Mediatyzacja a propaganda oraz teksty kultury. Kilka uwag dyskusyjnych

Abstract

Problem, który wskazałem w tytule, nasuwa bardzo wiele wątpliwości już na etapie wstępnym, czyli gdy zastanawiamy się, jak zatytułować rozważania. Należy bowiem, co postaram się pokazać, określić takie kwestie jak: 1. propaganda i jej rozumienie; 2. czy media są, a jeśli tak, to czym ograniczone w swej swobodzie tworzenia i przekazywania informacji, wreszcie – 3. jak, zgodnie z teorią, winny być tworzone informacje. Wiązać to można i trzeba z zasadami jeszcze określonymi w latach siedemdziesiątych XX wieku. James Carey (1974, 227-249) wskazuje na następujące zasady: 1. krytyka standardów odpowiedzialności publicznej lub społecznej; 2. krytyka naukowa; 3. krytyka kulturowa. Jak zauważa Carey (1974: 244): „Przez kulturę krytyki mam na myśli ciągły proces debaty między prasą / mediami a publicznością, a w szczególności z tą jej częścią, która – ze względu na motywy i umiejętności – najbardziej kwalifikuje się do wejścia na krytyczną arenę [możliwego sporu / oceny]”. Tu zatem pojawia się problem, z którym mamy do czynienia w dotychczasowym sposobie prowadzenia debaty medialnej na temat, który nas interesuje. Jest jednakże jeszcze jeden problem, a mianowicie sposób kształtowania samej informacji medialnej. W tym zakresie oprę się na rozważaniach Josepha Ratzingera (Ratzinger 1984, 82-84), który przedstawił podstawowe problemy związane z tą kwestią. Hipoteza, która będę starał się udowodnić, brzmi prosto: oto przekaz medialny, niezależnie od tego, kto go przedstawia, jest sposobem kształtowania obrazu rzeczywistości. Jednym ze zbiorów przykładów dowodzących tej hipotezy będzie, poza przykładami wziętymi z przekazów medialnych, będą teksty kultury, resp. wybrane teksty kultury popularnej.

The problem I indicated in the title raises a lot of doubts already at the initial stage, that is, when we are wondering how to title the considerations. It is necessary, as I will try to show, to specify such issues as: 1. propaganda and its understanding; 2. whether the media are, and if so, what are they limited in their freedom to create and transmit information, and finally – 3. how, according to the theory, information should be created. This can and should be associated with the principles defined in the 1970s. James Carey (1974, 227-249) points to the following principles: 1. criticism of standards of public or social responsibility; 2. scientific criticism; 3. cultural criticism. As Carey (1974: 244) notes, „By culture of criticism, I mean the ongoing process of debate between the press/media and the public, and in particular that part of the public most qualified by motives and skills to enter the critical arena. [possible dispute/assessment]”. Here, therefore, there is a problem that we have to deal with in the current way of conducting the media debate on the topic that interests us. There is, however, one more problem, namely the way of shaping the media information itself. In this regard, I will rely on the considerations of Joseph Ratzinger (Ratzinger 1984, 82-84), who presented the basic problems related to this issue. The hypothesis that I will try to prove is simple: here the media message, regardless of who presents it, is a way of shaping the image of reality. One of the sets of examples proving this hypothesis will be, apart from examples taken from the media, texts of culture, or selected texts of popular culture.