arystotelesowska teoria złożeń wewnątrzbytowych jako filozoficzne instrumentarium w Traktacie o Eucharystii św. Tomasza z AkwinuDutkiewicz, Tomasz (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2021)Szczególnym przykładem przemawiającym za prawdziwością stwierdzenia, w myśl którego filozofia stanowi niezbędne narzędzie, służące racjonalizacji prawd objawionych, pozostaje nauka o Eucharystii zawarta w Sumie teologicznej św. Tomasza z Akwinu. Autor ten sięga po terminologię wypracowaną na gruncie arystotelesowskiej metafizyki celem wyjaśnienia istoty Misterium, do którego liturgia odnosi słowa: „Oto wielka tajemnica wiary”. Posługując się metafizycznymi pojęciami „materii” i „formy” oraz „substancji” i „przypadłości”, Akwinata podejmuje swego rodzaju próbę wyrażenia niewyrażalnego, opisując istotę eucharystycznego Misterium, w którym – pod wpływem stanowiących formę sakramentu słów, wypowiadanych przez kapłana w imieniu samego Chrystusa oraz na Jego wyraźne polecenie – następuje zamiana substancji chleba i wina (transsubstantiatio) w substancję Ciała i Krwi Pańskiej. W wyniku tej przemiany spostrzegane nadal ludzkimi zmysłami przypadłości chleba i wina istnieją bez właściwego sobie podmiotu, mocą stwórczego działania Boga. Tomasz zwraca uwagę na wyjątkowość sakramentu Eucharystii wśród innych sakramentów, w których ich materia, jak woda czy olej, nie ulegają substancjalnej przemianie, ale pozostając nadal sobą spełniają jedynie rolę narzędzia, którego użyciu towarzyszy, dzięki ich konsekracji, określona moc sprawiania duchowych skutków.Pozycja Dzieło misyjne Kościoła w doświadczeniu wiary według kardynała Roberta SarahaAdamiak, Grzegorz (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2021)Jednym z bardziej rozpoznawalnych hierarchów katolickich jest obecnie kardynał Robert Sarah. W swych publikacjach i wystąpieniach odważnie kreśli obraz współczesnego Kościoła, nie bojąc się mówić także o jego kryzysie. Wśród jego refleksji znajdziemy również tematykę misyjną. Ta ostania jest o tyle interesująca i wartościowa, że pochodzi od wychowanka francuskiej misji w Gwinei, który stał się jednym z odpowiedzialnych za dzieło misyjne całego Kościoła powszechnego. Wskazuje na dobroczynne oddziaływanie misjonarzy dla historii jego kraju i ludu. Podkreśla konieczność nadprzyrodzonego rozumienia natury misji ad gentes, jej dynamizm i owocność wyrosłe na gruncie modlitwy. Kreśli duchową sylwetkę misjonarza. Z nadzieją ukazuje szansę na odnowę Kościoła i ratunek dla całej cywilizacji w misyjnej naturze Kościoła. Wskazuje na konkretne obszary, które mogą być zaczynem odnowy Kościoła i kultury zachodniej. Uważna lektura dzieł kard. Saraha pozwala odkryć ciągłą wymianę darów między Kościołami, wskazuje jednak na zmianę kierunków tej wymiany. Analiza myśli kardynała z Afryki potwierdza naukę o misyjnej naturze Kościoła a jednocześnie wewnętrzne zmiany, jakie w niej się dokonują.Pozycja Profil ekspiacyjny venii w praktyce bł. Doroty z Mątów WielkichParcheniak, Małgorzata (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2021)Bł. Dorota z Mą tów Wielkich (1347–1394) należy do grona największych pokutników średniowiecznej i nowożytnej Europy. Pokuta ekspiacyjna jest istotną metodą realizacji jej charyzmatu. Jaka wynika z analizy wymienionych źródeł, pokuta dorotańska obejmuje m.in. liczne i zróżnicowane rodzaje aktów venii (tj. aktów liturgicznych zastosowanych pierwotnie w liturgii świętej w rycie dominikańskim, a recypowanych w liturgii zakonu krzyżackiego), które są zarówno aktami pokuty, jak i aktami uobecnienia Męki Pańskiej w osobie ofiarnika, podejmującego ten rodzaj ekspiacyjnej modlitwy uniżenia dla zbawienia wszystkich, na pożytek całej ludzkości.Pozycja Twórcza odwaga świętego Józefa przykładem dla współczesnych mężczyzn, mężów i ojcówTykarski, Sławomir (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2021)Papież Franciszek w swoim liście „Patris corde”, opisując sylwetkę św. Józefa, używa określenia „twórcza odwaga” mówiąc, że „ujawnia się ona szczególnie wtedy, gdy napotykamy na trudności. W obliczu trudności można bowiem zatrzymać się i zejść z pola walki, lub jakoś coś wymyślić. Czasami to właśnie trudności wydobywają z każdego z nas możliwości, o posiadaniu których nawet nie mieliśmy pojęcia”. Odbiorcę tekstu może zaintrygować to połączenie twórczości i odwagi. Celem niniejszego opracowania jest odnalezienie przejawów twórczej odwagi w życiu Józefa z Nazaretu. Dokonuje się to w kilku wymiarach: w odwadze bycia sprawiedliwym, w odwadze składania ofiary z siebie i bycia sługą, w odwadze bycia ojcem, w odwadze bycia świętym. Analiza postaci św. Józefa w wymienionych kontekstach może posłużyć jako wzór dla współczesnych mężczyzn realizujących swoją męskość oraz pełniących rolę męża i ojca.Pozycja Dogmat o zmartwychwstaniu ciała z perspektywy chrześcijaństwa i transhumanizmuNawracała, Tomasz (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2021)Wiara Kościoła koncentruje się na wydarzeniach zbawczych, które dokonały się w życiu Chrystusa. Jego męka i śmierć dopełniają się w zmartwychwstaniu. Ono staje się kluczem dla zrozumienia misji Chrystusa i Jego orędzia. To centralne miejsce zmartwychwstania dla wiary Kościoła pozwala na pozytywne postrzeganie przyszłości człowieka i świata. Eschatologiczne spełnienie przeniknięte jest nadzieją na pokonanie słabości, które – jako skutek grzechu – dotyczą ludzkiego życia. Starzenie się i umieranie to procesy, którym człowiek jest poddany wbrew swoim oczekiwaniom i pragnieniom. Oba procesy postępują nieuchronnie i dokonują się nie bez cierpienia. Czy można je pokonać inaczej niż przez oczekiwanie nowego, zmartwychwstałego ciała? Na to pytanie własną odpowiedź proponuje transhumanizm. W niniejszym artykule przedstawiona zostanie chrześcijańskie i transhumanistyczne rozumienie zmartwychwstania. W obu wypadkach chodzi o przyszłość człowieka i jego szczęście. Jednakże proponowane środki i przewidywany cel okazują się zdecydowanie różne. Transhumanizm, mimo swego podobieństwa do prawd chrześcijańskiej wiary, jest daleki od całości objawienia biblijnego.Pozycja Love and Lust in Genesis 37 and 39Avsenik Nabergoj, Irena (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2021)The article discusses the literary way of presenting the contrasts and contradictions regarding the circumstances, nature and effects of love (Gen 37) and lust (Gen 39) in the context of the story of Joseph in Genesis 37–50. Jacob “loved (’āhab) Joseph more than any other of his children, for he was the son of his old age” (Gen 37:3). But Jacob’s preference for Joseph aroused envy and hatred in his other sons, which gave rise to the unfolding of the whole story of Joseph to a conclusion in chapter 50. The verb ’āhab here expresses the genuine paternal love for the son. Within the whole story of Joseph, however, the literary portrayal of the desire of the married wife of the Egyptian nobleman Potiphar in relation to the Hebrew slave Joseph stands out. Joseph rejects the seduction of Potiphar’s wife out of love for God and his law, which sets ethical norms in human relationships. That her passionate feelings do not reflect pure love, is evident in her reaction to Joseph’s rejection. Her supposed love immediately turns to hatred and revenge. To judge the nature of her desire, the article relies on similar emotional states in the narratives of 2 Samuel 13 and of Genesis 34. The most important finding of the article is that the full meaning of the narrative in chapters 37 and 39 can only be seen in the context of the whole of Joseph’s story in Genesis 37– 50. The article is thus part of a more extensive study of Joseph’s story as a whole in intertextual relations in the Bible.Pozycja „Uroczysty szabat dla ziemi” (Kpł 25,4) jako element ekologicznego przesłania BibliiNajda, Andrzej Jacek (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2021)Podejmując problematykę ekologiczną, papież Franciszek kieruje „naglące wezwanie” do podejmowania dialogu o sposobach budowania przyszłości planety i proponuje „ekologię integralną”. Początków tak rozumianej ekologii należy szukać w Piśmie Świętym. Stworzony na obraz i podobieństwo Boże człowiek otrzymuje zadanie roztropnego panowania nad światem, który powinien szanować i o który powinien się troszczyć. Wyrazem takiej troski jest obchodzenie roku szabatowego, w którym odpoczywa człowiek, zwierzęta, ziemia, ogrody i winnice.