Światło Paschy w liturgii jerozolimskiej pierwszych wieków

Abstract

Artykuł opisuje znaczenie symbolu światła w paschalnej liturgii Jerozolimy pierwszego tysiąclecia chrześcijaństwa. Obrzęd zapalenia światła na początku liturgii Wigilii Wielkanocnej (zwany paschalnym Lucernarium) jest obecny we wszystkich źródłach liturgicznych liturgii jerozolimskiej. Najbardziej znaczące z nich to: Itinerarium Egerii (z końca IV w.), lekcjonarz ormiański (V w.), Wielki lekcjonarz Kościoła jerozolimskiego tradycji gruzińskiej (VI-VIII w.) oraz Typikon Kościoła Anastasis (XII w.). Rozwój obrzędu wielkanocnej liturgii światła, obejmujący zapalenie świecy lub kilku świec wewnątrz edykułu Bożego Grobu, przekazanie światła wszystkim wiernym, modlitwy, śpiew psalmów i antyfon oraz procesje, podkreśla, iż celebracja tajemnicy zmartwychwstania Chrystusa w Jerozolimie miała zawsze wy miar chrystologiczny i eklezjologiczny.

This article examines the relevance and the significance of the symbol of the light in the paschal liturgy in Jerusalem in the first millennium. The rite of the lighting the candle, which opens the liturgy of the Easter Vigil (called the Easter Lucernarium), is present in all the known sources of the Jerusalem liturgy. The most significant of these are Itinerarium Egeriae (end of the 4th cen tury), the Armenian Lectionary (5th cen tury), the Grand Lectionary of the Church of Jerusalem from the Georgian tradition (6th-8th century) and the Typicon of the Anastasis (12th century). The development of the rite of paschal light – which includes the lighting of the candle or candles inside of the chapel of the Tomb of Christ, passing the fire to the whole congregation, prayers, psalms, antiphons and processions – reflects the profound theological significance of the Resurrection of Christ. Indeed, the celebra tion of Easter in Jerusalem, thanks to the very evocative symbol of light, has always been preeminent among Christological and ecclesiological event.