Geneza Wulgaty i jej aktualny status w Kościele katolickim. Uwagi na marginesie Listu apostolskiego papieża Franciszka Scripturae Sacrae affectus

Abstract

Na marginesie Listu apostolskiego papieża Franciszka Scripturae Sacrae affectus (30 IX 2020) w artykule omówiono genezę i naturę najważniejszego dzieła św. Hieronima, czyli Wulgaty, oraz jej aktualny status w Kościele katolickim. Najpierw zostały ukazane główne linie przewodnie dokumentu papieża Franciszka, a następnie została podkreślona potrzeba chrystologicznej hermeneutyki biblijnej i opartych na niej studiów biblijnych. Ze względu na cel i okoliczności powstania Wulgata osłabiła w Kościele zachodnim znaczenie Septuaginty. Kolejne uwagi dotyczą recepcji Wulgaty – od początkowych sprzeciwów i rezerwy po dekret Soboru Trydenckiego (1546), który usankcjonował jej status w Kościele katolickim. Ta sytuacja trwała do Soboru Watykańskiego II (1962–1965), który dokonał zasadniczej zmiany w spojrzeniu na autorytet i autentyczność dzieła św. Hieronima. Dalej następują uwagi na temat Neo-Wulgaty i pięciu krytycznych wydań Wulgaty. Artykuł zamykają uwagi odnośnie do aktualnych dylematów translatoryki biblijnej. Bibliści katoliccy, biorąc za podstawę krytyczne wydania Biblii Hebrajskiej oparte na tekście masoreckim, stają przed pytaniem, czy i jak wykorzystywać w swoich przekładach opcje translatorskie przyjęte i utrwalone w Wulgacie.This article discusses the genesis and nature of Vulgate, the most important work of St Jerome, and its current status in the Catholic Church at the margins of Pope Francis’ Apostolic Letter Scripturae Sacrae affectus (30 September 2020). First, the main guiding lines of Pope Francis’ document are shown, and then the need for Christological hermeneutics and biblical studies based on it is emphasised. The Vulgate weakened the importance of the Septuagint in the Western Church due to its purpose and the circumstances of its creation. The next comments concern the reception of the Vulgate – from the initial objections to the decree of the Council of Trent (1546), which sanctioned its status in the Catholic Church. This situation lasted until the Second Vatican Council (1962–1965), which made a fundamental change in the view of the authority and authenticity of the work of St Jerome. Then, the comments on the Neo-Vulgate and the five critical editions of the Vulgate are presented. The article ends with comments on the current dilemmas of biblical translation. Catholic scholars, taking as their basis critical editions of the Hebrew Bible based on the Masoretic text, are faced with the question of whether and how to use in their translations the options adopted and recorded in the Vulgate.