The Art of Playing Keyboard Instruments in the Late 17th and Early 18th Centuries. Monsieur de Saint-Lambert and His ”Les principes du clavecin” (1702)

Abstract

This article concerns the execution of the ornaments ‒ a very important question in the stylistic interpretation of the French harpsichord baroque music. The starting-point for reflection is treatise of the Monsieur de Saint-Lambert, a very enigmatic person, the author of Les principes du clavecin, centenant une explication exacte de tout ce qui concerne la tabulature et le clavier avec des remarques necessaires pour l’inteligence de plusieurs difficultées de la musique (The fundamentals of harpsichord playing, with explanations on musical notation and performance, together with explanatory remarks about different music issues), issued in 1702. He was highly valued as a harpsichord teacher and his treatises concerned the different aspects of playing keyboard instruments are the only preserved evidence of his musical and educational activities. It must be noticed that Saint-Lambert was the author of one of the oldest French treatises dedicated solely to the issues of harpsichord playing and his teaching method of mastering the instrument was at that time quite pioneering. The most important part of his treatise is the last nine chapters, focused on practical issues, where we can find the author’s advice on different aspects of existing keyboard music. The main problem in performing harpsichord music at Saint-Lambert’s time was the proper interpretation of music notation, which due to technical constraints (not yet perfect printing and editing of music works), was not able to reflect the whole variety of nuances of contemporary music style. So, the treatise Les principes du clavecin is a very helpful key to the understanding of the 18th century music.

Niniejszy artykuł dotyczy wykonawstwa ozdobników – kwestii niezwykle istotnej przy stylowej interpretacji francuskiej muzyki klawiszowej okresu baroku. Punktem wyjścia jest treść traktatu Saint-Lamberta (określanego jako „Monsieur de Saint-Lambert”), postaci niezwykle enigmatycznej, autora wydanego w roku 1702 Les principes du clavecin, centenant une explication exacte de tout ce qui concerne la tabulature et le clavier avec des remarques necessaires pour l’inteligence de plusieurs difficultées de la musique (Zasady gry na klawesynie, zawierające dokładne wyjaśnienie wszystkiego, co wiąże się z notacją i klawiaturą oraz uwagi niezbędne dla zrozumienia wielu aspektów dotyczących muzyki). Saint-Lambert był osobą muzycznie niezwykle aktywną i cenioną jako nauczyciel gry na instrumentach klawiszowych, jednak jedynym zachowanym tego świadectwem są wyłącznie jego traktaty dotyczące różnych aspektów gry. Należy podkreślić, że jest on autorem jednego z najstarszych francuskojęzycznych traktatów poświęconych sztuce gry na klawesynie, zaś jego metoda nauczania jest dziś oceniana jako pionierska. Najważniejszą część omawianego traktatu stanowi ostatnie dziewięć rozdziałów, które zostały poświęcone muzycznej praktyce i w których autor przedstawia swoje własne ujęcie wielu aspektów gry klawiszowej. Najistotniejszym elementem owej gry klawesynowej w czasach Saint-Lamberta była umiejętność odczytywania zapisu nutowego, który ze względów technicznych (niedoskonałości ówczesnego druku muzycznego) nie były w stanie oddać wszystkich niuansów ówczesnego stylu muzycznego. Traktat Les principes du clavecin jest więc bardzo pomocnym źródłem umożliwiającym zrozumienie muzyki XVIII wieku.