Verbum Vitae, 2016, T. 29
Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/25538
Przeglądaj
Ostatnie zgłoszenia
Pozycja Bóg jest światłością – co to znaczy?Witczyk, Henryk (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2016)Pozycja Światło jako symbol mądrości i Prawa w Księdze MądrościZieliński, Marcin (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2016)Artykuł analizuje znaczenie oraz symboliczny sens światła w Księdze Mądrości. Mądrość opisywana w Mdr 7,10 jest interpretowana nie jako cenniejsza od światła, ale jako światło, które jest przewodnikiem dla mędrca oraz symbolem Bożej mądrości. Szukając tekstów, które byłyby pomocne w głębszym zrozumieniu znaczenia światła, autor artykułu odsyła do Mdr 18,1-4, gdzie podkreśla się szczególne znaczenie światła oraz jego głęboki związek z Prawem Mojżeszowym. To objawione Prawo jest przedstawiane jako światło mądrości Bożej, które będzie przekazane innym narodom. Centralna pozycja tego tekstu w strukturze końcowej części księgi (Mdr 16–19) podkreśla znaczenie światła Prawa. Jednocześnie zostaje wyeksponowa na jego niezniszczalna, niezmienna natura, która czyni to prawo fundamentem życia religijnego.Pozycja Motyw światła i ciemności w mistyce Pseudo-MakaregoUciecha, Andrzej (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2016)Celem artykułu jest przybliżenie tematyki światła oraz jego roli w rozwoju dyscypliny ascetycznej i mistyki wczesnochrześcijańskiej na podstawie analizy tekstów wybranych z duchowej kolekcji Pseudo-Makarego (Symeona z Mezopotamii). Teologiczne przesłanie Symeona z Mezopotamii należy odczytywać w kontekście pneumatologicznym. W koncepcji Pseudo-Makarego odzwierciedla się tradycja duchowa nazwana przez badaczy une mystique pneumatique. Fundamentalną prawdą jego duchowych homilii jest komunia w Duchu Świętym i przyjęcie Jego pełni. Zasygnalizowane wątki apologetyczne pojawiają się w nauce Symeona na marginesie głównej tematyki i omówione są w artykule bardzo oszczędnie w kontekście ogólnej polemiki z herezjami.Pozycja Światłość Bożego mieszkania według pism qumrańskich w kontekście tradycji biblijnej i apokryficznejTargoński, Mateusz (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2016)Artykuł ukazuje sposób, w jaki obraz światła jest używany do opisania Bożego mieszkania w pismach pochodzących ze wspólnoty qumrańskiej. Pierwsza jego część kreśli tło zawarte w Biblii Hebrajskiej, pozwalające zrozumieć fundament, na którym była budowana teologia judaizmu drugiej świątyni. Druga część analizuje najważniejsze teksty niekanoniczne, które silnie oddziaływały na teologię wspólnoty z Qumran: 1 Księgę Henocha oraz Księgę Jubileuszów. Ostatnia część analizuje teksty pochodzące znad Morza Martwego, opisujące światłość Bożego mieszkania: Pieśni Ofiary Szabatowej, Błogosławieństwa i przekleństwa, Pieśń Mędrca oraz Dzieła Boże. Wskazane są również przykłady nawiązań o charakterze eschatologicznym w innych tekstach wspólnoty. Światło użyte do opisu miejsca przebywania Boga podkreśla przede wszystkim doskonałość niebiańskiego pałacu oraz niedostępność Stwórcy dla człowieka w czasie jego ziemskiego życia.Pozycja Gdy światło zmaga się z ciemnością. Symbolika światła w Mt 28,1-10Rosik, Mariusz (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2016)Autor artykułu bada znaczenie symbolu światła w opisie chrystofanii (Mt 28,1-10). W pierwszej części kreśli zasadnicze rysy symboliki światła w tradycji biblijnej i pozabiblijnej Izraela, w drugiej natomiast stara się odczytać właściwe znaczenie owego symbolu w Mateuszowym opisie wydarzeń przy pustym grobie Jezusa. Zgodnie z wyznaczoną strukturą perykopy najpierw ukazuje, w jaki sposób rozumieć symbolikę świtu, błyskawicy i bieli w pierwszej części opisu chrystofanii (Mt 28,1-4). Analizując drugą część Mateuszowego opisu (Mt 28,5-10), od nosi się do motywów starotestamentowych, nawiązując do motywu „wyjścia” (exodusu) i analizując zabieg redakcyjny ewangelisty, by ukazać Jezusa w roli Mojżesza.Pozycja Światło zwycięskie, światło odrzucone. Motyw światła w Iz 1–39Popko, Łukasz (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2016)Poprawnie i głęboko można zrozumieć metaforę tylko w odniesieniu do określonego kontekstu. Artykuł przedstawia teksty z Iz 1–39 (2,5; 4,2-5; 5,20.30; 6,9-10; 9,5-6; 10,17; 26,19; 29,18; 30,26), które posługują się motywem światła. Podobnie jak w starożytnej kulturze bliskowschodniej światło jest skojarzone szczególnie z boskością, osobą króla, zwycięstwem i sprawiedliwymi rządami. W Iz 1–39 światło najczęściej pojawia się w kontekście eschatologii i w znaczeniu poznania, zwłaszcza poznania Boga. Motyw światła, łącząc te dwa podstawowe konteksty, wzbogaca ich interpretację i sugeruje zależność pomiędzy poznaniem Boga i eschatologicznym zwycięstwem.Pozycja „A światłość w ciemności świeci...”. Konfrontacja światłości z ciemnością w Ewangelii JanowejPiekarz, Danuta (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2016)Symbolika światłości i ciemności, dobrze zna na autorom Starego Testamentu, występuje szczególnie często w Ewangelii Janowej. Łatwo jest odgadnąć, że dla Jana symbol światła odnosi się do działania Chrystusa w świecie, trudniej jest dokładnie sprecyzować symbolikę – zdecydowanie negatywną – ciemności; opinie komentatorów są bardzo podzielone. Biblijny obraz światła łączy w sobie nierozdzielnie wymiar poznawczy i moralny, światło pozwala poznać Boga, wskazuje drogę do Niego, a zarazem odsłania prawdę o ludzkich czynach, dlatego sprawcy zła unikają światła, ukrywając w mroku swoje czyny. W teologii Janowej męka Jezusa jest ukazana jako czas działania ciemności, jednak jej zwycięstwo jest tylko pozorne i bardzo krótkie: po nocy męki nadchodzi świt zmartwychwstania.Pozycja „Umysł widzący swoje światło” w nauce duchowej Ewagriusza z PontuMisiarczyk, Leszek (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2016)Ewagriusz z Pontu w swojej nauce duchowej przedstawia tzw. modlitwę czystą, która jest modlitwą nie tylko pozbawioną jakiegokolwiek kontaktu z rzeczami materialnymi, ale również z jakimkolwiek materialnym wyobrażeniem nous. Taki rodzaj głębokiej modlitwy jest jednocześnie źródłem poznania Boga. Umysł (nous), który osiąga stan tak głębokiego oczyszczenia podczas modlitwy doświadcza światła Bożego i widzi siebie jako świecący. Ewagriusz precyzuje, że umysł widzi siebie samego w kolorze szafiru lub nieba, a niekiedy jako gwiazdę. Badacze jego pism od lat zastanawiają się, czy według niego to światło pochodzi od samego umysłu, czy też od Boga. Mnich z Pontu, jak się wydaje, łączy te dwa światła ze sobą, uważając je jednak za oddzielone. Światło własne nous jest tylko odbiciem światła Bożego, jak księżyc odbija światło słońca. Choć umysł nie jest źródłem swego światła, to jednak jego światło jest realne. W chwilach głębokiego duchowego zjednoczenia z Bogiem Jego światło oświeca ludzki nous i go przemienia w świecący i widzący światło.Pozycja Motyw gwiazdy w Ewangelii według św. Mateusza (2,1-12)Mielcarek, Krzysztof (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2016)Obraz gwiazdy w Ewangelii św. Mateusza był wielokrotnie komentowany przez egzegetów. Dawniejsze wyjaśnienia oparte na astronomicznych zjawiskach tylko w pewnym stopniu mogą przyczynić się do zrozumienia opowiadania. Inne interpretacje wspomina ją o starożytnych wierzeniach o gwieździe ukazującej się podczas narodzin ważnych ludzi, ale i one mogą pełnić funkcję jedynie naukowej hipotezy. Nie rozstrzygając dyskusji na temat historycznego tła wydarzeń opisanych w opowiadaniu Mateusza, warto przyjrzeć się bliżej znaczeniu frazy en tē anatolē. Bogata panorama starotestamentowych tekstów i powiązania między czasownikiem anatellō (LXX) i jego hebrajskim odpowiednikiem zārah ukazują szerszy kontekst i nowe możliwości jej rozumienia. Zaproponowane wyjaśnienie wspiera waga narracyjnej funkcji gwiazdy w opowiadaniu, w którym magowie prowadzeni jej światłem docierają do nowo narodzonego Króla.Pozycja Symbolika światła w literaturze dydaktycznej Starego TestamentuLaskowski, Łukasz (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2016)Artykuł analizuje metaforę światłości w księgach dydaktycznych Biblii. W biblijnej tradycji oznacza ona najpierw życie doczesne. Psalmy teofanijne opisują Boga jako źródło światłości, nawet jeśli towarzyszy Mu ciemność osłaniająca Jego świętość i zapewniają ca ludziom bezpieczeństwo. Światłość wiąże się z Bogiem jako stwórcą świata, a także podkreśla Jego królewską godność. Również naród wybrany jako całość, a także każdy z Izraelitów osobiście, dzięki doświadczeniu Bożej pomocy może wyznać, że Bóg jest światłością. Metaforą światłości wyraża się również prośby o to, by Bóg okazał swoją po moc i udzielił błogosławieństwa. Kolejnym sposobem jej zastosowania jest rozumienie Prawa Bożego jako światłości prowadzącej ku Bogu. Ten element wiąże się z teologią uprawianą w nurcie tradycji mądrościowej i oznaczającą mądrość i prawdę. Metafora światłości przechodzi więc od mitologicznych obrazów korzystających z tradycji blisko-wschodniej po ujęcia właściwe późniejszym księgom biblijnym.Pozycja „I widział Bóg, że światło było dobre...” (Rdz 1,4). Motyw światła w kapłańskim opowiadaniu o stworzeniu (Rdz 1,1–2,4a)Lakhmitskaya, Tatsiana; Napora, Krzysztof (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2016)W teologicznej wizji redaktora kapłańskiego światło wyróżnia się na tle zastępów stworzeń. Wyjątkowość światła przejawia się zarówno na poziomie struktury całego kapłańskiego poematu o stworzeniu, jak również na poziomie kadru zawierającego opis „pierwszego słowa” Stwórcy w Rdz 1,3-5: „niech będzie światło”. Znaczenie światła zdaje się wykraczać poza fizyczną oczywistość. Stworzenie światła nie tylko uruchamia kosmiczny zegar, ale również konstruuje czasoprzestrzeń, w której rozgrywają się kolejne akty stworzenia. Zaistnienie światła czyni możliwym porządek stworzenia i określa go. Jego stworzenie zdaje się towarzyszyć teofanii Boga w akcie stworzenia i stanowić element panowania Boga nad siłami chaosu.Pozycja „Gwiazda Jakuba” (Lb 24,17) i jej interpretacjeKuśmirek, Anna (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2016)Wśród różnych interpretacji „gwiazdy z Jakuba” z Lb 24,17 ogromną rolę odegrała interpretacja mesjańska, która jest występuje zarówno w tradycji żydowskiej, jak i chrześcijańskiej. Celem tego artykułu jest prześledzenie rozwoju interpretacji motywu tajemniczej „gwiazdy z Jakuba”, poczynając od tekstu masoreckiego Lb 24,17, przez starożytne tłumaczenia, aż po egzegezę wczesnych ojców Kościoła.Pozycja Symbolika światła w narracji synoptyków o przemienieniu Jezusa (Mk 9,2-8; Mt 17,1-8; Łk 9,28-36)Janczak, Galina (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2016)Artykuł podejmuję próbę ustalenia znaczenia symboliki światła, która pojawia się w narracji synoptyków o przemienieniu Jezusa. W tej perykopie można wyróżnić następujące elementy związane ze światłem: promieniejąca jak słońce twarz Jezusa, lśniąco biała szata oraz świetlisty obłok. Synoptycy wykorzystują metaforę światła, żeby opisać rzeczywistość transcendentną, która ukazu je się wybranym uczniom. Motyw światła w epifaniach stanowi zrozumiałą w żydowskich i hellenistycznych środowiskach oznakę przynależności do świata nadprzyrodzonego. Promieniejąca światłość stanowi atrybut boskości Jezusa oraz wskazuje na wywyższenie Jego człowieczeństwa. W synoptycznej narracji o przemienieniu Jezusa można znaleźć wspólne elementy z teofanią na Synaju i promieniowaniem twarzy Mojżesza.Pozycja Ks. Kamil Gniwek, Czynność symboliczna w księdze [sic!] Jeremiasza jako forma prorockiego głoszenia Słowa Bożego. Studium Historyczno – Teologiczne [sic!] Księgi Jeremiasza (Przemyśl: Wydawnictwo Archidiecezji Przemyskiej, 2016). Ss. 211 + XXVIII. ISBN 978-83-64989-13-1Jaworski, Piotr (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2016)Pozycja Ks. Janusz M. Czerski, Ewangelia i Listy św. Jana. Wprowadzenie literackie, historyczne i teologiczne (Opolska Biblioteka Teologiczna 156; Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2016). Ss. 226. PLN 19.90. ISBN 978-83-63950-74-3Kubiś, Adam (1976- ) (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2016)Pozycja Ks. Roman Bartnicki, Dzieje głoszenia Słowa Bożego. Jezus i najstarszy Kościół (Kraków: Petrus, 2015). Ss. 362. PLN 49.00. ISBN 978-83-7720-309-5Kubiś, Adam (1976- ) (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2016)Pozycja Ks. Krzysztof Bardski, Alegoryczno-symboliczna interpretacja Biblii (Kraków: Petrus, 2016). Ss. 237. PLN 29. ISBN 978-83-7720-377-4Napora, Krzysztof (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2016)Pozycja Mariusz Rosik, Kodeks Synajski. Biografia (Wrocław: Chronicon, 2015). Ss. 136. PLN 29. ISBN 978-83-942734-1-5Bąk, Tomasz (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2016)Pozycja Światło Paschy w liturgii jerozolimskiej pierwszych wiekówBać, Tomasz (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2016)Artykuł opisuje znaczenie symbolu światła w paschalnej liturgii Jerozolimy pierwszego tysiąclecia chrześcijaństwa. Obrzęd zapalenia światła na początku liturgii Wigilii Wielkanocnej (zwany paschalnym Lucernarium) jest obecny we wszystkich źródłach liturgicznych liturgii jerozolimskiej. Najbardziej znaczące z nich to: Itinerarium Egerii (z końca IV w.), lekcjonarz ormiański (V w.), Wielki lekcjonarz Kościoła jerozolimskiego tradycji gruzińskiej (VI-VIII w.) oraz Typikon Kościoła Anastasis (XII w.). Rozwój obrzędu wielkanocnej liturgii światła, obejmujący zapalenie świecy lub kilku świec wewnątrz edykułu Bożego Grobu, przekazanie światła wszystkim wiernym, modlitwy, śpiew psalmów i antyfon oraz procesje, podkreśla, iż celebracja tajemnicy zmartwychwstania Chrystusa w Jerozolimie miała zawsze wy miar chrystologiczny i eklezjologiczny.