Ökumenische Anregungen der Ekklesiologie Heribert Mühlens

Abstract

Nauka o „uczasowieniu“ i tożsamości Ducha Chrystusa w chrześcijanach stanowi podstawowy element pneumatologicznej eklezjologii niemieckiego dogmatyka Heriberta Miihlena. Artykuł prezentuje wynikające z tej nauki sugestie dla eklezjologii dojrzewającej w międzywyznaniowych dialogach. Pierwszą z nich jest możliwość pneumatologicznego zinterpretowania elementów prawdziwego Kościoła (vestigia Ecclesiae). Jeżeli spojrzy się na niejako konkretne przejawy obecności i działania Ducha Świętego, wówczas nie trzeba pytać, ile elementów prawdziwego Kościoła jest w Kościołach podzielonych, ponieważ w każdym z nich jest „coś” z pełni Ducha, a On jest w nich „cały” obecny, jak jest „cały” obecny w poszczególnych osobach. Fakt tożsamości Ducha sprzeciwia się absolutyzowaniu kogokolwiek w Kościele. Nie może być mowy o jakimkolwiek panowaniu czy przywództwie jednego tylko człowieka, ponieważ nikt nie może sobie rościć prawa do reprezentowania pełni Chrystusowego Ducha. Z drugiej strony każdy wierny (nie tylko osoba duchowna) stanowi konkretyzację obecnego w nim sakralnego doświadczenia, czyli związania z Ojcem przez Syna w Duchu Świętym. Jest to ostateczna podstawa równości i braterstwa we wspólnocie wiernych (communio fidelium). źródło udziału wszystkich w zapośredniczaniu zbawienia innym oraz podstawowe kryterium integralnej wizji kościelnego urzędu. Na skutek „uczasowienia” Ducha Świętego wszystkie chrześcijańskie wspólnoty stoją w jakiejś historycznej ciągłości z historycznym Jezusem. Pozwala to mówić o jakiejś formie apostolskiej sukcesji we wszystkich Kościołach, nawet poreformacyjnych, mianowicie dzięki samoudzielaniu się Ducha, wnikaniu Ducha w proces przekazywania urzędu. Stąd i trzecia sugestia, że nie można wykluczyć apostolskiej sukcesji urzędu, mimo braku historycznego następstwa. Skoro Duch Święty jest ostatecznym Gwarantem sukcesji urzędu, nic nie stoi na przeszkodzie, aby dopuszczać nadzwyczajne drogi jej rozwoju. W ostatniej części artykuł prezentuje Miihlenowy model jedności Kościoła. Autor określa go modelem eklezjalnej koncyliarności. Wyraża on ten rodzaj wspólnoty, który św. Paweł uformował w 1 Kor 12; daje się streścić w zdaniu: jeden i ten sam Duch Święty udziela swoich darów także Kościołom rozdzielonym z własnej winy.