Kultura-Media-Teologia, 2024, nr 58
Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/37481
Przeglądaj
Ostatnie zgłoszenia
Pozycja Representations of Women in the Holocaust in Radio Reportages and Radio Plays of Polish Radio Between 1950 and 2022Bachura-Wojtasik, Joanna (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2024)The goal of this article is to present the image of women in the Holocaust from a feminist perspective based on audio literature produced by Polish Radio between 1950 and 2022. My research included the Reportage and Documentary Studio and the Polish Radio Theater, as well as the regional radio station in Lublin. In the article, a qualitative method was employed involving content analysis, followed by comparative analysis. I sought answers to the following research questions: In what categories and to what extent was the tragic fate of Jews determined by gender? How do women remember the Holocaust? What thematic circles emerge from the narratives of and about women? What topics and issues are missing from the audio literature and what might be the reason for this? With full awareness, as well as poignancy, I hypothesize that the Holocaust lasted much longer than it is suggested by the dates recorded in the history books. The audio memoirs of the women – the protagonists of the analyzed broadcasts – preserve the testimony of the “era of the ovens,” and constitute a unique and emotionally moving commemoration of the genocide.Pozycja Propaganda władz komunistycznych w kontekście tzw. wydarzeń wilamowskich z 1957 r.Tomaszewski, Filip (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2024)Artykuł omawia tzw. wydarzenia wilamowskie, które miały miejsce w dniach 31.12.1956-03.01.1957 r. w m. Wilamów (powiat poddębicki, woj. łódzkie). Wydarzenia były incydentem politycznym silnie wykorzystanym przez ówczesną propagandę komunistyczną, przedstawionym jako atak na osiągnięcia władzy ludowej i niesłuszny sprzeciw społeczeństwa wobec upaństwowienia środków produkcji. Przedmiotem sporu była (jak się później okazało bezprawna) nacjonalizacja młyna motorowego należącego do rodziny Pelców. Przemiany Października 1956 r. rozbudziły nadzieje na powrót mniejszych zakładów w ręce prywatne. Bolesław Pelc rozpoczął starania o odzyskanie utraconego majątku, tj. młyna i tartaku. Niestety starania te nie przyniosły pozytywnego rezultatu i zakończyły się dla niego pobytem w więzieniu. Bunt mieszkańców Wilamowa i okolic przeciwko aresztowaniu Pelca pokazał, że opór społeczny przeciwko ustrojowi komunistycznemu był bardzo silny nie tylko w środowiskach robotniczych, ale i chłopskich.Pozycja Literatura science fiction Stanisława Lema a cenzura literacka w NRD w latach 50. i 60. XX wiekuRajch, Marek (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2024)Stanisław Lem, jako jeden z najbardziej rozpoznawanych polskich pisarzy powojennych, cieszył się dużą popularnością i uznaniem wśród czytelników w obu państwach niemieckich. Wynikało to z niewątpliwie z wysokiej wartości artystycznej i atrakcyjności jego utworów, ale jednocześnie z faktów, że ich opublikowanie gwarantowało wydawnictwom sukces ekonomiczny. Z punktu widzenia funkcjonowania cenzury w warunkach państw totalitarnych szczególnie interesujący jest stosunek cenzury literackiej w NRD do twórczości Lema. W niniejszym opracowaniu przedstawiono procedurę udzielania zezwolenia na druk w przypadku czterech utworów: „Astronauci”, „Dzienniki gwiazdowe”, „Obłok Magellana” i „Niezwyciężony”. Analiza obejmuje lata pięćdziesiąte i sześćdziesiąte XX wieku, w których system instytucjonalnej cenzury w NRD ulegał kolejnym przeobrażeniom aż do ostatecznego ukształtowania się w 1963 roku.Pozycja Plakat jako medium walki o prawa kobiet w SzwajcariiKrauze-Pierz, Justyna (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2024)W pierwszej połowie XX wieku, kiedy kobiety w większości krajów europejskich zostały zrównane w prawach obywatelskich z mężczyznami, posiadały prawa wyborcze, a tym samym mogły uczestniczyć w wyborach do organów państwowych i uczestniczyć w życiu politycznym, w Szwajcarii – kolebce nowożytnej demokracji europejskiej – obowiązywała całkiem inna koncepcja roli kobiety, która opierała się głównie na macierzyństwie oraz obowiązkach związanych z wychowaniem i opieką nad dziećmi. W latach 20. i 30. XX wieku, kiedy ich koleżanki w Niemczech i Austrii w pełni korzystały z przysługujących im praw wyborczych, Szwajcarki prowadziły daremną walkę o prawa kobiet i przeciwko ich patriarchalnie zdominowanej pozycji społecznej. Celem niniejszego artykułu jest znalezienie odpowiedzi na pytanie, dlaczego postulaty kobiet w Szwajcarii zostały spełnione tak późno, poszukiwania odpowiedzi na postawione pytanie badawcze skupiają się na medium, za pośrednictwem którego zarówno przeciwnicy, jak i zwolennicy praw wyborczych kobiet wyrażali swoje poglądy na temat aktywnego udziału kobiet w polityce oraz jego konsekwencje dla rodziny i szerzej – społeczeństwa, a tym medium był plakat.Pozycja Mediatyzacja w kontekście pojęcia biografii i narracji – perspektywa historycznaOstrowski, Marek Włodzimierz (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2024)Charakterystyczne dla współczesności procesy rozwoju mediów i ich wpływu na kulturę można określić mianem mediatyzacji. W artykule autor podejmuje próbę opisu tego postmodernistycznego stanu rzeczy, analizując zmiany w sposobie rozumienia pojęć ‘biografia’ i ‘narracja’.Pozycja Krytyczna analiza dokumentacji archiwalnej na temat ks. Aleksandra Woźnego – proboszcza parafii pw. św. Jana Kantego w Poznaniu, w kontekście likwidacji „Caritas” w 1950 r.Mueller, Wojciech (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2024)Celem niniejszego opracowania jest ukazanie krytycznej analizy dokumentacji archiwalnej na temat ks. Aleksandra Woźnego – proboszcza parafii pw. św. Jana Kantego w Poznaniu, w kontekście listu pasterskiego biskupów polskich o likwidacji „Caritas” w 1950 r., na którego odczytanie nie zgodziły się ówczesne władze państwa polskiego. Ksiądz, który opowiedział treść odezwy Episkopatu z ambony, mimo że listu nie czytał, został aresztowany na podstawie dekretu z dnia 13 czerwca 1946 r. o przestępstwach szczególnie niebezpiecznych w okresie odbudowy państwa i na ponad dziewięć miesięcy trafił do więzienia przy ul. Młyńskiej w Poznaniu. Studium zebranego materiału pochodzącego z Instytutu Pamięci Narodowej z oddziału w Poznaniu, a także z Archiwum Archidiecezjalnego w Poznaniu oraz Archiwum parafii pw. św. Jana Kantego w Poznaniu, uzupełnionego literaturą przedmiotową dotyczącą historycznego okresu, o którym mowa, odzwierciedla represje władz komunistycznych względem duchowieństwa katolickiego. Przedstawiony w niniejszym opracowaniu kazus dotyczący ks. Woźnego, ukazuje tylko fragment wszelkich prześladowań, które komunistyczne aparaty PRL-u stosowały wobec Kościoła katolickiego. Tym działaniom służył sukcesywnie rozbudowywany aparat represji, dzięki któremu partia rządząca próbowała ubezwłasnowolnić obywateli powojennej Polski, zwiększając terror policyjny oraz prześladowania opozycji i przedwojennych działaczy publicznych, które trwały aż do śmierci Stalina w 1953 r.Pozycja Poczucie wspólnoty w Frankenburger Würfelspiel Eberharda Wolfganga MöllersaMoskała, Paweł (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2024)Artykuł opisuje kształtowanie poczucia wspólnoty w Thingspiel Eberharda Wolfganga Möllersa Frankenburger Würfelspiel, który w zamyśle Goebellsa miał być formą teatru masowego o charakterze propagandowo-agitacyjnym. Analizowana sztuka jest ostatnim spektakularnym wydarzeniem scenicznym, które miało miejsce podczas Olimpiady w Berlinie w 1936 r. Referat analizuje tekst przedstawienia i opisuje elementy umożliwiające stworzenie poczucia wspólnoty wśród licznie zgromadzonej publiczności. Opisane zostały m. in. takie części składowe masowej inscenizacji, jak: krajobraz, scenografia, oprawa muzyczna, perspektywa, czy wreszcie ruch sceniczny i bliski kontakt fizyczny pomiędzy widzami, od których naziści oczekiwali aktywnego współuczestnictwa w inscenizacji.Pozycja Mediatyzacja a propaganda oraz teksty kultury. Kilka uwag dyskusyjnychLichański, Jakub Z. (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2024)Problem, który wskazałem w tytule, nasuwa bardzo wiele wątpliwości już na etapie wstępnym, czyli gdy zastanawiamy się, jak zatytułować rozważania. Należy bowiem, co postaram się pokazać, określić takie kwestie jak: 1. propaganda i jej rozumienie; 2. czy media są, a jeśli tak, to czym ograniczone w swej swobodzie tworzenia i przekazywania informacji, wreszcie – 3. jak, zgodnie z teorią, winny być tworzone informacje. Wiązać to można i trzeba z zasadami jeszcze określonymi w latach siedemdziesiątych XX wieku. James Carey (1974, 227-249) wskazuje na następujące zasady: 1. krytyka standardów odpowiedzialności publicznej lub społecznej; 2. krytyka naukowa; 3. krytyka kulturowa. Jak zauważa Carey (1974: 244): „Przez kulturę krytyki mam na myśli ciągły proces debaty między prasą / mediami a publicznością, a w szczególności z tą jej częścią, która – ze względu na motywy i umiejętności – najbardziej kwalifikuje się do wejścia na krytyczną arenę [możliwego sporu / oceny]”. Tu zatem pojawia się problem, z którym mamy do czynienia w dotychczasowym sposobie prowadzenia debaty medialnej na temat, który nas interesuje. Jest jednakże jeszcze jeden problem, a mianowicie sposób kształtowania samej informacji medialnej. W tym zakresie oprę się na rozważaniach Josepha Ratzingera (Ratzinger 1984, 82-84), który przedstawił podstawowe problemy związane z tą kwestią. Hipoteza, która będę starał się udowodnić, brzmi prosto: oto przekaz medialny, niezależnie od tego, kto go przedstawia, jest sposobem kształtowania obrazu rzeczywistości. Jednym ze zbiorów przykładów dowodzących tej hipotezy będzie, poza przykładami wziętymi z przekazów medialnych, będą teksty kultury, resp. wybrane teksty kultury popularnej.Pozycja Reklama porównawcza a postrzeganie marek przez konsumentów w aspekcie badań własnychKristanova, Evelina (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2024)Główny cele przeprowadzonej analizy stanowiło poznanie postaw, preferencji i reakcji konsumentów względem reklamy porównawczej wraz z oceną jej wpływu na proces podejmowania decyzji zakupowych. Badania sondażowe miały charakter ilościowy i jakościowy. Na użytek artykułu o charakterze empirycznym sformułowano następujące pytania badawcze: Jakie są główne czynniki wpływające na decyzje zakupowe konsumentów w świetle reklamy porównawczej? Czy konsumenci mają obawy w związku z reklamą porównawczą? W jaki sposób oceniają oni obiektywność tego typu ogłoszeń? Jakie rodzaje informacji i prezentacji w niej są bardziej atrakcyjne dla nich? Badanie przeprowadzono na próbie stu konsumentów za pomocą kwestionariusza ankiety umieszczonej w mediach społecznościowych w pierwszym półroczu 2023 roku. W opracowaniu posłużono się metodami: analizy i krytyki piśmiennictwa, analizy treści, analizy zawartości mediów i statystyczną.Pozycja Co to znaczy szukać? [Małgorzata Krakowiak, O obowiązku szukania. Wybory światopoglądowe polskich pisarzy z XX stulecia, Łomianki: Wydawnictwo LTW 2018, ss. 326.]Dębska-Kossakowska, Aleksandra (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2024)Pozycja Wizerunek rodziny we współczesnych polskich filmach fabularnychJaroszek, Małgorzata (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2024)W artykule autorka pracy jako przedmiot badań wybrała zaprezentowanie obrazu rodziny w polskich filmach fabularnych, powstałych po 2004 roku. Celem badawczym jest analiza sposobów, w jakie rodzina została przedstawiona w polskiej kinematografii fabularnej, na podstawie zastosowanego języka filmu. W pracy wykorzystano następujące metody badawcze: analiza treści, analiza obrazu oraz analiza muzyki. Do badań wybrano cztery produkcje: „Cicha Noc” (2017) Piotra Domalewskiego, „Mój biegun” (2013) Marcin Głowackiego, „Nad życie” (2012) Anny Pluteckiej-Mesjasz i „Hania” (2007) Janusza Kamińskiego, głównie ze względu na rok produkcji. Badanie oparte jest na analizie języka filmu, narracji, wizualności, symbolice, konwencji filmowej oraz kontekście społecznym i kulturowym, w jakim filmy powstały. Z przeprowadzonej analizy wynika, że polscy filmowcy w swoich produkcjach podejmują tematy odzwierciedlające problemy współczesnej rodziny, takie jak: rozwody, uzależnienia, emigracja, przemoc w domu oraz brak porozumienia, celem podniesienia świadomości społecznej.Pozycja Magazyn kryminalny „997” jako przyczynek do mediatyzacji tematyki kryminalnejGrzegorzewski, Krzysztof (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2024)Celem opracowania jest analiza i prezentacja procesu remediacji (przetworzenia) tematyki kryminalnej ujętej w dokumentacji policyjnej do postaci telewizyjnego magazynu publicystycznego. Zadania tego po raz pierwszy podjął się w 1986 r. Michał Fajbusiewicz, inicjując produkcję magazynu kryminalnego „997”. Autor opracowania bada i opisuje proces powstawania programu, począwszy od analizy dokumentacji policyjnej jako materiału wyjściowego, przez wszystkie etapy produkcji telewizyjnej, takie jak: tworzenie materiałów filmowych w postaci rekonstrukcji zdarzeń, szeroko rozumiany wywiad dziennikarski, przygotowanie scenariusza programu po rejestrację studyjną. W dalszej części autor odpowiada na pytania, w jaki sposób „997” przyczynił się do mediatyzacji (ściślej: „telewizualizacji” tematyki kryminalnej w dyskursie medialnym, a także jakie były jej cele i skutki.Pozycja Mediatyzacja diabła Wiktoryna Grąbczewskiego czyli „Łęczyckie bajanie o Borucie panie”. Przyczynek do rozważań nad instrumentalizacją kultury ludowej służącą wzmocnieniu władzy politycznejGrzegorzewska, Anita (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2024)Podstawą artykułu jest prozodyczna analiza etiudy filmowej Łęczyckie bajanie o Borucie panie z 1983 r. Film ten stanowi ciekawy przykład mediatyzacji kultury ludowej w PRL, tu będącej remediacją legend o diable Borucie do postaci gatunku filmowego (artystycznego filmu dokumentalnego). Autorka, odwołując się do metodologii komunikatywistycznej, bada ścieżkę lektorską filmu i odpowiada na pytanie, w jaki sposób zjawiska brzmieniowe języka (intonacja, akcent i pauza) oraz natężenie emocji wpływają na komponowanie sensu w filmie. Prozodia jako składnik sensu okazuje się istotną składową w procesie mediatyzacji, rozumianej jako zapośredniczenie przez gatunki audialne i audiowizualne.Pozycja Rany – otwarcie. Wprowadzenie do monografii twórczości Gregory’ego WhiteheadaKowalska-Elkader, Natalia (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2024)The article focuses on the work of the American radio artist Gregory Whitehead, with particular emphasis on the early stage of his work. The selected research method is structuralsemiotic analysis and, as an auxiliary method, mediumspecific analysis. The aim of the article is to present and analyze selected works of Gregory Whitehead (with particular emphasis on the early stage of the artist’s work) and indicate their idiosyncratic features. The key concepts are interference and entropy, treated as structural elements of the broadcast, and the presence of mise en abyme.Pozycja Motywy akwatyczne w poezji Wincentego Korab-BrzozowskiegoBorek, Bartłomiej (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2024)Artykuł stanowi próbę przedstawienia obecności motywów akwatycznych w lirycznej twórczości Wincentego Korab-Brzozowskiego. Mówiąc o żywiole wody obecnej w liryce tego poety, wyeksplikowano i omówiono funkcjonowanie wodnych reprezentantów, takich jak choćby morza, oceanu, strumienia, fontann, łez czy płatków śniegu. Przeprowadzona analiza prowadzić miała do zaakcentowania refleksyjnego charakteru wodnego żywiołu i obecnych tu motywów mare tenebrarum, myśli hinduskiej, narracji o Narcyzie czy Maeterlinckowskich powinowactwach.Pozycja Święty Jan Paweł II w oczach współczesnej młodzieżyAkonom, Jakub (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2024)W obliczu toczącej się w Polsce dyskusji wokół osoby św. Jana Pawła II warto przyjrzeć się postawom młodzieży wobec Papieża Polaka i uwzględniając kontekst gwałtownych zmian społecznych oraz kulturowych, wyciągnąć z nich wnioski mające pozytywny wpływ na bieżącą działalność pastoralną. Artykuł obejmuje analizę wyników badań przeprowadzonych wśród uczniów liceów i techników zlokalizowanych na terenie województwa mazowieckiego, w granicach diecezji drohiczyńskiej w styczniu i lutym 2023 roku. Problematyka badawcza podejmuje m.in. uznawanie św. Jana Pawła II za osobisty autorytet oraz kwestię znajomości i stosowalności jego nauczania w życiu respondentów. Jednym z problemów, jakie poddano badaniu, jest także popularyzacja wśród młodzieży internetowych materiałów negatywizujących osobę Papieża Polaka oraz ich percepcję w środowisku młodych. Tym samym tekst ten stanowi istotne uzupełnienie stanu wiedzy na temat zagadnienia, które do tej pory nie zostało właściwie opracowane przez środowisko naukowe. Przeprowadzona analiza pozwala na wyciągnięcie wniosków, których zastosowanie może przyczynić się do poniesienia jakości katechizacji oraz pozwala nadać nowy rys duszpasterstwu młodzieży w Polsce.