Ubóstwo monastyczne a ubóstwo franciszkańskie – próba zestawienia tez normatywnych

Abstract

W artykule zestawiono wiodące idee dotyczące ubóstwa dobrowolnego dla monastycyzmu okresu patrystycznego i dla minorytów okresu św. Franciszka z Asyżu. Analiza tekstów normatywnych obu tradycji zakonnych wykazała ich zbieżność. Dotyczy ona tak przewodniej myśli biblijnej (2 Kor 8, 9 – uniżenie Syna Bożego we wcieleniu jest podstawą do naśladowania przez mnichów i zakonników ubóstwa i pokory Jezusa), jak i pozostałych tez o ubóstwie dobrowolnym: wyrzeczenia się prawa własności i życia sine proprio, życia doczesnego rozumianego jako okres pielgrzymowania do nieba, powstrzymywania się od przyjmowania pieniędzy w celu zapobieżenia chciwości, pracy jako biblijnego obowiązku i życiowej konieczności oraz wyrzeczenia się świata ze względu na Boga (contemptus mundi – znak eschatologiczny dla zakonników i świata). Zbieżność norm dotyczących ubóstwa dobrowolnego obu tradycji zakonnych wynika prawdopodobnie z osobowego przeżywania Ewangelii przez każdego z fundatorów zakonnych oraz z faktu, iż pierwotne dokumenty normatywne pochodzą z okresu charyzmatycznego obu tradycji. Normy te są zatem kolejną urzeczywistnianą w historii Kościoła próbą powrotu do Ewangelii.

In this paper I focus on the leading ideas of voluntary poverty in patristic monasticism and in the Franciscan order of the times of St. Francis of Assisi. The analysis of normative theses of both orders, the patristic and the minorites traditions portray their convergence. According to 2 Corinthians 8:9 – humility of Jesus in his Incarnation formed the basis of monastic life for early monasticism and for minorites as well. Christ`s humility and poverty guided the spiritual life of monks of the early monasticism and Franciscan brothers. The voluntary poverty, rejection of the possession of private property, a life of “sine proprio” mean simply to consider life only as a time of pilgrimage to Heaven. The refusal of acceptance of money frees a monk from greed. Contemptus mundi i.e. contempt of the worldly concerns for the sake of God, and work as a biblical duty and necessity of life should constitute principles of the Christian existence first of all from, the eschatological point of view. The similitude of both (early monasticism and Franciscan monasticism) standards of the voluntary poverty seemed to proceed from the personal experience of the Bible of their founders. Both normative theses originated in the charismatic periods of both traditions. Both these norms were a practicable attempts of the Church to the evangelical sources.