Koegzystencja chrześcijan i muzułmanów

Abstract

Od początku islamu chrześcijanie i muzułmanie żyli razem w różnych miejscach naszego globu. Bywały tam cierpienia, nie brakowało konfliktów; największym jednak błędem byłoby dostrzeganie wyłącznie walk, albowiem pokojowa koegzystencja w całym życiu codziennym była zjawiskiem najczęstszym. Islam starał się od pierwszych chwili swego pojawienia się podtrzymywać więzy z chrześcijaństwem i judaizmem. Dopiero później, poczynając od Medyny, pojawiły się różnice pomiędzy tradycjami wielkich Kościołów chrześcijańskich a Koranem. Odtąd też staje się jasne, że sami tylko muzułmanie uważali się za prawdziwych uczniów Mojżesza i Jezusa, albowiem chrześcijanie i Żydzi mieliby zmienić ich przesłanie. W społeczeństwach zarządzanych według zasad muzułmańskich daje się łatwo zauważyć, że nie-muzułmanie mieli bardzo szybko otrzymywać legalny status ustalający ich prawa, zwłaszcza status „ludzi Księgi” (ahi al-Kitâb, oznaczający przede wszystkim Żydów i chrześcijan, do których dodano z biegiem czasu także innych). Ta sytuacja pax islamica gwarantowała porządek i minimum praw. Stanowiła jednak w rzeczy samej okres przejściowy islamizacji. W przeszłości religia zespalała się przeważnie z krajem lub polityką (cuius regio, eius religio). Potem nastąpiły znaczne zmiany i wiele religii dokonało własnego aggiornamento', zaczęła się także stopniowo narzucać pełna szacunku sekularyzacja wartości religijnych w granicach im właściwych. Czy to jest możliwe, by tego rodzaju zjawisko wystąpiło w społeczeństwach muzułmańskich? Jeśli garść myślicieli muzułmańskich, którzy zmagają się o ponowne otwarcie bram refleksji w materii jurydycznej, ale z pełnym poszanowaniem dla istoty wiary, dojdzie do tego, że będzie słyszana (a niektórzy muzułmanie dochodzą nawet do stwierdzenia, iż ta garść reprezentuje milczącą większość), wówczas mogłyby się otworzyć nowe perspektywy dla koegzystencji chrześcijan i muzułmanów z pełnym poszanowaniem istotnych wartości jednych i drugich.

From the beginning of Islam, Christians and Muslims have lived together in various places around the globe. There were sufferings and there was no shortage of conflicts; however, the biggest mistake would be to perceive only fights, for peaceful coexistence in everyday life was the most common phenomenon. From its first appearance Islam tried to maintain ties with Christianity and Judaism. Only later, from the Medina period, there were differences between the traditions of the great Christian Churches and the Quran. Since then, it has become clear that Muslims see only themselves as true disciples of Moses and Jesus, for Christians and Jews tended to change their message. In societies managed according to Muslim principles it is easy to note that non-Muslims were to receive legal status retaining their rights very quickly, especially the status of „people of the Book” (ahi al-kitab, meaning primarily Jews and Christians, to whom others were added over time). This situation of pax islamica guaranteed order and the minimum rights. However, it constituted, in fact, a transitional period of Islamisation. In the past, religion teamed mostly with the country or politics (cuius regio, eius religio). Then there have been significant changes and many religions made their own aggiornamento; also, gradually, respectful secularization of religious values began to intrude within limits proper to them. Is it possible that such a phenomenon occurred in Muslim societies? If several Muslim thinkers, struggling to re-open the gates of reflection in juridical matter but with full respect for the essence of faith, manage to be heard (and some Muslims come even to the conclusion that this handful represent the silent majority), then new prospects might open up for coexistence of Christians and Muslims in full compliance with the essential values of both.