La honra según santa Teresa de Jesús

Abstract

Artykuł jest próbą analizy pojęcia honoru i jego złożonej problematyki w rozumieniu św. Teresy od Jezusa. Na podstawie jej pism podjęta zostaje również próba oceny wpływu tego socjologicznego zjawiska występującego w XVI-wiecznej społeczności Półwyspu Iberyjskiego na życie duchowe Mistyczki z Awili. W pierwszej części opracowanie ujmuje syntetycznie problematykę społeczną interesującego nas zjawiska i w telegraficznym skrócie przedstawia dotychczas dokonane studia tematyczne, przede wszystkim teologów i historyków duchowości. W drugiej części autor analizuje trzy wybrane zagadnienia z zakresu doktryny terezjańskiej, w których problematyka honoru, a szczególnie jego karykatur społecznych, jest wyraziście obecna. Sposób, w jaki Teresa z Awili ujmuje zagadnienia miłości, pokory i dóbr doczesnych, pozornie odległych tematycznie elementów jej nauczania, okazały się być w pewnym stopniu odpowiedzią na wypaczone pojęcie honoru tak silnie warunkujące społeczność, w której żyła. Właściwa samoocena i stosunek do bliźniego, pokora, która polega na „chodzeniu w prawdzie” i szczerym poznawaniu siebie oraz na właściwej postawie wobec dóbr materialnych, to elementy terezjańskiej dynamiki honoru. Artykuł, z racji swej natury, ogranicza się jedynie do trzech wybranych zagadnień. Nie wyczerpują one całościowego określenia zależności między skostniałymi strukturami społecznymi a życiem duchowym św. Teresy, co domagałoby się szerszego opracowania.